400 meter horden

De eerste medailles voor een 400 m hordenrace zijn gegeven in 1860 bij een race in Oxford over een baan van 440 yard (402 meter). Tijdens de wedstrijd moesten de atleten twaalf massieve, meer dan een meter hoge houten horden passeren die op gelijke afstanden geplaatst stonden.

Om de kans op een blessure te verminderen, zijn er in 1895 lichtere horden ontwikkeld, waardoor de atleten de horde beter kunnen wegstoten. Toch werd een atleet tot aan 1935 gediskwalificeerd wanneer er meer dan drie horden werden omgestoten. Een record gold destijds enkel officieel wanneer alle horden waren blijven staan.

Op de Olympische Spelen van 1900 in Parijs werd de 400 m horden een olympisch onderdeel. Doordat in banen werd gelopen waren de wedstrijden virtueel identiek aan elkaar, iedere atleet had op de finish 400 meter afgelegd en het aantal horden was teruggebracht tot tien. De officiële hoogte voor een horde werd vastgelegd op 91,44 cm (36 inch) voor mannen en sinds 1974 76,20 cm (30 inch) voor vrouwen. De horden staan 35 meter uit elkaar, de eerste horde staat 45 meter vanaf de start. Het gedeelte van de laatste horde tot aan de finish heeft een lengte van 40 meter.

De eerste 400 m hordenwedstrijd voor vrouwen stamt uit 1971. De IAAF introduceerde het onderdeel voor vrouwen officieel in 1974. De afstand werd echter niet direct opgenomen in het programma van de Olympische Spelen; bij de Spelen van 1980 in Moskou was het een demonstratie-onderdeel zonder olympische medailles. De eerste vrouwelijke wereldkampioen werd gekroond tijden de wereldkampioenschappen van 1983, de eerste olympisch kampioene tijdens de Olympische Spelen van 1984.

De uitdaging van het hordelopen is dat het passeren van de horde zo weinig mogelijk tijdverlies oplevert. Bij de korte hordennummers (110 m voor de mannen en 100 m voor de vrouwen) kan tussen alle horden eenzelfde aantal passen gedaan worden, namelijk drie, maar bij de lange hordennummers is een constant aantal passen meestal onhaalbaar, de invloed van de toenemende vermoeidheid op de paslengte is namelijk groot. Er komt dus de extra uitdaging bij om met zo weinig mogelijk invloed op de loopsnelheid, toch bij elke horde goed uit te komen.

Toplopers maken in het eerste deel van de race 13 (mannen) of 15 (vrouwen) passen tussen de horden. Door vermoeidheid worden de passen normaal gesproken korter, maar de horden blijven op exact dezelfde afstand staan. Wat de lopers doen is gevoelsmatig met steeds iets langere passen gaan lopen, waardoor ze in de praktijk juist precies dezelfde paslengte behouden. Op een gegeven moment gaat dit echter niet langer en moet overgeschakeld worden op een ander aantal passen tussen de horden. Daar komt nog een complicatie aan het licht: de hordenpassage gaat met het ene been meestal een stuk gemakkelijker dan met het andere been, het slechte of 'chocolade'been. Tegenwoordig zijn vrijwel alle toplopers door er veel op te trainen tweebenig, al zullen ze voorkeur voor het goede been blijven houden. Zo kan van 13 op 14 pas overgegaan worden en als ook dat niet meer lukt op 15 pas.

Een enkeling krijgt het voor elkaar om alles in 13-pas ritme te lopen, of 15-pas bij de vrouwen. Maar afhankelijk van de wind, de vorm van de dag en of per ongeluk een horde hard aangeraakt is, kan het ook bij hen voorkomen dat ze aan het eind een pas moeten invoegen. Beenlengte en kracht spelen ook nog een rol en zo moet ieder een eigen ritme ontwikkelen, plus de vaardigheid om het ritme aan te passen aan de omstandigheden. Bij een man komt er dan bijvoorbeeld uit dat tot en met horde zes 13 pas gekozen wordt, dan tweemaal 14 (dat wil zeggen één passage met het verkeerde been) en vervolgens 15. Bij de vrouwen zou het telkens twee passen meer zijn. De kunst is om al lang voor de horde te zien aankomen welke correcties op de paslengte nodig zijn en wanneer er passen ingevoegd zouden moeten worden. Sommige hordelopers vinden het prettig dat onderweg nadenken over deze kwesties afleidt van de hevige vermoeidheid waardoor de 400m gekenmerkt wordt.

• Mannen
  • Eerste officiële IAAF record: 55,0 seconden, Charles Bacon (USA), 1908
  • Eerste onder 54 seconden: 53,8 seconden, Sten Pettersson (SWE), 1925
  • Eerste onder 53 seconden: 52,6 seconden, John Gibson (USA), 1927
  • Eerste onder 52 seconden: 51,7 seconden, Bob Tisdall (IRL), 1932
  • Eerste onder 51 seconden: 50,6 seconden, Glenn Hardin (USA), 1934
  • Eerste onder 50 seconden: 49,5 seconden, Glenn Davis (USA), 1956
  • Eerste onder 49 seconden: 48,8 seconden, Geoff Vanderstock (USA), 1968
  • Eerste onder 48 seconden: 47,82 seconden, John Akii-Bua (UGA), 1972
  • Eerste onder 47 seconden: 46,78 seconden, Kevin Young (USA), 1992
  • Eerste onder 46 seconden: 45,94 seconden, Karsten Warholm (NOR), 2021
• Vrouwen
  • Eerste officiële wereldrecord: 56,51 seconden, Krystyna Kacperczyk (POL), 1974
  • Eerste onder 56 seconden: 55,74 seconden, Tatjana Storosjeva (USSR), 1977
  • Eerste onder 55 seconden: 54,89 seconden, Tatjana Selenzova (USSR), 1978
  • Eerste onder 54 seconden: 53,58 seconden, Margarita Ponomarjova (USSR), 1984
  • Eerste onder 53 seconden: 52,94 seconden, Marina Stepanova (USSR), 1986
  • Eerste onder 52 seconden: 51,90 seconden, Sydney McLaughlin (USA), 2021
  • Eerste onder 51 seconden: 50,68 seconden, Sydney McLaughlin (USA), 2022

• Tweevoudig olympisch kampioen:
  • Glenn Davis (USA), 1956 en 1960
  • Edwin Moses (USA), 1976 en 1984 (ook brons in 1988)
  • Angelo Taylor (USA), 2000 en 2008
  • Félix Sánchez (DOM), 2004 en 2012
• Tweevoudig Wereldkampioen:
  • Edwin Moses (USA), 1983 en 1987
  • Nezha Bidouane (MAR), 1997 en 2001 (ook zilver in 1999)
  • Félix Sánchez (DOM), 2001 en 2003

Meest opvallende nieuweling: Glenn Davis (USA), die zijn eerste wedstrijd liep in april 1956 in 54,4. Twee maanden later liep hij een nieuw wereldrecord met 49,5 en later dat jaar won hij de gouden medaille tijdens de Olympische Spelen. Ook was hij de eerste die dat kon herhalen, hij deed dat in 1960.

Atleet die geschiedenis schreef op de 400 m horden: De Amerikaan Edwin Moses won 122 wedstrijden onafgebroken tussen 1977 en 1987 plus twee gouden medailles op de Olympische Zomerspelen 1976 en op de Olympische Zomerspelen 1984. De boycot van de Olympische Spelen in 1980 zorgde ervoor dat hij geen hattrick kon behalen, maar zijn carrière wordt wereldwijd als een fenomeen beschouwd. Hij hield het wereldrecord sinds hij het zelf had gezet in 1976 zijn hele sportleven, totdat het tijdens de Olympische Zomerspelen 1992 in Barcelona werd gebroken.

Mannen

Jaar	1	2	3
1900	John Tewksbury	Henri Tauzin	George Orton
1904	Harry Hillman	Frank Waller	George Poage
1908	Charles Bacon	Harry Hillman	Jimmy Tremeer
1920	Frank Loomis	John Norton	August Desch
1924	Morgan Taylor	Erik Wilén	Ivan Riley
1928	David Burghley	Frank Cuhel	Morgan Taylor
1932	Bob Tisdall	Glenn Hardin	Morgan Taylor
1936	Glenn Hardin	John Loaring	Miguel White
1948	Roy Cochran	Duncan White	Rune Larsson
1952	Charles Moore	Joeri Litoejev	John Holland
1956	Glenn Davis	Eddie Southern	Josh Culbreath
1960	Glenn Davis	Clifton Cushman	Richard Howard
1964	Rex Cawley	John Cooper	Salvatore Morale
1968	David Hemery	Gerhard Hennige	John Sherwood
1972	John Akii-Bua	Ralph Mann	David Hemery
1976	Edwin Moses	Michael Shine	Yevgeni Gavrilenko
1980	Volker Beck	Wassili Archipenko	Gary Oakes
1984	Edwin Moses	Danny Harris	Harald Schmid
1988	André Phillips	Amadou Dia Ba	Edwin Moses
1992	Kevin Young	Winthrop Graham	Kriss Akabusi
1996	Derrick Adkins	Samuel Matete	Calvin Davis
2000	Angelo Taylor	Hadi Al Somayli	Llewellyn Herbert
2004	Félix Sánchez	Danny McFarlane	Naman Keïta
2008	Angelo Taylor	Kerron Clement	Bershawn Jackson
2012	Félix Sánchez	Michael Tinsley	Javier Culson
2016	Kerron Clement	Boniface Mucheru Tumuti	Yasmani Copello
2020	Karsten Warholm	Rai Benjamin	Alison dos Santos

Vrouwen

Jaar	1	2	3
1984	Nawal El Moutawakel	Judi Brown	Cristeana Cojocaru
1988	Debbie Flintoff-King	Tatjana Ledovskaja	Ellen Fiedler
1992	Sally Gunnell	Sandra Farmer-Patrick	Janeene Vickers
1996	Deon Hemmings	Kim Batten	Tonja Buford-Bailey
2000	Irina Privalova	Deon Hemmings	Nezha Bidouane
2004	Faní Chalkiá	Ionela Tirlea-Manolache	Tetiana Terestschuk-Antipowa
2008	Melaine Walker	Sheena Tosta	Tasha Danvers
2012	Natalja Antjoech	Lashinda Demus	Zuzana Hejnová
2016	Dalilah Muhammad	Sara Petersen	Ashley Spencer
2020	Sydney McLaughlin	Dalilah Muhammad	Femke Bol

Mannen

Vrouwen

Snelste mannen

Rang	Tijd	Atleet	Land	Datum	Plaats
1.	45,94	Karsten Warholm	NOR	3 augustus 2021	Tokio
2.	46,17	Rai Benjamin	USA	3 augustus 2021	Tokio
3.	46,29	Alison dos Santos	BRA	19 juli 2022	Eugene
4.	46,78	Kevin Young	USA	6 augustus 1992	Barcelona
5.	46,98	Abderrahman Samba	QAT	30 juni 2018	Parijs
6.	47,02	Edwin Moses	USA	31 augustus 1983	Koblenz
7.	47,03	Bryan Bronson	USA	21 juni 1998	New Orleans
8.	47,08	Kyron McMaster	IVB	3 augustus 2021	Tokio
9.	47,10	Samuel Matete	ZAM	7 augustus 1991	Zürich
10.	47,19	André Phillips	USA	25 september 1988	Seoel

Bijgewerkt: 25 juli 2022

Snelste vrouwen

Rang	Tijd	Atleet	Land	Datum	Plaats
1.	50,68	Sydney McLaughlin	USA	22 juli 2022	Eugene
2.	51,45	Femke Bol	NED	23 juli 2023	Londen
3.	51,58	Dalilah Muhammad	USA	4 augustus 2021	Tokio
4.	52,34	Joelia Petsjonkina	RUS	8 augustus 2003	Toela
5.	52,39	Shamier Little	USA	4 juli 2021	Stockholm
6.	52,42	Melaine Walker	JAM	20 augustus 2009	Berlijn
7.	52,47	Lashinda Demus	USA	1 september 2011	Daegu
8.	52,61	Kim Batten	USA	11 augustus 1995	Göteborg
9.	52,62	Tonja Buford-Bailey	USA	11 augustus 1995	Göteborg
10.	52,74	Sally Gunnell	GBR	19 augustus 1993	Stuttgart

Bijgewerkt: 9 november 2023

Continent	Geslacht	Prestatie	Atleet	Land	Datum	Plaats
Afrika	M	47,10	Samuel Matete	ZAM	7 augustus 1991	Zürich
	V	52,90	Nezha Bidouane	MAR	25 augustus 1999	Sevilla
Noord- en Midden-Amerika	M	46,17	Rai Benjamin	USA	3 augustus 2021	Tokio
	V	50,68 (WR)	Sydney McLaughlin	USA	22 juli 2022	Eugene
Zuid-Amerika	M	46,29	Alison dos Santos	BRA	19 juli 2022	Eugene
	V	53,69	Gianna Woodruff	PAN	20 juli 2022	Eugene
Azië	M	46,98	Abderrahman Samba	QAT	30 juni 2018	Parijs
	V	53,09	Kemi Adekoya	BRN	24 augustus 2023	Boedapest
Europa	M	45,94 (WR)	Karsten Warholm	NOR	3 augustus 2021	Tokio
	V	51,45	Femke Bol	NED	23 juli 2023	Londen
Oceanië	M	48,28	Rohan Robinson	AUS	31 juli 1996	Atlanta
	V	53,17	Debbie Flintoff-King	AUS	28 september 1988	Seoel

Bijgewerkt: 10 november 2023

Mannen

Tijd	Atleet	Land	Datum	Locatie
45,94	Karsten Warholm	NOR	3 augustus 2021	Tokio
46,70	Karsten Warholm	NOR	1 juli 2021	Oslo
46,78	Kevin Young	USA	6 augustus 1992	Barcelona
47,02	Edwin Moses	USA	31 augustus 1983	Koblenz
47,13	Edwin Moses	USA	3 juli 1980	Milaan
47,45	Edwin Moses	USA	11 juni 1977	Westwood
47,64	Edwin Moses	USA	25 juli 1976	Montreal
47,65	Edwin Moses	USA	25 juli 1976	Montreal
47,82	John Akii-Bua	UGA	2 september 1972	München
48,12	David Hemery	GBR	15 oktober 1968	Mexico-Stad
48,6	Geoffrey Vanderstock	USA	11 september 1968	Echo Summit
49,1	Warren Cawley	USA	13 september 1964	Los Angeles
49,2	Salvatore Morale	ITA	14 september 1962	Belgrado
49,2	Glenn Davis	USA	6 augustus 1958	Boedapest
49,5	Glenn Davis	USA	29 juni 1956	Los Angeles
50,4	Joeri Litoejev	URS	20 september 1953	Boedapest
50,6	Glenn Hardin	USA	26 juli 1934	Stockholm
51,8	Glenn Hardin	USA	30 juni 1934	Milwaukee
52,0	Glenn Hardin	USA	1 augustus 1932	Los Angeles
52,0	Morgan Taylor	USA	4 juli 1928	Philadelphia
52,6	John Gibson	USA	2 juli 1927	Lincoln
53,8	Sten Pettersson	SWE	4 oktober 1925	Parijs
54,2	John Norton	USA	26 juni 1920	Pasadena
54,0	Frank Loomin	USA	16 augustus 1920	Antwerpen
55,0	Charles Bacon	USA	22 juli 1908	Londen

Vrouwen

Tijd	Atleet	Land	Datum	Locatie
50,68	Sydney McLaughlin	USA	23 juli 2022	Eugene
51,41	Sydney McLaughlin	USA	25 juni 2022	Eugene
51,46	Sydney McLaughlin	USA	4 augustus 2021	Tokio
51,90	Sydney McLaughlin	USA	27 juni 2021	Eugene
52,16	Dalilah Muhammad	USA	4 oktober 2019	Doha
52,20	Dalilah Muhammad	USA	29 juli 2019	Des Moines
52,34	Joelia Petsjonkina	RUS	8 augustus 2003	Toela
52,61	Kim Batten	USA	11 augustus 1995	Göteborg
52,74	Sally Gunnell	GBR	19 augustus 1993	Stuttgart
52,94	Marina Stepanova	URS	19 september 1986	Tasjkent
53,32	Marina Stepanova	URS	30 augustus 1986	Stuttgart
53,55	Sabine Busch	GDR	22 september 1985	Berlijn
53,58	Margarita Ponomarjova	URS	22 juni 1984	Kiev
54,02	Anna Ambrosiene	URS	11 juni 1983	Moskou
54,28	Karin Roßley	GDR	17 mei 1980	Jena
54,78	Marina Makejewa	URS	27 juli 1979	Moskou
54,89	Tatjana Selenzova	URS	2 september 1978	Praag
55,31	Tatjana Selenzova	URS	19 augustus 1978	Podolsk
55,44	Krystyna Kacperczyk	POL	18 augustus 1978	Berlijn
55,63	Karin Roßley	GDR	13 augustus 1977	Helsinki
55,74	Tatjana Storosjeva	URS	26 juni 1977	Chemnitz
56,51	Krystyna Kacperczyk	POL	13 juli 1974	Augsburg

Er bestaat sinds 2006 een officieuze variant van dit onderdeel voor de indoorbanen, bedacht door Jean-Georges Sarkadi. Er wordt in lanen gestart, maar op het tweede rechte stuk mag men naar de binnenbaan gaan. De horden staan op de rechte einden van een 200-meterbaan op een afstand van 30 meter, waarbij de horde minimaal 6 meter na de bocht moet staan. In totaal wordt achtmaal een horde genomen (tegen tien op de buitenbaan). Er staat een rijtje horden over de volle breedte van de baan, wordt een horde omvergelopen dat moet een achteropkomende loper de horde ernaast nemen. Zit laatstgenoemde atleet er te dicht op dan volgt geen diskwalificatie, maar de tijd telt niet als record. Juryleden zetten de in de eerste omloop omgevallen horden direct recht voor de tweede ronde. De lanen op een indoorbaan zijn over het algemeen smaller dan op de buitenbaan, dan passen ongeveer 4 gewone horden naast elkaar in de 6 lanen van een indoorbaan.

Het wereldrecord bij de mannen staat op naam van Félix Sánchez, die 48,78 liep in Val-de-Reuil op 18 februari 2012. Bij de vrouwen staat het record met 56,41 op naam van Sheena Tosta uit de Verenigde Staten, eveneens in Val-de-Reuil gelopen, maar een jaar eerder: 12 februari 2011.

• (en) Lijst met toptijden bij de mannen op de IAAF-website
• (en) Lijst met toptijden bij de vrouwen op de IAAF-website

Zie de categorie 400 m hurdles van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.