Politica
La politica[nòta 1] designa l'ensems d'activitats e modalitats que son associadas a la presa de decision comunitària, o autras formas de relacion de poder en grop, coma l'autoritat d'un Estat. [1] Lo mot proven del grèc ancian polis, es a dire la ciutat; dins un sens mai estreit, lo tèrme politica remanda a la ciutadanetat, l'execucion del poder o l'oposicion politica.[2]
Las sciéncias politicas son una branca de las sciéncias socialas qu'estúdian particularament los cambiaments relatius a l'Estat.[3] La politica es ligada a la compreneson del poder qu'inclutz la promocion d'un punt de vista politc, la negociacion amb un autre partit, la creacion de leis, e l'exercici intèrn o extèrn de la fòrça sus sos opausants.[4][5]
Doctrinas e ideologias politicas
La doctrina politica es un concèpte de principis e de valors de basa que defendon que s'apièjan una estrategia e dels plans d'accions.[6]
Dempuèi la Revolucion Francesa, las ideologias politicas e lors simpatisants se reconeisson coma apartenissent a una posicion de dreita o d'esquèrra. Totas las concepcions politicas s'estructuran a l'entorn de dos axes principals: l'economia e la societat. L'axe economic se dividís en doas ideologias opausadas, esquèrra e dreita, formant aital una linha orizontala. Tot parièr, l'axe social se compausa de doas autras ideologias opausadas, l'autoritarisme e lo libertarisme,[7][8][9][10] creant una linha verticala. Aqueles dos axes combinats forman una carta ideologica ont emergent quatre sistèmas màgers: lo totalitarisme, lo conservatisme, lo socialisme e lo liberalisme. Lo punt d'interseccion d'aquelas doas linhas es generalament considerat coma lo centre politic.