ဝတ္ထုတို

ဝတ္ထုတိုများသည့် သူ့နဂိုပုံစံအားဖြင့် သေချာစွာပြင်ဆင်ရေးသားထားသော ပုံစံဖြစ်သည်။ ဝတ္ထုရှည်တွင်ကဲ့သို့ ဝတ္ထုတိုများသည် ဇာတ်ကွက်၊ စိတ်/ခံစားချက်လှုံ့ဆော်နိုင်မှုအား နှင့် အခြားသော အဆက်မပြတ်ပြောင်းလဲနေသည့် အစိတ်အပိုင်းများကို အသုံးချကြသည်။ ဝတ္ထုတိုတစ်ပုဒ်သည် လုံးချင်းဝတ္ထုရှည် (သို့) လုံးချင်းဝတ္ထုတို တစ်ပုဒ်နှင့် များသောအားဖြင့် ကွဲပြားခြားနားသော်လည်း စာရေးဆရာများက ဘုံတူညီသော စာပေအတတ်ပညာများကိုပင် ယူငင်အသုံးချကြသည်။

ရှည်လျှားသော ဇာတ်လမ်းပုံစံများမှ ဝတ္ထုတိုကို တိတိကျကျ ခွဲခြားဆုံးဖြတ်ပေးရာတွင် ပြဿနာရှိ၏ ။ ရှေးအစဉ်လာခွဲခြားနည်းတစ်ခုက တစ်စုံတစ်ဦးသည် တစ်ထိုင်တည်းဖြင့် ဖတ်ရှုနိုင်ရမည်ဖြစ်၍ ထင်ရှားစွာညွှန်းပြထားသည့်စာမှာ အက်ဂါ အလန်ပိုး၏ အက်ဆေးစာပေဖြစ်သော The Philosophy of Composition (၁၈၄၆) ဖြစ်သည်။^[၁]

အချို့စာရေးဆရာများက ဝတ္ထုတိုသည် တိကျကျဉ်းမြောင်းသော ပုံစံရှိရမည်ဟုလည်း ငြင်းခုံဆွေးနွေးကြ၍ ဆမ်းမားဆက် မောမ် (Somerset Maugham) က ဝတ္ထုတို၌ တိကျသောပုံစံတည်ဆောက်ပုံရှိရမည်ဖြစ်ပြီး ပြောင်းလဲသွေဖည်သည့်အချက် (a point of departure) ၊ ဇာတ်အထွတ်အထိပ်ရောက်မှု (climax) ၊ စစ်ဆေးစမ်းသပ်မှုအချက် (a point of test) တို့ပါဝင်ရမည် (တစ်နည်းဆိုရသော် ဇာတ်လမ်းဇာတ်ကွက် ပါဝင်ရမည်ဖြစ်သည်။) ။ သိူ့ရာတွင် ရုရှားစာရေးဆရာ အန်တွန် ချက်ကော့ဗ် က ထိုအဆိုကို ကန့်ကွက်၍ ဝတ္ထုတိုတစ်ပုဒ်သည် ဇာတ်လမ်းအစလည်းမပါဝင်ရ၊ ဇာတ်လမ်းအဆုံးလည်း မထည့်ထားရ၊ ဝတ္ထုတိုသည် နစ္စဒူဝဖြစ်ပျက်မှုများ၏ အရှိသဘောတင်ပြခြင်း (slice of life) ဖြစ်သင့်၍ အရိပ်ပြသည့်သဘောဖြင့်သာ တင်ဆက်သင့်သည်ဟု တွေးတောယူဆသည်။^[၂]

ဝတ္ထုတိုဖွဲ့ဆရာများသည် ၎င်းတို့၏လက်ရာများကို အနုပညာဆန်၍ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဖော်ကျူးချက်၏ အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် အနက်ယူနိုင်ကောင်း ယူနိုင်သည်။ ၎င်းတို့သည် အမျိုးအစားခွဲခြင်းနှင့် တိကျသော ပုံစံသတ်မှတ်ခြင်းကိုလည်း ဆန့်ကျင်နိုင်ကောင်း ဆန့်ကျင်ကြမည်။^[၂]

ဝတ္ထုတိုများသည် နက်နဲသော အခြေခံအုတ်မြစ်ရှိကြကာ ခေတ်သစ်လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် နှစ်ရာချီ၍လည်း ဝတ္ထုတိုများ၏ စွမ်းပကားကိုအသိအမှတ်ပြုခဲ့ကြသည်။

ဗြိတိသျှစာရေးဆရာ ဝီလျံ ဘွိုက် (William Boyd) က ဤသို့ဆို၏ ။

ထူးထူးခြားခြားတစ်ခုခုကို ဖန်တီးတဲ့အလား၊ ကျွန်ုပ်တို့အတွေ့အကြုံများရဲ့အနှစ်သာရအချို့ကို သုံးသပ်အချုပ်ပြောဆိုတဲ့အလား၊ သေခြင်းတရားနဲ့ အနိစ္စတရားသို့ သွားရာ ပုံမှန်ခရီး၊ လှိုင်းလေထန်တဲ့ခရီးများထဲက ထုတ်နှုတ်ထားတဲ့ ယာယီ အသိစိတ်/ဆင်ခြင်တုံတရား များဖြစ်တဲ့အလား ဇာတ်လမ်းကိုပြောပြနေစဉ် ဝတ္ထုတိုများသည် ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ သဘာဝတရားထဲမှာ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း အမြစ်တွယ်နေတဲ့ တစ်ခုခုနဲ့ ကိုက်ညီနေပုံပါပဲ။^[၃]

ဝတ္ထုရှည်ဟု ခေါ်ရန်မဖြစ်သော ပို၍ရှည်လျားသော ဇာတ်လမ်းများကို လုံးချင်းဝတ္ထုတို (novellas သို့ novelettes) ဟု ရံခါ ခေါ်ဆိုယူဆနိုင်သည်။ ရံဖန်ရံခါတွင် လုံးချင်းဝတ္ထုရှည် နှင့် လုံးချင်းဝတ္ထုတို များရေးရန် ငွေကြေး၊ အချိန်မရကြသော စာရေးဆရာများသည် ထိုအစား ဝတ္ထုတိုများရေးသားကြကာ အကျိုးအမြတ်အတွက် မဂ္ဂဇင်း နှင့် လူကြိုက်များသော ဝက်ဘ်ဆိုဒ်များတွင် ထည့်သွင်းဖော်ပြကြသည်။