Congres van Afgevaardigden

De eerste voorloper van het Congres van Afgevaardigden werd gesticht in 1834 door middel van een koninklijke acte, door voormalig koningin en toenmalig regentes Maria Christina van Bourbon. Door deze acte had Spanje voor het eerst een tweekamerstelsel. In de Spaanse grondwet van 1837 werd het lagerhuis van deze twee kamers voor het eerst Congreso de los Diputados genoemd. In de verschillende daarop volgende grondwetten in de 19e eeuw werd deze kamer als volksvertegenwoordiging gehandhaafd.

De Spaanse grondwet wijst het Congres van Afgevaardigden, als vertegenwoordiging van de Spaanse bevolking, de volgende bevoegdheden toe:

• het verkiezen van de Presidente del Gobierno of 'president van de regering' (vergelijkbaar met de functie van premier of minister-president), op voordracht van de koning. Hier gaat eventueel een formatie aan vooraf.
• als wetgevende macht, samen met de senaat:
  • het maken van wetten door middel van het recht van initiatief, dat gedeeld wordt met de regering;
  • het controleren van het handelen van de regering door middel van mondelinge of geschreven vragen, het indienen van moties en het debat over de staat van de natie, volgend op de toespraak over de staat van de natie door de president van de regering, vergelijkbaar met de Nederlandse troonrede.
  • het uitoefenen van budgetrecht. In al deze wetgevende bevoegdheden heeft het congres het laatste woord over de senaat.
• daarnaast heeft het congres ook nog de bevoegdheid 4 magistraten in het Constitutioneel Hof te benoemen en 10 leden van de Consejo General del Poder Judicial, het bestuur van de rechterlijke macht, aan de koning voor te dragen.

Sinds 1985 bestaat de kamer uit een vast aantal zetels, namelijk 350. Als de kamer niet in zitting is, dat wil zeggen tijdens een reces of als ze ontbonden is, worden haar taken waargenomen door een permanente afvaardiging, waarin alle fracties evenredig vertegenwoordigd zijn.

De voorzitter van de kamer is sinds de laatste verkiezingen in november 2020 Meritxell Batet.

Verkiezing

De Spaanse grondwet bepaalt dat de vertegenwoordigers per provincie worden gekozen, die zo dus als kieskring dienstdoen. Iedere provincie is met ten minste twee zetels vertegenwoordigd, behalve de autonome steden Ceuta en Melilla, die elk ten minste één zetel toegewezen krijgen. Alle overige zetels worden over de provincies verdeeld in verhouding naar inwonersaantal.

Een bepaalde partij hoeft niet in alle provincies deel te nemen, het is zelfs mogelijk slechts in één enkele provincie een kandidatenlijst te presenteren. Door het toewijzen van de zetels door middel van de Methode-D'Hondt worden de verschillen in omvang tussen de partijen versterkt, waardoor grote partijen in het congres nog groter zijn, en kleinere partijen nog kleiner.

Het congres wordt normaal gesproken om de vier jaar verkozen. Het kan ontbonden worden door de koning, die dat op aanvraag van de Presidente del Gobierno of premier doet.

Fracties

Niet iedere partij kan een eigen fractie vormen in het congres. Dat is pas mogelijk als een partij meer dan 15 zetels heeft behaald, of meer dan 5 zetels en ten minste 15% van de stemmen in de kieskringen waar de partij deel heeft genomen of 5% van de stemmen nationaal gezien.

Partijen die niet aan een van deze twee voorwaarden voldoen, hebben de mogelijkheid om met elkaar een fractie te vormen als ze gezamenlijk wel aan deze voorwaarden voldoen. Zo zijn er in het verleden gecombineerde fracties van kleine linkse, Baskische of Catalaanse partijen geweest. Ook kan een partij een vertegenwoordiger van een andere partij "lenen" om wel aan de voorwaarden te voldoen en zo een eigen fractie te vormen. De "geleende" vertegenwoordiger gaat dan na het vormen van de fracties weer terug naar de eigen partij. Lang niet alle kleine partijen worden overigens op deze laatste manier geholpen.

Partijen of afgevaardigden die op geen enkele manier een eigen fractie kunnen vormen, eindigen in de gemengde fractie (grupo mixto).

Zetelverdeling

De zetelverdeling in het Congreso de los Diputados is na de verkiezingen in november 2019 als volgt:

Fractie		Zetels fractie	Partij	Zetels	Woordvoerder	Partijleider
	Socialisten	120	PSOE	108	Adriana Lastra	Pedro Sánchez
			PSC	12
	Populares	88	PP	88	Cuca Gamarra	Pablo Casado
	Vox	52	Vox	52	Iván Espinosa de los Monteros	Santiago Abascal
	Confederatie Unidas Podemos - En Comú Podem - Galicia en Común	35	UP	22	Pablo Echenique	Pablo Iglesias
			En Comú Podem	7
			Galicia En Común	2
	Catalaanse republikeinen	13	ERC	12	Gabriel Rufián
			Soberanistes	1
	Plural	12	JxCAT	4	Laura Borràs Castanyer	Laura Borràs Castanyer
			PDeCAT	4		Ferran Bel Accensi
			Más País + EQUO	2		Íñigo Errejón
			Més Compromís	1		Joan Baldoví i Roda
			BNG	1		Néstor Rego Candamil
	Ciudadanos	10	C's	10	Edmundo Bal Francés	Inés Arrimadas
	Baskisch rechts	6	EAJ/PNV	6	Aitor Esteban
	Baskisch links	5	EH Bildu	5	Mertxe Aizpurua Arzallus
	Grupo mixto	9	CUP	2	Isidro Martínez Oblanca	Mireia Vehí i Cantenys
			UPN	2		Sergio Sayas López
			CC-PNC	2		Ana Oramas
			NC	1		Pedro Quevedo Iturbe
			PRC	1		José María Ángel Mazón
			TE	1		Tomás Guitarte Gimeno
			FORO	1		Isidro Martínez Oblanca

• site van het Congreso de los Diputados

Zie de categorie Congress of Deputies of Spain van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.