Erken Orta Çağ ile birlikte Avrupa Tarihi'nde Orta Çağ başlamış oldu. MS 6. yüzyıldan 10. yüzyıla kadar sürmüştür. Erken Orta Çağ, Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşünün devamındaki ve Yüksek Orta Çağ'dan (yaklaşık MS 10. yüzyıl-13. yüzyıl) önceki dönemdir. Erken Orta Çağ dönemi Geç Antik Çağ ile üst üste gelir. Geç Antik Çağ, Roma İmparatorluğu'nun devam unsurlarına vurgu yapmak için kullanılırken, "Erken Orta Çağ" daha sonraki dönemin özelliklerine vurgu için kullanılır.
Bu dönemde Geç Klasik Çağ'da başlayan eğilimlerin devam ettiği görülmüştür. Bunlardan bazıları nüfusun azalması, özellikle şehirleşmiş merkezlerde, ticaretin azalması ve göçün artmasıdır. Edebi ve kültürel üretimin kıtlığına (Özellikle Kuzeybatı Avrupa'da) dikkat çekmek için bu dönem "Karanlık Çağ" olarak da adlandırılmıştır. Doğu Roma ya da Bizans İmparatorluğu bu dönemde varlığını sürdürmüş ve 7. yüzyılda Hilâfet devletleri eski Roma topraklarını fethetmştir.
Bu eğilimlerin birçoğu daha sonraki dönemde tersine dönmüştür. 800 yılında "İmparator" unvanı Batı Avrupa'da Şarlman tarafından diriltilmiştir. Şarlman daha sonra Avrupa toplumunun yapısına ve tarihine büyük etki edecek olan Karolenj İmparatorluğu'nunda kurucusudur. Avrupa, Nadas ve Ağır pulluk gibi yenilikleri getiren Feodal sistem yapısıyla sistematik tarıma geri dönüş geçirmiştir. Barbar göçleri Avrupa'nın önemli bir kısmında dengelenmişti, ancak Kuzey Avrupa, Viking İlerlemesinden büyük ölçüde etkilenmeye devam etti.
2. yüzyıl ile birlikte Roma Medeniyeti'nin çeşitli göstergelerinde gerileme başladı, bunlar şehirleşme, denizyolu ticareti ve nüfus'u içerir. Arkeologlar Akdeniz'de 1. yüzyıla kıyasla 3. yüzyıldan kalma daha fazla gemi batığı keşfetmiştir.[1] Roma İmparatorluğu'nun 150'den 400' e kadar olan nüfus tahminleri 65 milyondan 50 milyona yüzde 20'lik bir düşüş izlenimi yaratmaktadır. Bazı akademisyenler bu nüfus eğilimini küresel sıcaklıkların düşüşünün tarımsal ürünleri azaltmasıyla ilişkilendirmektedirler(M.S. 300-700).[2][3]
3.yüzyılın başlarında İskandinavya'dan güneye göç eden Cermenik halklarKaradeniz'e ulaşarak Sarmatlar karşısında güçlü konfederasyonlar kurdular. Daçya'da ve Karadeniz'in kuzeyindeki steplerde Gotlar, Cermenik bir halk, Therving ve Greuthung adında iki krallık kurdular.[4]
