15-р зуун
Зуун
15-р зуун нь 1401-1500 он хүртэл үргэлжилсэн.
Үйл явдлууд
1400-аад онууд
- 1401: Дилавар Хаан нь Энэтхэгийн төв хэсэгт Малва Султант улсыг байгуулав.
- 1402: Османы болон Төмөрийн эзэнт гүрнүүд Анкарагийн тулалдаанд тулалдаж, улмаар Төмөр I Баязидийг ялав.
- 1402: Парамесвара нь Малакка Султант улсыг байгуулав.
- 1402: Канарын арлууд суурьшсанаар Испанийн эзэнт гүрэн тогтож эхэлсэн.
- 1403–1413: I Баязидийн дөрвөн хүүгийн хооронд Османы эзэнт гүрэнд иргэний дайн болов.
- 1403: Юнлө эзэн хаан Хятадын нийслэлийг Бээжин болгосон.
- 1405–1433: Мин улсын эрдэнэсийн аяллын үеэр Хятадын адмирал Жэн Хэ Энэтхэгийн далайгаар дамжин Малака, Энэтхэг, Цейлон, Перс, Араб, Зүүн Африк руу дамжин Хятадын нөлөө, бүрэн эрхт байдлыг түгээн дэлгэрүүлж байв.
- 1408: Гренландын Скандинавын суурингуудад хамгийн сүүлд бүртгэгдсэн үйл явдал бол 1408 онд Хвалсейд болсон хурим байв.
1410-аад онууд
- 1410–1413: Шотландад Сент-Эндрюсийн Их Сургууль байгуулагдсан.
- 1410–1415: Увейн Глиндерийн удирдсан Уэльсийн тусгаар тогтнолын сүүлчийн дайн.
- 1414: Мултаны захирагчаар томилогдсон Хизр Хан Делийг авч Саидын удмыг үүсгэв.
- 1415: Чиглүүлэгч Хенри мусульманчуудаас Сеутаг байлдан дагуулснаар Португалийн эзэнт гүрний эхлэлийг тавьсан.
- 1415: Агинкуртын тулалдаан Англи, Францын вант улсын хооронд өрнөсөн.
- 1415: Ян Хусыг Констанцын Зөвлөлд тэрс үзэлтэн гэж буруутган шатаав.
- 1419–1433: Богеми дахь Хуситын дайнууд.
1420-аад онууд
- 1420: Хятадын Бээжин дахь хориотой хотын барилгын ажил дуусчээ.
- 1424: I Жеймс 1406 оноос хойш Английн гурван хааны дор барьцаалагдсаны дараа Шотландад буцаж ирэв.
- 1425: Ромын Пап V Мартин Бельгид Лёвены Католик Их Сургуулийг байгуулсан.
- 1429: Жанна д'Арк Орлеаны бүслэлтийг зогсоож, Зуун жилийн дайны урсгалыг өөрчилжээ.
1430-аад онууд
- 1431 он
- 1 сарын 9: Жанна д'Арк удирдсан ажиллагаа Францын Руан хот луу хөдөлсөн, Франц дахь Английн түрэмгийлэл эхэлсэн.
- 3 сарын 3: Ромын пап IV Евгений V Мартин-г залгамжлан 207 дахь пап болжээ.
- 3 сарын 26: Жанна д'Аркийн шүүх ажиллагаа эхэлсэн.
- 5 сарын 30: 19 настай Жанна д'Аркийг галд шатаажээ.
- 6 сарын 16: Тевтоны рыцариуд ба Свитгирайло нар Кристмемелийн гэрээнд гарын үсэг зурж, Польшийн эсрэг эвсэл байгуулав.
- 10 сарын 30: Португал, Кастилийн хооронд энх тайвныг бэхжүүлсэн Медина дель Кампогийн гэрээ байгуулагдсан.
- 12 сарын 16: Английн хаан VI Хенри Францын хаанаар өргөмжлөгдсөн.
- 1438: Пачакути Инкийн эзэнт гүрнийг байгуулсан.
1440-өөд онууд
- 1440: VI Генрих Этон коллежийг үүсгэн байгуулсан.
- 1440–1450: Алтан Орд нь Сибирийн ханлиг, Казанийн ханлиг, Астраханийн ханлиг, Крымын ханлиг, Их Орд улс болон задарсан.
- 1440–1469: I Моктезума-ийн удирдлаган дор ацтекууд Месоамерикад зонхилох хүч болжээ.
- 1440: Оба Эвуаре Баруун Африкийн Бенин хотод засгийн эрхэнд гарч, түүнийг эзэнт гүрэн болгожээ.
- 1441: Португалийн далайчид Баруун Африк руу аялж, Европын боолын худалдааг сэргээн байгуулав.
- 1442: Леонардо Бруни Дундад зууны болон орчин үеийн цаг үеийг тодорхойлов.
- 1443: Абдур Раззак Энэтхэгт айлчилсан.
- 1443: Сэжун хаан солонгос хэлний уугуул фонетик цагаан толгойн систем хангулыг хэвлэн гаргав.
- 1444: Албаны лиг байгуулагдаж, Скандербег удирдагчаар сонгогдов. Османы эзэнт гүрний эсрэг дайн эхэлсэн. Албани улс байгуулагдаж 1479 он хүртэл оршсон.
- 1444: Султан II Мурад-ийн удирдлага дор байсан Османы эзэнт гүрэн Варнагийн тулалдаанд Польшийн III Владислав, Хуняди Янош нарын удирдлаган дор байсан Польш, Унгарын армийг бут цохив.
- 1445: Казанийн ханлиг Суздалийн тулалдаанд Москваг ялав.
- 1449: Эсэн Тайш нь Ойрад монголчуудын Хятад луу довтлох ажиллагааг удирдан явуулж, Тумугийн тулалдаанд Жөнтун эзэн хааныг булаан авав.
1450-аад онууд
- 1450-1460: Мачу Пикчу баригдсан.
- 1453: Константинополийн уналт нь Византын эзэнт гүрний төгсгөл болж, сүүлчийн эзэн хаан XI Константин нас барж, Османы эзэнт гүрний сонгодог эрин үеийн эхлэл тавигдав.
- 1453: Кастилоны тулалдаан нь Зуун жилийн дайны сүүлчийн байлдаан бөгөөд их буу нь тулалдааныг шийдвэрлэхэд гол хүчин зүйл болсон анхны тулаан юм.
- 1454–1466: Арван гурван жилийн дайнд Тевтоны рыцариудыг ялсны дараа Польш Пруссыг өөртөө нэгтгэв.
- 1455–1485: Сарнайн дайнууд - Йоркийн гэр ба Ланкастерийн гэр бүлийн хоорондох Английн иргэний дайн.
- 1456: Жанна д'Аркийг Католик сүм цагаатгаж, Францын баатарлаг статусаа эргүүлэн авав.
- 1456: Белградын бүслэлт нь Османы Европ руу явах давшалтыг зогсоов.
- 1457: Эдо цайзын барилгын ажил эхлэв.
1460-аад онууд
- 1461: Османчууд Сараево хотыг байгуулсан.
- 1462: II Мехмедийг Валахийн хунтайж III Влад Дракула Шөнийн довтолгоонд буцаав.
- 1467–1615: Сенгокугийн эрин үе нь Япон дахь иргэний дайны үе юм.
- 1469: Арагоны II Фердинанд, Кастилийн I Изабелла нарын гэрлэлт нь Испанийг нэгтгэхэд хүргэсэн.
- 1469: Унгарын Маттиас Корвинус нь Бохемийн зарим хэсгийг эзлэн авав.
1470-аад онууд
- 1470: Агуу Стефаны удирдлаган дор Молдавын цэргүүд Липникийн тулалдаанд Алтан Ордын Татаруудыг бут цохив.
- 1478: Москва Новгород хотыг эзлэн авав.
- 1479: Бредфилдийн тулаан, Унгарын Маттиас Корвинус Туркуудыг ялав.
1480-аад онууд
- 1480: Угра гол дээрх их зогсолтын дараа Москва Их Ордноос тусгаар тогтнолоо олж авав.
- 1481: Испанийн инквизиц нь анхны авто-да-фэ-ээс эхэлсэн.
- 1485: Унгарын Маттиас Корвинус Вена хотыг эзлэв, III Фридрих, Ариун Ромын Эзэнт Гүрний Эзэн хаан зугтав.
- 1485: VII Генри Босвортын тулалдаанд III Ричардийг ялж, Английн хаан болжээ.
- 1485: III Иван Тверийг эзлэв.
- 1488: Португалийн далайчин Бартоломеу Диас Сайн Итгэлт хошууг тойрон аялав.
1490-ээд онууд
- 1492: Боабдил Гранадад бууж өгснөөр Испанийн Реконкиста ба Аль-Андалусын төгсгөл болов.
- 1492: Фердинанд, Изабелла нар Альхамбра зарлигт гарын үсэг зурж, бүх еврейчүүдийг католик шашинд орохгүй бол Испаниас хөөх шийдвэр гаргав; 40,000–200,000 еврей Испанийг орхисон.
- 1492: Христофер Колумб Испаниас Америк тивд газарджээ.
- 1494: Испани, Португал улс Тордесильясын гэрээнд гарын үсэг зурж, Европоос бусад ертөнцийг өөрсдийн хооронд хуваахыг зөвшөөрөв.
- 1494–1559: Италийн дайнууд нь Италийн хот-мужуудын уналтад хүргэсэн.
- 1497–1499: Васко да Гама Европоос Энэтхэг рүү явах анхны аялалаа хийв.
- 1499: Испанийн Мадрид хотод “Алькала де Хенарес” их сургууль баригдав.
- 1499: Микеланжелогийн Пиетаг Гэгээн Петрийн сүмд Ромд хийв.
- 1500: Индонезийн арлууд дээр Ислам зонхилох шашин болов.
Шинэ бүтээл, нээлт
🔥 Top keywords: Нүүр хуудасТусгай:SearchБор гөрөөсЧингис хаанМонголын хаадын төр барьсан жилийн жагсаалтМөнх хаанМонголНэгдсэн Үндэстний БайгууллагаДэлхийн хоёрдугаар дайнМонгол бичигӨгэдэй хаанМонгол дахь Их Хэлмэгдүүлэлт1990 оны Монголын ардчилсан хувьсгалАгаарын бохирдолХалхын голын дайнЦахиагийн ЭлбэгдоржИх Монгол УлсЭнзимБүгд Найрамдах Монгол Ард УлсУлаанбаатарНарны аймагЮань УлсМандуул хаанАрдчилалХүний Эрхийн Түгээмэл ТунхаглалЛигдэн хаанАрдын хувьсгалОросМонгол Улсын Үндсэн ХуульХүннү улсМазаалайНисэх онгоцФотосинтезМонголын Нууц ТовчооМонгол улсын аймаг, нийслэлДашдоржийн Нацагдорж1945 оны чөлөөлөх дайнҮр хөндөлтӨмнөд Солонгос