Estratobulkan

Ti estratobulkan, naamammuan pay a kas ti komposito a bulkan,^[1] ket konikal a bulkan a naaramid kadagiti adu a tuon ti (estrata) iti timmangken a lava, piroklasto, pumita, ken bulkaniko a dapo. Saan a kas dagiti kalasag a bulkan, dagiti estratobulkan ket nailaslasinda babaen ti napadsok a bariweswes ken dagiti periodiko a eksplosibo a panagbettaks ken dagiti naulimek a panagbettak, urayno adda dagiti narebba nga but a makunkuna kadagiti kaldera. Ti lava nga agyus manipud kadagiti estratobulkan ket kadawyan a lumaiisda ken tumangken sakbay nga umadayo a maiwarwaras gapu ti nangato a kaaruyot. Ti magma a mangporma ti daytoy a lava ken masansan a pelsiko, nga addaan kadagiti nangato aginggana ti kalalainganna nga agpang ti silica (a kas ti riolita, dasita, wenno andesita), nga addaan kadagit basbassit a dagup ti di unay naaruyot nga mapiko a magma. Ti nakaro a panagayus ti pelsiko a lava ket karkarna, ngem nakadaliasaten iti kaadayo iti 15 km (9.3 mi).^[2]

Dagiti estratobulkan ket sagpaminsanda pay a tinawtawagan kadagiti "komposito a bulkan" gapu ti komposito a tuonda a naaramid manipud kadagiti nagsisinnaruno a panagayus dagiti material ti panagbettak. Dagitoy ti kaaduan a kita dagiti bulkan, a maigiddiat dagiti saan unay a naamammuan a kalasag a bulkan. Dagiti dua a nadayeg nga estratobulkan ket ti Krakatoa, kaaduan a naamammuan iti katastropiko a panagbettak idi 1883 ken ti Vesubio, a naindayegan iti pannakadadael dagiti ili ti Pompeii ken Herculaneum idi 79 AD. Both eruptions claimed thousands of lives.