ਕਲੀਓਪੈਟਰਾ
ਕਲੀਓਪੈਟਰਾ VII ਫਲੋਪੋਟਰ (ਯੂਨਾਨੀ: Κλεοπάτρα Φιλοπάτωρ Cleopatra Philopator;[2] 69 ਈ.ਪੂ. – 10 ਜਾਂ 12 ਅਗਸਤ 30ਈ.ਪੂ.)[note 1] ਮਿਸਰ ਦੇ ਤੋਲੇਮਿਕ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਆਖਰੀ ਸਰਗਰਮ ਹਾਕਮ ਸੀ, ਭਾਵੇਂ ਨਾਂ ਦੇ ਲਈ ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਸੀਜ਼ੇਰੀਅਨ ਵੀ ਸੀ।[note 3] ਉਹ ਇੱਕ ਰਾਜਦੂਤ, ਜਲ ਸੇਨਾ ਕਮਾਂਡਰ, ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨਨੀ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਲੇਖਕ ਵੀ ਸੀ।[3] ਤੋਲੇਮਿਕ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਇੱਕ ਮੈਕੈਸੋਨੀਅਨ ਯੂਨਾਨੀ ਜਨਰਲ ਅਤੇ ਅਲੈਗਜੈਂਡਰ ਮਹਾਨ ਦੇ ਸਾਥੀ, ਤੋਲੇਮੀ ਯੱਕ ਸੋਟਰ ਦੇ ਵੰਸ਼ ਵਿੱਚੋਂ ਸੀ। ਕਲੀਓਪੈਟਰਾ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਮਿਸਰ ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਇੱਕ ਸੂਬਾ ਬਣ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਿਕੰਦਰ (336-323 ਬੀ.ਸੀ.) ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹੈਲਨੀਸਿਕ ਕਾਲ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋਇਆ।[note 4] ਇਸਦੀ ਮੂਲ ਭਾਸ਼ਾ ਕੋਇਨੀ ਯੂਨਾਨੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਤੋਲੇਮਿਕ ਸ਼ਾਸਕ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਮਿਸਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸਿੱਖੀ।[note 5]
| ਕਲੀਓਪੈਟਰਾ 7ਵੀਂ ਫਲੋਪੋਟਰ | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| ਤੋਲੇਮਿਕ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਰਾਣੀ | |||||
| ਸਾਸ਼ਨ | 51 – 10 or 12 ਅਗਸਤ 30 ਈ.ਪੂ. (21 ਸਾਲ)[1][note 1] | ||||
| ਪੂਰਵ-ਅਧਿਕਾਰੀ | ਤੋਲੇਮੀ 12ਵੇਂ ਔਲੇਤੇਸ | ||||
| ਵਾਰਸ | ਸੀਜ਼ੇਰੀਅਨ | ||||
| ਸਹਿ-ਸਾਸ਼ਕ | ਤੋਲੇਮੀ 12ਵਾਂ ਔਲੇਤੇਸ ਤੋਲੇਮੀ 13ਵਾਂ ਥੀਓਸ ਫਲੋਪੋਟਰ ਤੋਲੇਮੀ 14ਵਾਂ ਤੋਲੇਮੀ 15ਵਾਂ ਸੀਜ਼ੇਰੀਅਨ | ||||
| ਜਨਮ | 69ਈ.ਪੂ. ਐਲੈਕਜ਼ੇਂਡਰੀਆ, ਤੋਲੇਮੀ ਸਾਸ਼ਨ | ||||
| ਮੌਤ | 10 ਜਾਂ 12 ਅਗਸਤ 30ਈ.ਪੂ. (ਉਮਰ 39)[note 1] ਐਲੈਕਜ਼ੇਂਡਰੀਆ, ਮਿਸਰ | ||||
| ਦਫ਼ਨ | ਅਣਪਛਾਤੀ ਕਬਰ (ਸੰਭਾਵਿਤ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਮਿਸਰ) | ||||
| ਜੀਵਨ-ਸਾਥੀ | Ptolemy XIII Theos Philopator Ptolemy XIV Mark Antony | ||||
| ਔਲਾਦ | Caesarion, Ptolemy XV Philopator Philometor Caesar Alexander Helios Cleopatra Selene, Queen of Mauretania Ptolemy XVI Philadelphus | ||||
| |||||
| ਰਾਜਵੰਸ਼ | ਤੋਲੇਮੀ | ||||
| ਪਿਤਾ | ਤੋਲੇਮੀ 12ਵੇਂ ਔਲੇਤੇਸ | ||||
| ਮਾਤਾ | ਅਨਜਾਣ, ਸ਼ਾਇਦ ਕਲੀਓਪੈਟਰਾ ਛੇਵੀਂ ਟਰੀਫੈਨਾ (ਜਿਸਨੂੰ ਕਲੀਓਪੈਟਰਾ ਪੰਜਵੀਂ ਟਰੀਫੈਨਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ)[note 2] | ||||
| Cleopatra VII in hieroglyphs | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ਫਰਮਾ:Hiero/cartoucheCleopatra Qlwpdrt | |||||||||||||||||||
Wr(.t)-nb(.t)-nfrw-3ḫ(t)-sḥ The great Lady of perfection, excellent in counsel | |||||||||||||||||||
Wr.t-twt-n-jt=s The great one, sacred image of her father | |||||||||||||||||||
| ਫਰਮਾ:Hiero/cartoucheCleopatra netjeret mer(et) ites Qlwpdrt nṯrt mr(t) jts The goddess Cleopatra who is beloved of her father | |||||||||||||||||||
ਜੀਵਨੀ
ਕਲੀਓਪੈਟਰਾ ਸੱਤਵੀਂ ਦਾ ਜਨਮ 69 ਈਸਵੀ ਪੂਰਬ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਪਿਤਾ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਤੋਮੇਲੀ ਫੈਰੋਹ ਤੋਲੇਮੀ 12ਵੇਂ ਔਲੇਤੇਸ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਮਾਂ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਪੱਕੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ[4][note 6], ਸ਼ਾਇਦ ਤੋਲੇਮੀ 12ਵੇਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਕਲੀਓਪੈਟਰਾ ਛੇਵੀਂ ਟਰਿਫੈਨਾ (ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਲੀਓਪੈਟਰਾ ਵਿਟਰਫੈਨਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ)[5][6][note 2] ਇਸਦੀ ਮਾਂ ਸੀ, ਕਲੀਓਪੈਟਰਾ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਬੇਰੇਨਿਸ ਚੌਥੀ ਦੀ ਮਾਂ ਸੀ।[7][8][9][note 7] 69 ਈਸਵੀ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਕਲੀਓਪੈਟਰਾ ਸੱਤਵੇਂ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਕਲੀਓਪੈਟਰਾ ਟ੍ਰਾਫੈਨਾ ਬਾਰੇ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗਾਇਬ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਲੀਓਪੈਟਰਾ ਦੇ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਫਿਲੋਸਤਰਾਤੋਸ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਉਸਨੇ ਭਾਸ਼ਣ ਅਤੇ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਯੂਨਾਨੀ ਕਲਾਵਾਂ ਸਿੱਖੀਆਂ।[10] ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦੀ ਜਵਾਨੀ ਦੌਰਾਨ ਮੁਸੇਅਮ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਲੇਕੈਂਡਰੀਆ ਦੀ ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।[11][12]
ਜਦੋਂ ਇਹ 18 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਇਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਹ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਭਾਈ ਤੋਲੇਮੀ 13ਵਾਂ ਆਗੂ ਬਣੇ। ਕਲੀਓਪੈਟਰਾ ਰਾਣੀ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਭਾਈ ਰਾਜਾ ਬਣਿਆ। ਇਸਦਾ ਭਾਈ ਸਿਰਫ਼ 10 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਅਸਲੀ ਆਗੂ ਕਲੀਓਪੈਟਰਾ ਸੀ।
ਦਰਬਾਰ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕਲੀਓਪੈਟਰਾ ਦੇ ਕੁਝ ਦੁਸ਼ਮਨ ਬਣ ਗਏ ਸਨ। ਇਸਦੇ ਸਾਸ਼ਨ ਨੂੰ ਦਰਬਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਨੇ ਖ਼ਤਮ ਕੀਤਾ ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਆਗੂ ਹਿਜੜਾ ਪੋਥੀਨਸ ਸੀ। 51 ਤੋਂ 48 ਈ.ਪੂ. ਦੇ ਵਿੱਚ ਕਲੀਓਪੈਟਰਾ ਦਾ ਸ਼ਾਸਨ ਖ਼ਤਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਤੋਲੇਮੀ ਨੂੰ ਇਕਲੌਤਾ ਸ਼ਾਸਕ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ। ਤੋਲੇਮੀ ਸ਼ਾਸਕ ਸੀ ਪਰ ਉਹ ਹਾਲੇ ਵੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਹੀ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਮਿਸਰ ਦੇ ਅਸਲ ਸ਼ਾਸਕ ਪੋਥੀਨਸ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਦੋਸਤ ਸਨ।
ਹਵਾਲੇ
ਨੋਟਸ
ਸੰਦਰਭ
ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਸਰੋਤ
ਆਨਲਾਈਨ ਸਰੋਤ
ਪ੍ਰਿੰਟ ਸਰੋਤ
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
- Ancient Roman depictions of Cleopatra VII of Egypt, at Youtube.
- Cleopatra on In Our Time at the BBC. (listen now)
- Cleopatra, a Victorian children's book by Jacob Abbott, 1852, Project Gutenberg edition.
- "Mysterious Death of Cleopatra" at the Discovery Channel.
- Cleopatra VII at BBC History.
- Cleopatra VII at Ancient History Encyclopedia.
- Eubanks, W. Ralph. (1 November 2010). "How History And Hollywood Got 'Cleopatra' Wrong". National Public Radio (NPR) (a book review of Cleopatra: A Life, by Stacy Schiff).
- Jarus, Owen (13 March 2014). "Cleopatra: Facts & Biography". Live Science.
- Watkins, Thayer. "The Timeline of the Life of Cleopatra Archived 2021-08-13 at the Wayback Machine.." San Jose State University.
- Draycott, Jane (22 May 2018). "Cleopatra's Daughter: While Antony and Cleopatra have been immortalised in history and in popular culture, their offspring have been all but forgotten. Their daughter, Cleopatra Selene, became an important ruler in her own right." History Today.