10. November

Politik un Sellschop

• 917: In Forchheim warrt Konrad de Jüngere to’n König vun dat Oostfrankenriek wählt.
• 1202: Dat Heer vun’n Veerten Krüüztog dröpt vör de Stadt Zara in un ünnerstütt de Belagern dör de Republiek Venedig.
• 1430: De oostfreeschen Hööftlingen sluut en Freeheitsbund vun de Söven Oostfreeslannen gegen Focko Ukena (Freesch Freeheit).
• 1775: In’n Amerikaanschen Unafhangigskeitskrieg warrt dör Besluss vun’n 2. Kontinentalkongress dat United States Marine Corps grünnt.
• 1799: De Franzöösch Revolutschoon geiht to End. Na den Staatsstriek vun’n 18. Brumaire VIII warrt dat Direktorium afsett un Napoléon Bonaparte warrt to’n eersten Konsul maakt.
• 1884: de Koopmann Carl Peters kummt op Sansibar an, wo he anfangt Schuulverdräg to sluten. dorut warrt later Düütsch-Oostafrika.
• 1914: In’n Eersten Weltkrieg in de Eersten Flandernslacht bi Langemark gifft dat bannig grote Verluste. Dorut kummt de Mythos vun Langemarck tostannen.
• 1918: In de Novemberrevolutschoon geiht Kaiser Wilhelm II. in’t Exil in de Nedderlannen.
• 1952: De norweegsche Sozialdemokrat Trygve Lie gifft Bott as eersten Generalsekretär vun de Vereenten Natschonen, ofschoonst he 1951 wedder wählt wurrn weer. He meent, sien Amt möök keen Sinn mehr.
• 1975: Mit de Resolutschoon 3379 leggt de UN-Generalversammln fast, dat Zionismus en Form vun Rassismus un Rassendiskrimeeren is. De Resolutschoon warrt an’n 16. Dezember 1991 wedder torüch nahmen.
• 1983: Hans Koschnick warrt to'n 5. Mol Bremer Börgermeester. Bremer Senat un nee Lannsregeern vun Bremen is de Senat Koschnick V
• 2005: In de jordaanschen Hööftstadt Amman kummt 53 Minschen bi Sprengstoff-Anslääg in dree internatschonale Hotels üm.
• 2011: Loukas Papadimos wurrd Baas vun en Övergangsregeeren in Grekenland.

Kunst, Kultur un Bowark

• 1754: Dat musikaalsch Drama L'Issipile vun Ignaz Holzbauer warrt in Mannheim ooropföhrt.
• 1797: De komische Oper Le Dénouement inattendu vun Henri Montan Berton warrt in Paris ooropföhrt.
• 1862: De Oper La forza del destino vun Giuseppe Verdi warrt in Sankt Petersborg ooropföhrt.
• 1928: De Vossische Zeitung in Berlin fangt mit den Vörafdruck vun den Roman Im Westen nichts Neues vun Erich Maria Remarque.
• 1958: Dat Theaterstück Der aufhaltsame Aufstieg des Arturo Ui vun Bertolt Brecht warrt in Stuttgart ooropföhrt.
• 1969: In de USA warrt to’n eersten mol de Sesame Street (dt.: Sesamstraße) in’n Feernsehn wiest.

Wetenschoppen un Technik

• 1885: Twüschen Cannstatt un Ünnertörkheem warrt to’n eersten mal de vun Wilhelm Maybach konstrueerte Riedwagen utprobeert, wat en Vörlöper vun’t Motorrad is.
• 1983: De Student Fred Cohen stellt an de University of Southern California den weltwiet eersten Reeknervirus op en Unix-System vör.
• 2005: SALT, dat gröttste optische Teleskop op de Süüdhalfkugel, warrt vun den süüdafrikaanschen Präsident Thabo Mbeki in Bedriev nahmen.

Religion

• 1943: In Hamborg warrt de Lübecker Märtyrers hinricht. Dat weern de kathoolschen Priesters Johannes Prassek, Eduard Müller un Hermann Lange, as ok de evangeelsche Pastor Karl Friedrich Stellbrink.

Katastrophen

• 1940: En Eerdbeven mit de Magnitude M_S = 7,3 köst in Rumänien ruchweg 1.000 Minschenleven.
• 1944: In’n Marinestüttpunkt Manus op’n Bismarck-Archipel explodeert de Munitschoonstransporter Mount Hood vun de US-Marine. 1.000 kommt dorbi üm, dörtig Scheep nehmt Schaden.
• 1946: Üm un bi 1.400 Minschen starvt bi en Eerdbeven mit de Magnitude M_S = 7,3 in Ancash, Peru.

• 1433: Karl de Kühne. leste Hartog vun Burgund († 1477)
• 1483: Martin Luther, düütsch Reformator. († 1546)
• 1493: Philippus Paracelsus, Swiezer Dokter.
• 1577: Jacob Cats, nedderlännsch Dichter un Politiker.
• 1683: Georg II., engelsch König
• 1718: Anton Laube, böhmisch Komponist un Karkenmusiker († 1784)
• 1755: Franz Anton Ries, düütsch Geiger († 1846)
• 1759: Friedrich Schiller, düütsch Schriever un Dichter († 1805)
• 1772: Jan Kaňka, tschechisch Komponist
• 1793: Friedrich Georg Sibeth, plattdüütsch Schriever († 1880)
• 1807: Robert Blum, düütsch Politiker bi de Märzrevolutschoon.
• 1829: Elwin Bruno Christoffel, düütsch Mathematiker.
• 1839: Heinrich Burmester, plattdüütsch Schriever († 1889)
• 1870: Josephine Siebe, düütsch Schrieversche.
• 1887: Arnold Zweig, düütsch Schriever.
• 1888: Andrei Nikolajewitsch Tupolew, russ’sch Flegerkonstruktör.
• 1888: Juan Antonio Ríos Morales, Präsident vun Chile.
• 1890: Otto Buurman, düütschen Dokter un Politiker, Ruutgever vun dat Hochdeutsch-plattdeutsches Wörterbuch († 1967)
• 1900: Rudolf Vogel, düütsch Schauspeler († 1967)
• 1918: Ernst Otto Fischer, düütsch Chemiker
• 1919: Michail Timofejewitsch Kalaschnikow, russ’sch Utfinner
• 1925: Richard Burton, britsch Schauspeler
• 1927: Martti Meinilä, finnisch Biathlet († 2005)
• 1928: Ennio Morricone, italiensch Filmkomponist
• 1926: Gisela Wessel, düütsch Schauspelerin († 2020)
• 1932: Roy Scheider, US-amerikaansch Schauspeler
• 1933: Ronald Ellwin Evans, US-amerikaansch Astronaut († 1990)
• 1942: Robert Fry Engle, US-amerikaansch Wertschapswetenschapler un Nobelpriesdräger
• 1955: Roland Emmerich, düütsch Filmproduzent, Speelbaas un Dreihbookschriever
• 1965: Eddie Irvine, irisch Formel-1-Rennfohrer
• 1965: Michaela Gerg, düütsch Skilöperin
• 1968: Aidas Labuckas, Schachspeler ut Litauen († 2013)
• 1969: Jens Lehmann, düütsch Footballnatschonalspeler
• 1970: Warren G, US-amerikaansch Rapper
• 1978: Nadine Angerer, düütsch Footballspelerin
• 1979: Erald Dervishi, albaansch Schachspeler
• 1984: Kenny Dehaes, belgisch Radrennfohrer
• 1989: Kjeld Nuis, nedderlannsch Iesflinklöper

• 461: Leo de Groot, Paapst un Karkenschoolmeester (üm un bi 400)
• 765: Junnin, 47. Kaiser vun Japan.
• 1241: Coelestin IV., Paapst.
• 1503: Israhel van Meckenem, nedderdüütsch Koppersteker.
• 1549: Paul III., Paapst (* 1468)
• 1799: Joseph Black, schottsch Chemiker.
• 1848: Ibrahim Pascha, ägyptisch General un Viezkönig.
• 1891: Arthur Rimbaud, franzöösch Dichter.
• 1932: Frederick Dewhurst Yates, engelsch Schachmeester (* 1884)
• 1938: Selma Zwienicki, een vun de fiev Oppers bi de Riekspogromnacht in Bremen (* 1882)
• 1938: Heinrich Rosenblum, jöödschen Koopmann un een vun de fiev Oppers bi de Riekspogromnacht in Bremen (* 1892)
• 1938: Mustafa Kemal Atatürk, törksch General un Politiker (* 1881)
• 1940: Michael Staksrud, norweegsch Iesflinklöper (* 1908)
• 1943: Johannes Prassek, düütsch kathoolsch Priester, Märtyrer.
• 1943: Eduard Müller (Priester), düütsch kathoolsch Priester, Märtyrer.
• 1943: Hermann Lange, düütsch kathoolsch Priester, Märtyrer.
• 1943: Karl Friedrich Stellbrink, düütsch evangeelsch Pastor, Märtyrer.
• 1944: Friedrich Werner von der Schulenburg, düütsch Diplomat.
• 1978: Theo Lingen, düütsch Schauspeler.
• 1980: Milan Vidmar, sloweensch Ingenieur un Schachspeler (* 1909)
• 1982: Leonid Iljitsch Breschnew, russ’sch Politiker un Generalsekretär vun de KPdSU
• 1994: Carmen McRae, US-amerikaansch Jazz-Singerin (* 1920)
• 2000: Jacques Chaban-Delmas, franzöösch Politiker.
• 2006: Jack Palance, US-amerikaansch Schauspeler
• 2007: Laraine Day, US-amerikaansch Schauspelerin un Feernsehmoderatorin (* 1920)
• 2009: Tomaž Humar, sloweensch Bargstieger (* 1969)
• 2009: Robert Enke, düütsch Footballnatschonalspeler (* 1977)
• 2015: Helmut Schmidt, düütsch Politiker, Bundsminister un Bundskanzler (* 1918)
• 2016: Magdalene Ehlers, plattdüütsch Schrieverin (* 1923)