CD-ROM
| CD-ROM | |
|---|---|
 | |
| Մշակողներ | Philips, Սոնի |
| Չափերը | 120 × 1,2 մմ |
| Տարողությունը | 650—879 Մբ |
| Ընթերցանության մեխանիզմ | 150 կբ/վ (տվյալներ CD-ROM ռեժիմ 1-ից) 172,3 կբ/վ (ձայնագրություն CD-DA-ից)10,8 Մբիթ/վրկ (ամենաբարձր արագությունը՝ 72×) |
CD-ROM-ը (անգլ.՝ Compact Disc Read-Only Memory, կարդացվում է՝ «սիդի-ռոմ», հայերեն՝ Սեղմասկավառակ հիշողություն միայն ընթերցելու հնարավորությամբ կրճատ ՍՍՀՄՒՀ) սեղմասկավառակի տարատեսակ է, որը ունի միայն արդեն գրված տվյալներն ընթերցելու հնարավորություն (read-only memory - հիշողություն «միայն ընթերցելու հնարավորությամբ»)։
CD-ROM-ը ձայնային սեղմասկավառակի (ձայնագրությունների պահպանման համար սկավառակ) մշակված վերջնական տարբերակն է, որը թույլ է տալիս պահել այլ թվային տեղեկություններ (ֆիզիկական առումով առաջինից ոչնչով չի տարբերվում, փոխված է միայն գրվող նշոցների ձևաչափը)։ Սկավառակի վրա տվյալների գրման համար հետագայում մշակվել են տարբերակներ ինչպես միապատիկ գրման համար (CD-R), այնպես էլ բազմակի վերագրման համար (CD-RW)։ CD-ROM-ների հետագա զարգացման արդյունքը դարձան DVD-ROM սկավառակները։
Պատմություն
Օպտիկական սկավառակների պահպանման ամենավաղ տեսական աշխատանքը կատարվել է Միացյալ Նահանգների անկախ հետազոտողների կողմից, ներառյալ Դեյվիդ Փոլ Գրեգը (1958) և Ջեյմս Ռասելը (1965–1975): Մասնավորապես, Գրեգի արտոնագրերը օգտագործվել են որպես LaserDisc բնութագրի հիմք, որը համատեղ մշակվել է MCA-ի և Philips-ի միջև այն բանից հետո, երբ MCA-ն գնել է Գրեգի արտոնագրերը, ինչպես նաև նրա հիմնադրած Gauss Electrophysics ընկերությունը[1]։ LaserDisc-ը CD-ի անմիջական նախադրյալն էր, հիմնական տարբերությամբ այն է, որ LaserDisc-ը տեղեկատվությունը կոդավորում էր անալոգային գործընթացի միջոցով, մինչդեռ CD-ն օգտագործում էր թվային կոդավորում։
Օպտիկական սկավառակի թվայնացման հիմնական աշխատանքն իրականացվել է Տոշի Դոյի և Քիս Շուհամեր Իմմինկի կողմից 1979-1980 թվականներին, ովքեր աշխատել են Sony-ի և Phillips-ի աշխատանքային խմբի վրա[2]։ Արդյունքն եղավ կոմպակտ սկավառակի թվային աուդիո (CD-DA), որը սահմանվեց 1980 թվականին։ Հետագայում CD-ROM-ը նախագծվեց որպես CD-DA-ի ընդլայնում և հարմարեցրեց այս ձևաչափը՝ ցանկացած ձևաչափով թվային տվյալներ պահելու համար՝ նախնական պահեստավորման հզորությամբ։ 553 ՄԲ-ից[3] Sony-ն և Philips-ը ստեղծեցին տեխնիկական ստանդարտը, որը սահմանում է CD-ROM-ի ձևաչափը 1983 թվականին[4], որը կոչվեց Դեղին գիրք։ CD-ROM-ը հայտարարվել է 1984 թվականին[5] և ներկայացվել է Denon-ի և Sony-ի կողմից 1985 թվականին առաջին ճապոնական COMDEX համակարգչային ցուցահանդեսում[6]։ 1985թ. նոյեմբերին համակարգչային ոլորտի մի քանի մասնակիցներ, ներառյալ Microsoft-ը, Philips-ը, Sony-ն, Apple-ը և Digital Equipment Corporation-ը հանդիպեցին՝ ստեղծելու հստակեցում, որը սահմանում էր CD-ROM-ների ֆայլային համակարգի ձևաչափը[7] The resulting specification, called the High Sierra format, was published in May 1986.[7]: Ստացված հստակեցումը, որը կոչվում է High Sierra ձևաչափ, հրապարակվել է 1986 թվականի մայիսին։ Ի վերջո, այն մի քանի փոփոխություններով ստանդարտացվեց որպես ISO 9660 ստանդարտ 1988 թվականին։ Առաջին CD-ROM արտադրանքներից մեկը, որը հասանելի դարձավ հանրությանը, Grolier ակադեմիական հանրագիտարանն էր, որը ներկայացվեց Microsoft CD-ROM կոնֆերանսում 1986 թվականի մարտին[7]։
CD-ROM-ները սկսեցին օգտագործվել տնային տեսախաղերի կոնսուլներում՝ սկսած PC Engine CD-ROM²-ից (TurboGrafx-CD) 1988-ին, մինչդեռ CD-ROM կրիչները հասանելի դարձան նաև տնային համակարգիչների համար 1980-ականների վերջին։ 1990 թվականին Data East-ը ցուցադրեց արկադային համակարգային տախտակ, որն աջակցում էր CD-ROM-ներին, որոնք նման են 1980-ականների լազերային սկավառակի տեսախաղերին, բայց թվային տվյալներով, ինչը թույլ է տալիս ավելի ճկունություն, քան հին լազերային սկավառակներով խաղերը[8]։ 1990 թվականի սկզբին Ճապոնիայում վաճառվում էր մոտ 300,000 CD-ROM սկավառակ, մինչդեռ ԱՄՆ-ում ամսական արտադրվում էր 125,000 CD-ROM սկավառակ[9]։ Որոշ համակարգիչներ, որոնք վաճառվում էին 1990-ականներին, կոչվում էին «մուլտիմեդիա» համակարգիչներ, քանի որ դրանք ներառում էին CD-ROM սկավառակ, որը թույլ էր տալիս մի քանի հարյուր մեգաբայթ վիդեո, նկար և ձայնային տվյալներ փոխանցել։
Ծանոթագրություններ
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «CD-ROM» հոդվածին։ |