Лайссез-Фэйр
Эдийн засгийн системүүд
Ерөнхий төрлүүд
Капитализм
Социализм
Коммунизм
Laissez-faire ( /ˌ l ɛ s eɪ ˈ f ɛər / LESS -ay- FAIR ; Франц: laissez faire хэлнээс </link> [ lɛse fɛːʁ ] ⓘ</link></link> , орч. ' хийцгээе ' ) нь хувь хүмүүсийн хоорондын санхүүгийн гүйлгээ нь аливаа төрлийн гадны эдийн засгийн хөндлөнгийн оролцоо ( татаас, зохицуулалт гэх мэт) -оос ангид байдаг эдийн засгийн тогтолцооны нэг төрөл юм. Ерөнхийдөө laissez-faire нь дараахь аксиомууд дээр суурилдаг: "Хувь хүн бол нийгмийн үндсэн нэгж, өөрөөр хэлбэл, нийгмийн тооцооллын хэмжүүрийн жишиг; хувь хүн эрх чөлөөтэй байх байгалийн эрхтэй; мөн байгалийн дэг журам эв нэгдэлтэй, өөрийгөө зохицуулах систем юм." Анхны хэллэг нь laissez faire, laissez passer, "өөрсөдөөр нь байлга" гэсэн утгатай. Энэ нь ерөнхийдөө Винсент де Гурнегээс улбаатай. [1]
Лайссэз Фэйрийн өөр нэг үндсэн зарчим бол зах зээл нь өрсөлдөөнтэй байх жамтай гэж үздэг бөгөөд үүнийг laissez-faire -ийн анхны дэмжигчид үргэлж онцолж байсан.
Тэд laissez-faire -ийн анхны дэмжигчид байсан бөгөөд 17-р зуунд Францад үүсээд байсан татварын аймшигт бөгөөд эвдэрсэн системийг орлох боломжтой онцгой өвөрмөц, газрын түрээсийн татварыг дэмжиж байв[2] Газар л үр өгөөжтэй байдаг учраас зөвхөн газраас татвар авах ёстой гэсэн байр суурьтай байсан. [3] [ Тодруулга шаардлагатай ]
Laissez faire, telle devrait être la devise de toute puissance publique, depuis que le monde est civilisé [...]. Détestable principe que celui de ne vouloir grandir que par l'abaissement de nos voisins ! Il n'y a que la méchanceté et la malignité du cœur de satisfaites dans ce principe, et l'intérêt y est opposé. Laissez faire, morbleu ! Laissez faire !![4]
Let go, which should be the motto of all public power, since the world was civilized [...]. [It is] a detestable principle of those that want to enlarge [themselves] but by the abasement of our neighbours. There is but the wicked and the malignant heart[s] [who are] satisfied by this principle and [its] interest is opposed. Let go, for God's sake! Let go!![5]
Түүх
- Branden, Barbara (1986). The Passion of Ayn Rand. Garden City, New York: Doubleday & Company. ISBN 0-385-19171-5. OCLC 12614728.
- Burns, Jennifer (2009). Goddess of the Market: Ayn Rand and the American Right. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-532487-7. OCLC 313665028.
- Den Uyl, Douglas & Rasmussen, Douglas, eds. (1986). The Philosophic Thought of Ayn Rand (paperback ed.). Chicago: University of Illinois Press. ISBN 978-0-252-01407-9.
- Doherty, Brian (2007). Radicals for Capitalism: A Freewheeling History of the Modern American Libertarian Movement. New York: Public Affairs Press. ISBN 978-1-58648-350-0.
- Gotthelf, Allan (2000). On Ayn Rand. Wadsworth Publishing. ISBN 978-0-534-57625-7.
- Peikoff, Leonard (1991). Objectivism: The Philosophy of Ayn Rand. New York: Dutton. ISBN 978-0-452-01101-4.
- Merrill, Ronald E. (1991). The Ideas of Ayn Rand. La Salle, Illinois: Open Court Publishing. ISBN 0-8126-9157-1.
- Sciabarra, Chris Matthew (1995). Ayn Rand: The Russian Radical. University Park: Pennsylvania State University Press. ISBN 978-0-271-01440-1. OCLC 31133644.