Սաուլի որդին
«Սաուլի որդին»[14][15] կամ «Շաուլի որդին»[16] (հունգ.՝ Saul fia), 2015 թվականի հունգարական ֆիլմ-դրամա, որի գործողությունները տեղի են ունենում 1944 թվականին Օսվենցիմ համակենտրոնացման ճամբարում։ Ռեժիսոր Լասլո Նեմեշի առաջին լիամետրաժ ֆիլմն է։ Գլխավոր դերում նկարահանվել է ոչ պրոֆեսիոնալ դերասան Գեզա Ռյորիգը։
 հունգ.՝ Saul fia | |
|---|---|
 | |
| Երկիր |  Հունգարիա[1] |
| Ժանր | դրամա[2][3][4] և ռազմական ֆիլմ[5] |
| Թեմա | Հոլոքոստ և Sonderkommando? |
| Թվական | հունիսի 11, 2015[6][7], մարտի 10, 2016[8], նոյեմբերի 4, 2015[9] և մայիսի 15, 2015 |
| Լեզու | հունգարերեն[1], իդիշ[1], գերմաներեն[1] և լեհերեն[1] |
| Ռեժիսոր | Լասլո Նեմեշ[10][3][11][…] |
| Պրոդյուսեր | Gábor Sipos? և Gábor Rajna? |
| Սցենարի հեղինակ | Լասլո Նեմեշ և Կլարա Ռոյեր |
| Դերակատարներ | Géza Röhrig?[10][2][12][…], Շանդոր Ժոտեր[10][12][11], Լևենթե Մոլնար[10][2][12][…], Ուրս Ռեխն[2][12][11], Քրիստիան Հարթինգ[12], Մարցին Չարնիկ, Բյորն Ֆրայբերգ, Jerzy Walczak?[5], Մայքլ Կորմոս[5], András Jeles?[5], Ákos Orosz?[5] և Márton Ágh?[5] |
| Օպերատոր | Մաթիաս Տրանսիլվանիա |
| Երաժշտություն | Լասլո Մելիս |
| Մոնտաժ | Matthieu Taponier? |
| Պատմվածքի վայր | Օսվենցիմ |
| Նկարահանման վայր | Բուդապեշտ |
| Կինոընկերություն | Laokoon Filmgroup? |
| Տևողություն | 107 րոպե[1] |
| Բյուջե | 450 000 000 ± 5 000 000 Ft[13] |
| Պաշտոնական կայքէջ | |
Ֆիլմի պրեմիերան կայացել է 2015 թվականի մայիսի 15-ին Կաննի կինոփառատոնում, որտեղ այն արժանացել է Գրան-պրիի[17][18]։ 2016 թվականի փետրվարին ֆիլմն արժանացել է «Օսկար» մրցանակի որպես օտարալեզու լավագույն ֆիլմ[19] (ներկայացվել է Հունգարիայի կողմից[20], ընդգրկվել է տասը ֆիլմերից կազմված կարճ ցուցակում[21], ապա մրցանակի ներկայացված հինգ ֆիլմերի թվում[22])։
Սյուժե
Ֆիլմի գործողությունները ծավալվում են 1944 թվականի հոկտեմբերին Օսվենցիմ (Աուշվից-Բիրկենաու) համակենտրոնացման ճամբարում։ Սաուլ Աուսլենդերը (Գեզա Ռյորիգ) ընդգրկվում է զոնդերթիմի կազմում, որը հրեա կալանավորների հատուկ խումբ է, որոնց նացիստները հանձնարարում են կատարել գազի խցիկներում մարդկան ոչնչացման և նրանց մարմիններն ու հագուստն այրելու հետ կապված օժանդակ աշխատանքներ։ Սաուլն ականատես է լինում, թե ինչպես է նացիստ բժիշկն սպանում գազի խցիկում կենդանի մնացած տղային, որը, ինչպես Սաուլին է թվում, իր որդին է։ Նա որոշում է, որ տղային պետք է թաղել հրեական աղոթքով (կադիշով) և այդ ծրագրի իրականացման համար փորձում է ռաբբի գտնել։ Գործի ընթացքում զոնդերթիմի անդամներն իմանում են, որ նացիստները պատրաստվում են իրենց բոլորին ոչնչացնել։ Հույս ունենալով փրկվել՝ նրանք սկսում են փախուստ նախապատրաստել որի մեջ ներքաշվում է նաև Սաուլը։ Փախուստի արդյունքում կալանավորների խմբին հաջողվում է դուրս գալ համակենտրոնացման ճամբարի սահմաններից։ Նրանց հետ հեռանում է նաև Սաուլը, որը պարկի մեջ տանում է տղայի մարմինը[14][23][24][25][26]։
Դերերում
Դերասանների ցանկը ներկայացված է ըստ Կաննի կինոփառատոնի համար պատրաստված բուկլետի[27].
| Դերասան | Դեր |
|---|---|
| Գեզա Ռյորիգ | Սաուլ Աուսլենդեր |
| Լևանտե Մոլնար | Աբրահամ |
| Ուրս Ռեխն | Բիդերման – օբերկապո |
| Թոդ Շարմոն | Բրաուն — մորուքավոր տղամարդ |
| Շանդոր Ժոտեր | բժիշկ |
| Մարցին Չարնիկ | Ֆայգենբաում |
| Եժի Վալչակ | ռաբբի — զոնդերթիմի անդամ |
| Ուվե Լաուեր | Ֆոս — էսէսական |
| Քրիստիան Հարթինգ | Բուշ — էսէսական |
| Կամիլ Դոբրովոլսկիи | Միտեկ |
| Ամիտայ Կեդար | Հիրշ |
| Իշտվան Պիոն | Կատց |
| Յուլի Յակաբ | Էլլա |
| Լևենտե Օրբան | Վասիլի |
Ստեղծում
Նեմեշը պնդել է, որ ընտրվեն այնպիսի դերասաններ, որոնք խոսում են իրենց կերպարների լեզվով[28]։ Նյու Յորքում ապրող հունգարացի բանաստեղծ Գեզա Ռյորիգը, որը 1980-ական թվականներից հետո չէր նկարահանվել կինոյում, ընտրվել է մարմնավորելու գլխավոր հերոս Սաուլին այն բանից հետո, երբ սկզբում դիտարկվել է երկրորդական դեր կատարելու համար[28][29]։
Ֆիլմը նկարահանվել է 28 օրում Բուդաֆոկում (Բուդապեշտ)[29][30][31]։
Պրեմիերա և վարձույթ
«Սաուլի որդին» ֆիլմի համաշխարհային պրեմիերան տեղի է ունեցել 2015 թվականի մայիսի 15-ին Կաննի կինոփառատոնում[17]։
Հունգարիայում ֆիլմի վարձույթն սկսել է 2015 թվականի հունիսի 11-ին[32]։
Միացյալ Նահանգներում ֆիլմի սահմանափակ վարձույթն սկսել է 2015 թվականի դեկտեմբերի 18-ին[33]։
Քննադատություն
Քննադատները ֆիլմին տվել են բարձր գնահատականներ։ Rotten Tomatoes կայքում այն ունի 96 % վարկանիշ 87 կարծիքների հիման վրա[34]։ Metacritic կայքում ֆիլմն ունի 89 % վարկանիշ 39 գրախոսականների հիման վրա[35]։
Բրիտանացի կինոքննադատ Փիթեր Բրեդշոուն ասել է, թեր իր ազդեցության ուժով «Սաուլի որդին» կինոնկարը կարելի է համեմատել այնպիսի ֆիլմերի հետ, ինչպիսիք են Էլեմ Կլիմովի «Գնա ու տես» և Լայոշ Կոլտայիի «Առանց ճակատագրի» ֆիլմերը։ Բրեդշոուն գրում է, որ «ցանկացած չափանիշներով այդ ֆիլմը կարելի էր համարել բացառիկ, բայց որպես նորամուտ՝ այն ապշեցուցիչ է»[36]։
Ֆիլմն ընդգրկվել է տարվա լավագույն ֆիլմերի ցանկերի մեծ մասում, և կինոքննադատներն այն համարել են «Օսկար» մրցանակի հիմնական հավակնորդ «Օտարալեզու լավագույն ֆիլմ» անվանակարգում[37]։
Մրցանակներ և անվանակարգեր
Կաննի կինոփառատոնում ֆիլմն ստացել է Գրան-պրի և Կինոմամուլի միջազգային ֆեդերացիայի մրցանակ հիմնական մրցութային ծրագրում[38][39]։ Այն արժանացել է նաև Ֆրանսուա Շալեի մրցանակի և Vulcain մրցանակի[40][41][42]։ «Օսկարի» 88-րդ մրցանակաբաշխությունում «Սաուլի որդին» արժանացել է մրցանակի որպես օտարալեզու լավագույն ֆիլմ[43]։
| Մրցանակ / Կինոփառատոն | Կատեգորիա | Ներկայացված(ներ) | Արդյունք | Ծան. |
|---|---|---|---|---|
| Օսկար | Լավագույն օտարալեզու ֆիլմ | Սաուլի որդին | Հաղթանակ | [43] |
| Կինեմատոգրաֆիստների ամերիկյան միության մրցանակ | Spotlight Award | Մատյաշ Էրդեյ (նաև Ադամ Արկապոուի «Մակբեթ» ֆիլմի համար) | Հաղթանակ | [44] |
| Ավստրալիայի կինոքննադատների միություն | Լավագույն արտասահմանյան ֆիլմ (օտարալեզու) | Սաուլի որդին | Առաջադրված | [45] |
| Բելգիայի կինոքննադատների միություն | Գրան-պրի | Սաուլի որդին | Հաղթանակ | [46] |
| Բրիտանական ակադեմիայի կինոմրցանակ | Ոչ անգլիալեզու լավագույն ֆիլմ | Սաուլի որդին | Հաղթանակ | [47] |
| Բրիտանական անկախ կինոյի մրցանակ | Լավագույն արտասահմանյան անկախ կինո | Սաուլի որդին | Առաջադրված | [48] |
| Camerimage | Բրոնզե գորտ | Մատյաշ Էրդեյ | Հաղթանակ | [49] |
| Կաննի կինոփառատոն | Ժյուրիի գրան-պրի | Լասլո Նեմեշ | Հաղթանակ | [38] |
| Կինոմամուլի միջազգային ֆեդերացիայի մրցանակ | Լասլո Նեմեշ | Հաղթանակ | [39] | |
| Ֆրանսուա Շալեի մրցանակ | Լասլո Նեմեշ | Հաղթանակ | [40][41] | |
| Vulcain մրցանակ | Տամաշ Զանյի | Հաղթանակ | [42] | |
| Caméra d'Or | Լասլո Նեմեշ | Առաջադրված | ||
| Սեզար մրցանակ | Լավագույն օտարերկրյա ֆիլմ | Սաուլի որդին | Առաջադրված | [50] |
| Չիկագոյի կինոքննադատների միություն | Լավագույն օտարալեզու ֆիլմ | Սաուլի որդին | Հաղթանակ | [51] |
| Քննադատների ընտրություն մրցանակ | Լավագույն օտարալեզու ֆիլմ | Սաուլի որդին | Հաղթանակ | [52] |
| Դալլաս-Ֆորտ Ուերտի կինոքննադատների ասոցիացիա | Լավագույն օտարալեզու ֆիլմ | Սաուլի որդին | Հաղթանակ | [53] |
| Ամերիկայի ռեժիսորների գիլդիայի մրցանակ | Առաջին գեղարվեստական ֆիլմ | Լասլո Նեմեշ | Առաջադրված | [54] |
| Դորիան մրցանակ | Տարվա լավագույն օտարալեզու ֆիլմ | Սաուլի որդին | Հաղթանակ | [55] |
| Կինոքննադատների ֆրանդիական սինդիկատ | Լավագույն օտարալեզու ֆիլմ | Սաուլի որդին | Հաղթանակ | [56] |
| Ոսկե գլոբուս | Լավագույն օտարալեզու ֆիլմ | Սաուլի որդին | Հաղթանակ | [57] |
| Ոսկե բզեզ | Լավագույն արտասահմանյան ֆիլմ | Սաուլի որդին | Հաղթանակ | [58] |
| Հյուսթոնի կինոքննադատների միություն | Լավագույն օտարալեզու ֆիլմ | Սաուլի որդին | Հաղթանակ | [59] |
| Անախ հոգի մրցանակ | Լավագույն միջազգային ֆիլմ | Սաուլի որդին | Հաղթանակ | [60] |
| Լոս Անջելեսի կինոքննադատների ասոցիացիա | Լավագույն օտարալեզու ֆիլմ | Սաուլի որդին | Հաղթանակ | [61] |
| Լավագույն դերասան | Գեզա Ռյորիգ | Երկրորդ տեղ | ||
| Մանակի եղբայրների կինոփառատոն | Ոսկե տեսախցիկ 300 | Մատյաշ Էրդեյ | Հաղթանակ | [62] |
| Motion Picture Sound Editors Golden Reel Awards | Օտարերկրյա ֆիլմ | Հաղթանակ | [63] | |
| National Board of Review | Լավագույն օտարալեզու ֆիլմ | Սաուլի որդին | Հաղթանակ | [64] |
| Նյու Յորքի կինոքննադատների խմբակ | Լավագույն նորամուտային ֆիլմ | Սաուլի որդին | Հաղթանակ | [65] |
| New York Film Critics Online | Լավագույն օտարալեզու ֆիլմ | Սաուլի որդին | Հաղթանակ | |
| Օնլայն կինոքննադատների միություն | Լավագույն ոչ անգլերեն ֆիլմ | Սաուլի որդին | Առաջադրված | [66] |
| Սան Ֆրանցիսկոյի կինոքննադատների խմբակ | Լավագույն օտարալեզու ֆիլմ | Սաուլի որդին | Հաղթանակ | [67] |
| Արբանյակ մրցանակ | Լավագույն օտարալեզու ֆիլմ | Սաուլի որդին | Հաղթանակ | |
| Վաշինգտոնի տարածաշրջանի կինոքննադատների ասոցիացիա | Լավագույն օտարալեզու ֆիլմ | Սաուլի որդին | Հաղթանակ | [68] |
Ծանոթագրություններ
Արտաքին հղումներ
- «Սաուլի որդին»(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում
- ««Սաուլի որդին»»(անգլ.) ֆիլմը Allmovie կայքում:
- «Սաուլի որդին»(անգլ.) ֆիլմը Rotten Tomatoes կայքում
