ਕਪੈਸਟੈਂਸ

ਬਿਜਲਈ ਸਰਕਟਾਂ ਵਿੱਚ, ਦੋ ਚਾਲਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਆਪਸੀ ਕਪੈਸਟੈਂਸ ਨੂੰ ਹੀ ਕਪੈਸਟੈਂਸ ਹੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਪੈਸਟੈਂਸ ਦੋ ਪਲੇਟਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇੱਕ ਅਲੱਗ ਚਾਲਕ ਲਈ ਸੈਲਫ਼ ਕਪੈਸਟੈਂਸ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, "ਬਿਜਲਈ ਚਾਰਜ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਜਿਹੜੀ ਕਿ ਇੱਕ ਅਲੱਗ ਚਾਲਕ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਕਿ ਇਸਦਾ ਬਿਜਲਈ ਪੁਟੈਂਸ਼ਲ ਇੱਕ ਵੋਲਟ ਵਧ ਜਾਵੇ।"^[2] ਇਸ ਪੁਟੈਂਸ਼ਲ ਲਈ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਬਿੰਦੂ (Reference Point) ਇੱਕ ਕਾਲਪਨਿਕ ਖਾਲੀ ਚਾਲਕ ਗੋਲਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਧ-ਵਿਆਸ ਅਸੀਮਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਚਾਲਕ ਇਸਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਵਿਚਕਾਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਗਣਿਤਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਕਿਸੇ ਚਾਲਕ ਦੀ ਸੈਲਫ਼ ਕਪੈਸਟੈਂਸ ਨੂੰ ਇਸ ਸਮੀਕਰਨ ਨਾਲ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,

${\displaystyle C=q/V,}$

ਜਿੱਥੇ

qਚਾਲਕ ਉੱਪਰ ਚਾਰਜ ਹੈ,

${\displaystyle V={1 \over 4\pi \varepsilon _{0}}\int {\sigma \,dS \over r},}$

dS ਇੱਕ ਪਦਾਰਥ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਛੋਟਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ,

r ਪਲੇਟ ਵਿੱਚ dS ਤੋਂ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਬਿੰਦੂ M ਤੱਕ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਹੈ।

ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ, ਇੱਕ ਚਾਲਕ ਗੋਲਾ ਜਿਸਦਾ ਅਰਧ ਵਿਆਸ R ਹੈ, ਦੀ ਸੈਲਫ਼ ਕਪੈਸਟੈਂਸ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ:^[3]

${\displaystyle C=4\pi \varepsilon _{0}R\,}$

ਸੈਲਫ਼ ਕਪੈਸਟੈਂਸ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ:

• ਵੈਨ ਡੇ ਗਰਾਫ਼ ਜਨਰੇਟਰ ਦੀ ਉੱਪਰਲੀ "ਪਲੇਟ" ਦੀ ਕਪੈਸਟੈਂਸ ਲਗਭਗ 22.24 pF ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
• ਧਰਤੀ ਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਕਪੈਸਟੈਂਸ ਲਗਭਗ 710 µF ਹੈ।^[4]