Վրացական ազգանուն

Վրացական ազգանունների ճնշող մեծամասնությունը հիմք են առնում հայրանուններից, հազվադեպ՝ տեղանուններից ու տարատեսակ վերջածանցների կազմություններից։ Սովորաբար վրացական ազգանունները տարբերակվում են ըստ երկրի այս կամ այն տարածքի։ Այսպիսով, արևմտյան և կենտրոնական Վրաստանում ազգանունները վերջանում են «ձե» (վրաց.՝ ძე), որը բառացիորեն նշանակում է «ծնված», մինչդեռ Արևելյան Վրաստանում վերջանում են «շվիլի» վերջածանցով (վրաց. შვილი), որը բառացիորեն նշանակում է «մանուկ» կամ «երեխա». սրանք փաստացի հոմանիշներ են համարվում։ Ի դեպ այս վերջածանցով ազգանուններ կրում են նաև Վրաստանի հրեաները։

Արևելյան Վրաստանի լեռնային շրջաններում հանդիպում են «ուրի» (վրաց.՝ ური) կամ «ուլի» (վրաց.՝ ული)։ Սվանների ազգանունների մեծամասնությունը, ըստ ըության ավարտվում են «-անի» (վրաց.՝ ანი), մեգրելների` «-իա» (վրաց.՝ ია), «-ուա» (վրաց.՝ უა) կամ «-ավա» (վրաց.՝ ავა), լազերի` «շի» (վրաց.՝ ში)։

Վրացական ազգանունների մասին առաջին հուշագրությունները վերագրվում են 7 - 8-րդ դարերին։ Նրանց ճնշող մեծամասնությունը կապված էր տեղանունների (Պավնելի, Սուրամելի, Օրբելի), հայրանունների, կամ էլ մասնագիտական պատկանելիության, գերդաստանի ավանդական հասարակական դիրքի ու կոչման (Ամիլախվարի, Ամիրեջիբի, Էրիսթավի, Դեկանոզիշվիլի) հետ։ 13-րդ դարից սկսած՝ ազգանունները հիմք էին առնում տեղանուններից։ Այս ավանդույթը ամբողջությամբ տարածվեց 15 - 18-րդ դարերում։

Վրաստանի քաղաքացիական ռեեստերի գործակալության 2008 թ. հաշվետվության համաձայն՝ Վրաստանի առավել տարածված ազգանունները հետևյալն են.

• Բերիձե(ბერიძე) - 24962
• Կապանաձե (კაპანაძე) - 17202
• Գելաշվիլի (გელაშვილი) - 16350
• Մաիսուրաձե (მაისურაძე) - 14824
• Գիորգաձե (გიორგაძე) - 12954
• Լոմիձե (ლომიძე) - 11796
• Ծիկլաուրի (წიკლაური) - 11571
• Բոլքվաձե (ბოლქვაძე) - 10916
• Կվարացխելիա(კვარაცხელია) - 10447
• Նոզաձե (ნოზაძე) - 10183
• Խուցիշվիլի (ხუციშვილი) - 4806
• Աբուլաձե (აბულაძე) - 4758
• Շենգելիա (შენგელია) - 4639
• Միքելաձե (მიქელაძე) - 4415
• Տաբատաձե (ტაბატაძე) - 4294
• Բաիրամովի (ბაირამოვი) - 4265
• Գուսեինովա (გუსეინოვი) - 4124
• Գոգոլաձե (გოგოლაძე) - 4057