Tweede Kamerverkiezingen 2023

parlementsverkiezingen in Nederland

De Tweede Kamerverkiezingen 2023 waren ontbindingsverkiezingen in Nederland voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal, die gehouden werden op 22 november. Ze waren oorspronkelijk gepland voor maart 2025, maar werden vervroegd vanwege de val van het kabinet-Rutte IV op 7 juli 2023.[2]

Tweede Kamerverkiezingen 2023
Stemformulier met 24 van de 26 partijen
Datum22 november 2023
LandVlag van Nederland Nederland
Te verdelen zetels150
Opkomst77,75%[1]
Resultaat
Grootste partijPVV
Vorige kabinetRutte IV
 SP: 5 zetels
 GL-PvdA: 25 zetels
 DENK: 3 zetels
 PvdD: 3 zetels
 D66: 9 zetels
 Volt: 2 zetels
 NSC: 20 zetels
 SGP: 3 zetels
 CU: 3 zetels
 CDA: 5 zetels
 VVD: 24 zetels
 FVD: 3 zetels
 BBB: 7 zetels
 JA21: 1 zetel
 PVV: 37 zetels
Opvolging verkiezingen
2021  
Portaal  Portaalicoon  Politiek

Deelnemende partijen

Verkiezingsborden in Den Haag bij de Hofvijver

Bij het centraal stembureau leverden 29 partijen een kandidatenlijst in.[3] Jezus Leeft, Partij voor Ontwikkeling en een blanco lijst met als eerste kandidaat G. Sterenborg voldeden niet aan de voorwaarden omdat zij onvoldoende ondersteuningsverklaringen hadden ingediend, waardoor er 26 politieke partijen werden toegelaten. Hiervan waren twintig verkiesbaar in alle twintig kieskringen, drie in alle behalve Bonaire en drie in een kleiner aantal.[4]

GroenLinks en de Partij van de Arbeid (PvdA) vormden een gezamenlijke kandidatenlijst onder de naam GROENLINKS / Partij van de Arbeid (PvdA). BoerBurgerBeweging (BBB), Forum voor Democratie (FVD) en GroenLinks-PvdA dienden lijstengroepen in, waarbij enkele kandidaten alleen in een of enkele kieskringen deelnamen. Alle andere partijen traden aan met een kandidatenlijst die in alle kieskringen dezelfde was.

Lijst[a]Partij[b]LijsttrekkerKieskringen
/20
1VVDDilan Yeşilgöz-Zegerius20
2D66Rob Jetten20
3GROENLINKS / Partij van de Arbeid (PvdA)Frans Timmermans20
4PVV (Partij voor de Vrijheid)Geert Wilders20
5CDAHenri Bontenbal20
6SP (Socialistische Partij)Lilian Marijnissen20
7Forum voor DemocratieThierry Baudet20
8Partij voor de DierenEsther Ouwehand20
9ChristenUnieMirjam Bikker20
10VoltLaurens Dassen20
11JA21Joost Eerdmans20
12Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP)Chris Stoffer20
13DENKStephan van Baarle20
1450PLUSGerard van Hooft20
15BBBCaroline van der Plas20
16BIJ1Edson Olf20
17Piratenpartij - De GroenenMark van Treuren20
18BVNL / Groep Van HagaWybren van Haga20
19Nieuw Sociaal ContractPieter Omtzigt20
20SplinterFemke Merel van Kooten-Arissen20
21LP (Libertaire Partij)Tom van Lamoen19[c]
22LEF - Voor de Nieuwe GeneratieDaniël van Duijn19[c]
23Samen voor NederlandMichel Reijinga19[c]
24Nederland met een PLANKok Chan17[d]
25PartijvdSportAnne Marie van Duivenboden11[e]
26Politieke Partij voor BasisinkomenSepp Hannen8[f]

Uitslag

Verkiezingsuitslag per gemeente

De Kiesraad maakte in eerste instantie op 1 december 2023 in een openbare zitting de uitslag bekend.[5]

De 'commissie voor het Onderzoek van de Geloofsbrieven' van de Tweede Kamer constateerde in vier stembureaus in Tilburg "onverklaarbare telverschillen" van meer dan vijftien stemmen per stembureau. De Tweede Kamer kwam op zaterdag 2 december 2023 van reces terug om te stemmen over een voorstel voor hertelling bij deze vier stembureaus, een unieke situatie in de recente parlementaire geschiedenis van Nederland.[6] De Tweede Kamer stemde in met de hertelling.[7] De stemmen in deze stembureaus werden vervolgens opnieuw geteld, waarmee het telverschil werd teruggebracht van 75 naar 4.[8] Op 4 december 2023 werd de uitslag opnieuw officieel vastgesteld.[1]

Opkomst en kiesdeler

20212023
# stemmen%# stemmen%
Kiesgerechtigden13.293.18613.473.750
Niet opgekomen2.830.50921,29[g]2.998.54722,25[g]
Opkomst10.462.67778,71[g]10.475.20377,75[g]
Ongeldige stemmen22.6520,22[h]22.8220,22[h]
Blanco stemmen17.1730,16[h]19.6550,19[h]
Geldige stemmen10.422.85299,62[h]10.432.72699,59[h]
Kiesdeler69.4860,67[i]69.5510,67[i]

Verkiezingsuitslag

Partij[b]20212023verschil
#stemmen%[i]zetels#stemmen%[i]zetels%-puntzetels
PVV (Partij voor de Vrijheid)1.124.48210,79172.450.87823,4937+12,70+20
Partij van de Arbeid (P.v.d.A.)[j]597.1925,739
GROENLINKS[j]537.3085,168
GROENLINKS / Partij van de Arbeid (PvdA)[j]---1.643.07315,7525
t.o.v. totaal vóór fusie1.134.50010,88171.643.07315,7525+4,86+8
VVD2.279.13021,87341.589.51915,2424−6,63−10
Nieuw Sociaal Contract---1.343.28712,8820+12,88+20
D661.565.86115,0224656.2926,299−8,73−15
BBB104.3191,001485.5514,657+3,65+6
CDA990.6019,5015345.8223,315−6,19−10
SP (Socialistische Partij)623.3715,989328.2253,155−2,83−4
DENK211.2372,033246.7652,373+0,340
Partij voor de Dieren399.7503,846235.1482,253−1,58−3
Forum voor Democratie523.0835,028232.9632,233−2,79−5
Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP)215.2492,073217.2702,083+0,020
ChristenUnie351.2753,375212.5322,043−1,33−2
Volt252.4802,423178.8021,712−0,71−1
JA21246.6202,37371.3450,681−1,68−2
BVNL / Groep Van Haga---52.9130,510+0,510
50PLUS106.7021,02151.0430,490−0,53−1
BIJ187.2380,84144.2530,420−0,41−1
Splinter30.3280,29012.8380,120−0,170
Piratenpartij[k]22.8160,220
De Groenen[k]1190,000
Piratenpartij - De Groenen[k]---9.1170,090
t.o.v. totaal vóór fusie22.9350,2209.1170,090−0,130
Nederland met een PLAN---5.4870,050+0,050
Samen voor Nederland---5.3250,050+0,050
LEF - Voor de Nieuwe Generatie---5.1220,050+0,050
LP (Libertaire Partij)5.5460,0504.1520,040−0,010
PartijvdSport---3.9660,040+0,040
Politieke Partij voor Basisinkomen---1.0380,010+0,010
overige partijen in 2021148.1451,420---−1,420
Totaal10.422.852100.0015010.432.726100.001500.000

Gekozen leden

Alle 150 leden waren aftredend, van wie 70 herkozen werden. Eén kandidaat werd uitsluitend benoemd op basis van het aantal voorkeurstemmen, Danielle Hirsch (GL-PvdA); vanwege haar 27e plaats op de lijst zou zij anders niet benoemd zijn. Om met voorkeurstemmen in de Tweede Kamer gekozen te worden waren 17.388 stemmen nodig (25% van de kiesdeler, 69.551).

De zittingsperiode ging in op 6 december 2023 en eindigt (zonder voorafgaande ontbinding van de Tweede Kamer) in maart 2028.

Zie ook