طول پیمایش آزاد یا مسافت آزاد میانگین یا پویش آزاد میانگین (به انگلیسی: Mean free path) در فیزیک به معنای فاصلهای است که یک ذره (فوتون، اتم یا مولکول) بین دو برخورد پیاپی میپیماید. این برخورد بر جهت، انرژی و دیگر خواص ذره تأثیر میگذارد.
در نظریه جنبشی به متوسط مسافت طی شدی توسط ذره بین یک برخورد تا برخورد با ذره متحرک دیگر را مسافت آزاد میانگین گویند که از رابطهٔ زیر قابل محاسبه است:[۱][۲]
و یا به بیان دیگر:
در جدول زیر مقادیر معمول برای هوا در فشارهای مختلف و در دمای اتاق فهرست شدهاست:
میزان خلأ | فشار در مقیاسhPa (mbar) | مولکول / cm3 | مولکول / m3 | مسافت آزاد میانگین |
---|---|---|---|---|
فشار محدود | ۱۰۱۳ | ۲٫۷ × 1019 | ۲٫۷ × 1025 | ۶۸ nm[۳] |
خلأ کم | ۳۰۰ – ۱ | 1019 – 1016 | 1025 – 1022 | ۰٫۱ – ۱۰۰ μm |
خلأ متوسط | 1 – 10−3 | 1016 – 1013 | 1022 – 1019 | 0.1 – 100 mm |
خلأ زیاد | 10−3 – 10−7 | 1013 – 109 | 1019 – 1015 | 10 cm – 1 km |
خلأ بسیار زیاد | 10−7 – 10−12 | 109 – 104 | 1015 – 1010 | 1 km – 105 km |
خلأ فوقالعاده زیاد | <10−12 | <104 | <1010 | >105 km |