Далайн гадаргуу дахь долгион

Далайн дээд давхарга дээр тохиох долгионийг далайн гадаргуун давалгаа гэдэг. Эдгээр нь ихэнхдээ салхиаас үүссэн байдаг. Зарим нь газарзүйн нөлөө болох газар хөдлөл галт уулын тэсрэлт болоод гайх гайхалтай газруудын өмнөх хэдэн мянган аяллын улмаар бий болж болдог. Жижиг долгионуудаас томорсоноор асар том цунами үүсгэдэг. Тасрахгүй давалгаанд бие даасан усны хэсгүүдийн бага зэрэг урагшлах хөдөлгөөн байдаг ч их хэмжээний эрчим хүч болон энерги урагш хөдөлгөж болдог. Давалгаа гүехэн ус мөргөвөл усны доод давхарга дээдхээсээ илүү удаан хөдөлдөг учир тасрана.

Долгион үүсэх

Том таслагчийн хамгийн олон үзэгдсэн нь алс холын салхинаас үүдсэн далайн эрэг дээр үзэгдсэн.

Салхин долгионд нөлөөлөх гурван хүчин зүйл:

-Салхины хурд

- Салхи үлээж буй задгай далайн зай

- Өгөгдсөн хэсэгт үлээсэн салхины хугацаан урт

Эдгээр хүчин зүйлүүд нь хамт ажилласнаар давалгааны хэмжээ дүрсийг тодорхойлогддог.

Давалгаа эдгээр хэмжүүрээр хэмжигдэнэ:

-Өндөр (тэвш хүртэл)

-Давалгааны урт( оройноос орой хүртэл)

-Хугацаа( Тодорхой цэг дэх лараалсан оройнуудын ирэх хоорондын интервал хугацаа)

Тодорхой хэмжээний хүрээлэлд өгөгдсөн талбай дахь давалгаа .Цаг агаар дамжуулах болон давалгааны статистикийн шинжлэх ухааны анализад давалгааны хэмжээ нь хэсэг цаг хугацааны туршид ихэвчлэн "тодорхой давалгаан өндөр" хэмээн тодорхойлогдоно. Энэ ойлголт нь өгөгдсөн хэсэг хугацаа (ихэвчлэн 12 цаг) эсвэл тодорхой салхины явцын хамгийн өндөр нэгээс гуравдугаархын дундаж өндөрт тодорхойлогддог.

Давалгааны хэмжээн дэх хэлбэлзэлд өгөгдсөнөөр хамгийн том бие даасан давалгаа нь хэсэг өдөр болон шуурганд тодорхой давалгааны өндөр хоёр удаа бичигдсэн байдаг.