Anesthesie

EsculaapNeem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.

Anesthesie (van het Griekse ἀναισθησία, "geen gewaarwording") is het proces om de waarneming van pijn en andere negatieve gevoelens te blokkeren. Dit stelt patiënten in staat om chirurgische en andere pijnlijke procedures te ondergaan zonder dat hun verdere schade wordt aangedaan. Vaak is een neveneffect het blokkeren van ander lichamelijk gevoel, en van motoriek.

Specialist prof. dr. Luc Herregods (UGent) over anesthesie - Universiteit van Vlaanderen

De medisch specialisten die zich in het beleid van verdovingsmiddelen specialiseren, worden anesthesist[1] of anesthesioloog genoemd en hun specialisme heet anesthesiologie.

Uit opgravingen blijkt dat reeds in de 12e eeuw in een augustijnenklooster in Soutra (Schotland), verdoving werd gebruikt tijdens operaties. Hiertoe werden verdovende kruiden gebruikt. Pas na de kruistochten raakten moderne technieken, zoals verdoving door opium, bekend. Hoogstwaarschijnlijk hadden de Arabieren deze kennis op hun beurt gehaald bij de Chinezen.

Er zijn verscheidene vormen van anesthesie:

In deze tabel staan de meest voorkomende anesthesievormen.

NaamSoortTechniekIndicatieVoordelenNadelen
OogdruppelsOppervlakte-anesthesie(eventueel continu) druppelen in het oogIngrepen in het oogKort, veiligmag niet chronisch worden toegepast
SprayOppervlakte-anesthesielidocaïnespray in mond en/of luchtwegenOnderzoek van bijvoorbeeld de stembandenKort, veilig
InfiltratieLokale anesthesieVerdovingsvloeistof wordt, eventueel met adrenaline, onder de te verdoven huid gespotenKleine wondjes, zetten van botbreuken in de polsEenvoudig, werkt maar kortBij grote wonden is te veel lidocaïne nodig
InfiltratieLokale anesthesieVerdovingsvloeistof wordt, eventueel met adrenaline, in de botbreuk gespotenzetten van botbreuken bijvoorbeeld in de polseenvoudigNiet heel effectief
InfiltratieLokale anesthesieVerdovingsvloeistof wordt, eventueel met adrenaline, onder de keelamandel gespotentonsillectomie bij volwasseneneenvoudig
InfiltratieLokale anesthesieRond de wortel van kies of tand, diffundeert door het bottandartsbehandeling bovenkaak
OberstanesthesieZenuwblokMet twee prikken worden de vier zenuwtakken langs vinger of teen uitgeschakeldIngrepen aan vingers of tenen, bijvoorbeeld aan de nagelseenvoudignare prikken
verdoving onderkaak (tandarts)blokkade in mandibularis (onderkaak)Verdovingsmiddel waar deze takken het schedelbot verlaten
Retro- of peri-bulbairbloknervus blokkadeverdoving gevoelszenuw oogInjectie langs het ooggrotere oogheelkundige ingrepen
Plexus brachialisblokkaderegionaal blokverdoving grote zenuwstammen in de hals ("interscalenus" voor schouder, infraclaviculair (onder het sleutelbeen) voor de elleboog, in de oksel voor de handbij ingrepen aan de arm of hand als algehele anesthesie ongewenst isPriktechniek noodzakelijk, anders niet zonder risico
Intraveneuze anesthesievlg August BierOnder bloedleegte wordt verdovingsvloeistof in de aderen van bijvoorbeeld de arm gespotenrelatief eenvoudigBeperkte tijd, daar de arm wordt afgebonden
Plexus lumbosacralisblokkadeLumbaal/psoasblokIschiadicusblok (achterzijde) en femoralisblok (voorzijde); in de knieholte of in de enkelBij pijnlijke ingrepen, ook als langdurig pijnstilling nodig is, bijvoorbeeld bij prothesegewenning[2]
Epiduraalanesthesieregionale anesthesieVerdovingsvloeistof wordt op het harde ruggenmergsvlies aangebracht mbv een ruggenprik, waarbij een slangetje wordt aangebrachtBevalling, keizersnede, operaties aan het onderlichaam en de benen bij kwetsbare patiënten of op verzoekGeen narcoserisico bij patiënt en eventueel het ongeboren kind; kan zo lang als nodig is en op elk moment afgebrokenSoms liquorlekkage waardoor hoofdpijn; priktechniek nodig; verlamd onderlichaam tijdens de anesthesie (kan slecht persen!)
Spinale anesthesieregionale anesthesieVerdovingsvloeistof wordt in de liquor gebrachtals epiduraalEenvoudiger te prikken, gebied waar verdoving werkt is te bepalen met stand van het bedNiet te onderbreken of te verlengen, patiënt kan niet met hoofd naar beneden, verlamde benen zolang de anesthesie duurt.
NarcoseAlgehele anesthesieMeestal worden meerdere middelen toegepast: slaapmiddel, pijnbestrijding, spierverslapperBij grotere en desgewenst bij kleinere ingrepenRisico zeer klein maar niet afwezig.

Een overzicht van anesthetica staat hieronder:

groepvoorbeelden
Ethers:

di-ethylether,vinylether

Haloalkanen:

chloroform,desfluraan,enfluraan,halothaan,isofluraan,methoxyfluraan,sevofluraan,trichloroethyleen

Barbituraten:

hexobarbital,methohexital,narcobarbital,thiopental

Opioïden:

alfentanil,fentanyl,heroïne,methadon,pethidine,remifentanil,sulfentanil

Overigen:

droperidol,esketamine,etomidate,gammahydroxyboterzuur,ketamine,lachgas,propanidid,propofol,dexmedetomidine,salvinorin A en B

Externe links

Zie de categorie Anesthetics van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.