ბიზანტიურ-არაბული ომები (780-1180)
| ბიზანტიურ-არაბული ომები | |||
|---|---|---|---|
| არაბულ-ბიზანტიური ომები ნაწილი | |||
.PNG) ბიზანტია ომამდე და ომის შემდეგ | |||
| თარიღი | 780-1180 | ||
| მდებარეობა | ანატოლია, მესოპოტამია, სირია, სიცილია, სამხრეთ იტალია, ეგვიპტე, ჩრდილოეთ აფრიკა და პალესტინა | ||
| შედეგი | ორივე მხარის მიღწევები | ||
| ტერიტორიული ცვლილებები | სირია, მესოპოტამია, პალესტინა და ჩრდილოეთ აფრიკა დაიპყრეს არაბებმა. სირია და მესოპოტამია ბიზანტიელებმა დაიბრუნეს. | ||
| მხარეები | |||
| |||
| მეთაურები | |||
| |||
| ძალები | |||
| |||
ბიზანტიურ-არაბული ომები — სამხედრო კონფლიქტი ერთის მხრივ, ბიზანტიასა და მის მოკავშირეებს და მეორეს მხრივ, აბასიანებსა და ფატიმიანებს შორის. მიმდინარეობდა აღმოსავლეთ ხმელთაშუაზღვისპირეთის რეგიონში 780-1180 წლებში. ხანგრძლივი და მერყევი სასაზღვრო ომების შემდეგ, X საუკუნის ბოლოსა და XI საუკუნის დასაწყისში ბიზანტიელთა მნიშვნელოვანმა გამარჯვებებმა, სამ იმპერატორს, კერძოდ ნიკიფორე II-ს, იოანე I ციმისკეს და ბასილი II ბულგართმმუსვრელს საშუალება მისცა დაებრუნებინა VII საუკუნეში არაბთა მიერ წართმეული ტერიტორიები.[5]
სირიის დიდი ნაწილი[5], მათ შორის დამასკიც ცოტა ხნით ბიზანტიელებმა დაიბრუნეს. იგი მალევე ხელახლა დაიპყრეს არაბებმა. მაგრამ ბიზანტიელთა მიერ ანტიოქიის დაპყრობამ (რომელიც წმინდა მიწად მოიხსენიებოდა) და იქ საპატრიარქოს აღდგენამ უდიდესი ფსიქოლოგიური და მორალური დარტყმა მიაყენა არაბებს, რამაც საბოლოოდ შეარყია მათი ძლიერება.[6]
ამის მიუხედავად არაბები მაინც დარჩნენ ბიზანტიელების მთავარ მოწინააღმდეგედ და დაახლოებით 970 წლისთვის ფატიმიანებმა შეძლეს კვლავ აღზევება.[7] ბიზანტიამ დაიკავა პალესტინის დიდი ტერიტორია, მაგრამ ვერ აიღო ქალაქი იერუსალიმი. ბიზანტიელთა მცდელობებს, რათა შეეჩერებინათ არაბთა მიერ სიცილიის ნელი, მაგრამ წარმატებული დაპყრობა შედეგი არ გამოუღია.[8] სირიამ, როგორც ბიზანტიის პროვინციამ საბოლოოდ შეწყვიტა არსებობა 1084 წელს, როდესაც თურქ-სელჩუკებმა დაიპყრეს ანტიოქია. ქალაქი ჯვაროსნებმა 1097 წელს იაღეს.[9]
ლიტერატურა
- Haldon, John (2002). Byzantium at War 600 - 1453. Osprey. ISBN 978-1-84176-360-6.
- Kennedy, Hugh (2001). The Armies of the Caliphs: Military and Society in the Early Islamic State. Routledge. ISBN 0-415-25093-5.
- Madden, Thomas (2004). Crusades The Illustrated History. University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-11463-4.
- Magdalino, Paul (1993). The Empire of Manuel I Komnenos, 1143-1180. Cambridge University Press. OCLC 55756894. .
- Mango, Cyril (2002). The Oxford History of Byzantium. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-814098-6.
- Norwich, John Julius (1997). A Short History of Byzantium. Vintage. ISBN 0-679-77269-3.
- Santagati, Luigi (2012). Storia dei Bizantini di Sicilia. Lussografica. ISBN 978-88-8243-201-0.
- Sherrard, Philip (1966). Byzantium. Time-Life Books. OCLC 506380.
- Treadgold, Warren (2001). A Concise History of Byzantium. Basingstoke: Palgrave. ISBN 0-333-71829-1.