Lompat ke isi

Muhammad Kaharuddin I

Dari Wikipedia bahasa Indonesia, ensiklopedia bebas

Dewa Masmawa Sultan Muhammad Kaharuddin I, atau dikenal juga sebagai Sultan Qahar al-Din bin Mas Palembang Dewa Maja Jereweh Datu Jereweh adalah Sultan Sumbawa ke-6 (1731–1758 M). Ia memiliki nama asli Dewa Mas Mappasossong Datu Porro/Datu Susun (dalam Lontara Gowa: Meppadusu atau Meppasusu).Ia adalah putra dari Mas Palembang Dewa Maja Jareweh Datu Jereweh dengan Datu Bininya Karaeng Bonto Jene (Putri Gowa).[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12]

Karier politiksunting sumber

Menjadi riwabatang Datu Taliwangsunting sumber

Saat ayahnya (Mas Palembang Dewa Maja Jereweh Datu Jereweh) dan pamannya Amas Madina Sultan Jalaluddin Muhammadsyah I (Sultan Sumbawa ke-4) serta Datu Taliwang Datu Gunung Setia, memimpin pasukan ke Seleparang, atas keputusan adat Dewa Meppasusung Datu Poro menjadi riwabatang (pelaksana tugas) Datu Taliwang.

Menjadi Datu Taliwangsunting sumber

Raja Sumbawa Sultan Jalaluddin Muhammadsyah I mangkat di Seleparang, maka Datu Taliwang Datu Gunung Setia dinobatkan sebagai Sultan Sumbawa ke-6 dengan gelar Dewa Ling Gunung Setia. Untuk mengisi jabatan Datu Taliwang yang ditinggalkan Datu Gunung Setia, maka Dewa Meppasusung Datu Poro dinobatkan sebagai Datu Taliwang.

Menjadi Sultan Sumbawa tahun 1731sunting sumber

Kemangkatan Dewa Ling Gunung Setia pada tahun 1731, maka atas keputusan adat Pangantong Lima Olas, dinobatkan Dewa Meppasusung Datu Poro Datu Taliwang sebagai Sultan Sumbawa ke-7, bergelar Dewa Masmawa Sultan Muhammad Kaharuddin I.

Ada tiga gelar induk atau Puin Kajuluk yang digunakan sebagai nama gelar kesultanan Sumbawa:

  1. Sultan Harun Arrasyid
  2. Sultan Jalaluddin
  3. Sultan Kaharuddin

Dewa Meppasusung Datu Poro Datu Taliwang merupakan Sultan Sumbawa pertama yang menggunakan gelar Sultan Kaharuddin.

Pernikahansunting sumber

Pada tanggal 7 November 1733, Sultan Muhammad Kaharuddin I menikahi saudari sepupunya I Sugiratu Karaeng Bonto Parang, yang sudah berstatus janda (bercerai 7 Desember 1730) dengan dua anak, yakni:

  1. ♀ Siti Hadijah Karaeng Bonto Masugi (di Sumbawa: Datu Bontopaja) lahir 29 Desember 1725
  2. ♂ I Lotting Shalahuddin lahir 5 Agustus 1730

Kedua orang anak tersebut merupakan buah pernikahan I Sugiratu Karaeng Bonto Parang dengan suami pertama Ahmad I Mappasempa' Daeng Mamaro Opu Mangnguluang Karaeng Bontolangkasa' 06

Catatan Kerajaan Bima Bo' Sangaji Kai Naskah No. 34sunting sumber

Turunan Raja-Raja di Sumbawa

Bahwa ini peringatan turun-temurun bangsa raja yang empunya kerajaan Sumbawa, itulah raja yang bernama Raja Maja Paruwa yang memperanakkan dua orang perempuan, yaitu seorang yang diperistrikan oleh Raja Banjar, maka beranak seorang laki-laki, itulah menjadi Raja Taliwang yang hilang di Tallo'. Kemudian berapa lama antaranya maka matilah istrinya Raja Banjar itu anak Raja Maja Paruwa, maka takdir Allah taala maka diperistrikan pula adik istrinya anak Raja Maja Paruwa, maka diperanakkan lagi seorang laki-laki, itulah yang dinamai Datu Loka menjadi Raja Sumbawa, itulah yang pergi di Mengkasar memperistrikan anak Raja Tallo' Taminar Lampana, yaitu cucunya oleh Yang Dipertuan Kita Mantau Uma Jati ialah Sirajudin, memperanakkan empat orang, seorang bernama Balasawo, dan seorang lagi Raja Sumbawa yang hilang di Bali, dan seorang perempuan bernama [Datu] Tengah, dan seorang lagi bernama Datu Jereweh.

Adapun yang bernama Balasawo itu tiada beranak, dan Raja Sumbawa yang hilang di Bali beranak seorang perempuan bernama Datu Bini. Maka Datu Bini diperistrikan oleh Raja Mengkasar bernama Karaeng Bonto Langkasa, maka beranak seorang perempuan bernama Siti Hadijah, itulah diperistrikan oleh Datu Pengantin anak Raja Taliwang dengan Raja Banjar. Maka ialah beranak seorang laki-laki, itulah Raja Sumbawa yang besar badannya. Maka Raja Sumbawa yang besar badannya itu diperanakkan lagi seorang laki-laki bernama Lalu Muhammad, menjadi Raja Sumbawa sekarang ini adanya.

Seperkara lagi Datu Jereweh saudaranya oleh yang hilang di Bali, maka beranak seorang laki-laki bernama Datu Susun, itulah menjadi raja yang memperistrikan anak raja yang hilang di Bali bernama Datu Bini itu akan tetapi tiada beranak. Dan lagi seperti saudaranya bernama Datu Tengah, itulah yang beranak empat orang, pertama-tama Tuan Kita Manuru Daha, dan kedua Tuan Kita bernama Abdullah yang hilang di Bali, ketiga perempuan Paduka Tallo', dan keempat laki-laki Raja Sumbawa yang empunya kubur di Tanah Taraha, itulah pangkatnya yang tiada berhingga menjadi Raja Sumbawa sampai sekarang ini. Intaha demikianlah adanya. Datu Tengah diperistrikan oleh Tuan Kita Sultan Hasanuddin ma Bata Bou.

— Bo' Sangaji Kai.[13]

Sitti Maryam Rachmat Salahuddin (1999:56) dalam Catatan Kerajaan Bima Bo' Sangaji Kai pada Naskah No. 34 yang ditulis sejaman Lalu Muhammad (Sultan Muhammad Kaharuddin II) menyebutkan bahwa Raja Sumbawa Dewa Masmawa Sultan Muhammad Kaharuddin I Datu Susun merupakan cucu dari Raja Paruwa dan Baginda tidak memiliki keturunan dari perkawinannya dengan Datu Bini Siti Aisyah I Sugiratu Karaeng Bontoparang.[13]

Membangun istanasunting sumber

Sultan Muhamammad Kaharuddin I membangun istana baru menggantikan istana yang terbakar diberi nama Istana Gunung Setia.

Sikap terhadap Belandasunting sumber

Sultan Muhamammad Kaharuddin I terkenal sebagai Sultan Sumbawa yang memiliki watak yang keras serta tidak mengenal kompromi dengan Belanda. Dengan terang terangan beliau menolak mengadakan Sumpah Setia kepada Belanda. Sikap keras ini akhirnya ditolerir oleh Belanda.[8]

Pemakamansunting sumber

Sultan Muhamammad Kaharuddin I mangkat pada tahun 1758.[11]Almarhum Sultan Muhamammad Kaharuddin I dimakamkan di pemakaman Sampar.[12]

Silsilah kekerabatansunting sumber

Silsilah kekerabatan dengan Kesultanan Banjarsunting sumber

Sultan Muhammad Kaharuddin I Datu Taliwang dan Raja-raja di Sumbawa menurut naskah Hikayat Raja-raja Banjar dan Kotawaringin dan Majelis Adat - Lembaga Adat Tanah Samawa (LATS) serta Bidang Kebudayaan - Dinas Pendidikan dan Kebudayaan Kabupaten Sumbawa, memiliki leluhur seorang bangsawan dari Kesultanan Banjar yang bernama Raden Subangsa bergelar Pangeran Taliwang yang memiliki seorang putera di Taliwang bernama Raden Mataram atau Amas Mattaram (Karaeng Taliwang/Datu Taliwang/Raja Taliwang) dan seorang putera lainnya di Sumbawa Besar bernama Raden Bantan (Dewa Mas Bantan) yang menjadi Sultan Sumbawa ke-3.[2][3][14][15][16][17][18][19][20][21][22][23]

Silsilah kekerabatan dengan Kesultanan Tallosunting sumber

SULTAN TALLO I
♂ Karaeng Loe ri Sero/Tuniawanga Raja/Ma'gau Tallo ke-1 +/- 1450


↓(beristeri)


♀ anak dari Karaeng Garassi'
SULTAN TALLO II
♂ I Same ri Liukkang Daeng Marewa, Karaeng Pasi, Tunilabu ri Suriwa Raja Tallo II +/- 15xx-1511


↓(beristeri)


♀ I Kare Suwa
SULTAN TALLO III
♂ I Mangayaoang Berang Daeng Parani Karaeng Pasi' Tunipasuru ri Lello Raja Tallo ke-3 (Perdana Menteri/Tuma'bicara Butta Gowa ke-1)


↓(beristeri)


♀ I Pasilemba Tumamalianga ri Tallo binti Karaeng loe ri Marusu
SULTAN TALLO IV
♂ I Mappatakangkangtana Daeng Padulu' Karaeng Pattingalloang Karaeng ri Mandalle Tumenanga ri Makkoayang Raja Tallo ke-4


↓(beristeri)


♀ I Sapi Karaeng Somba Opu
SULTAN TALLO VII
♂ I Mallingkaang Daeng Nyonri Karaeng Matoaya Raja Tallo ke-7


↓(beristeri)


♀ Karaeng ri Naung
SULTAN TALLO VIII
♂ I Manginyarrang Daeng Makkio Karaeng Kanjilo “Sultan Abdul Jafar Muzaffar” Tumammalinga ri Timoro “Tumenanga ri Tallo” Raja Tallo ke-8


↓(beristeri)


♀ I Sabbe Daeng Tamagga Karaeng Lembang Parang/Lepangan
SULTAN TALLO X
♂ I Mappaiyo Daeng Mannyauru’ Sultan Harun Al Rasyid “Tumenanga ri Lampana” Raja Tallo ke-10 Kr Tallo Tumenanga ri Bontobiraeng


↓(beristeri)


♀ Karaeng Bonto Matte'ne
♀ Halimah Daeng Tomi Karaeng Tannisanga


↓(bersuami) menikah 29 Juni 1684


♂ Raden Bantan
Dewa Mas Bantan
Datu Loka
Dewa Dalam Bawa
Dewa Masmawa Sultan Harun Al Rasyid I SULTAN SUMBAWA 3 m. 1675-1705
(+ Mei 1713)
RIWABATANG (PEMANGKU) SULTAN SUMBAWA m. 1722 – 1725
DATU SERAN
Datu Bala Sawo
Dewa Loka Ling Sampar
(+ 25 Agustus 1725)
DATU JEREWEH
♂ Dewa Maja Jerewe
Mas Palembang
↓(beristeri)
♀ Karaeng Bonto Je'ne
SULTAN SUMBAWA 4 m. 1702 – 1725
DATU TALIWANG
♂ Sultan Muharam
Amasaq
Amas Samawa
Amas Madina
(+ 12 Februari 1725)
SULTAN SUMBAWA 6 m. 1731-1758
DATU TALIWANG
♂ Dewa Masmawa Sultan Muhammad Kaharuddin I
Dewa Mas Meppasusung Datu Poro
(Meppadusu/Meppasusu)


↓(beristeri) menikah 7 November 1733


SULTAN SUMBAWA 7 m. 1758-1761
♀ Dewa Masmawa Sultanah Siti Aisyah
I Sugiratu Karaeng Bonto Parang
(janda dari I Mappasempa' Daeng Mamaro Opu Mangnguluang Karaeng Bontolangkasa' VI bercerai 7 Desember 1730)

Daftar pustakasunting sumber

Lihat pulasunting sumber

Rujukansunting sumber

Pranala luarsunting sumber

🔥 Top keywords: Halaman UtamaIstimewa:PencarianJepangYandexDuckDuckGoKleopatraBerkas:Youtube logo.pngIndonesiaFacebookBaratKevin Sanjaya SukamuljoDaftar film Indonesia tahun 2024Aaliyah MassaidMahalini RaharjaXNXXPeristiwa RengasdengklokAhmad LuthfiPancasilaAdjie MassaidKesultanan DemakSyahrul Yasin LimpoCerezo OsakaGoogle TerjemahanBoti (bahasa gaul)Club Atlético de MadridProklamasi Kemerdekaan IndonesiaVina: Sebelum 7 HariPrabowo SubiantoTwitterAdi Vivid Agustiadi BachtiarKerusuhan Mei 1998Alan WalkerPrayogo PangestuMasjid Baiturrahman Banda AcehHong KongLambang negara IndonesiaDaftar film Indonesia terlaris sepanjang masaSoekarnoB. J. Habibie