ਜੇਨ ਆਸਟਨ

ਜੇਨ ਆਸਟਿਨ ਦਾ ਜਨਮ 1775 ਵਿੱਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਸਟਿਵੇਂਟਨ ਨਾਮਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮਾਂ-ਬਾਪ ਦੇ ਸੱਤ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਮੁਚਾ ਜੀਵਨ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸ਼ਾਂਤ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਗੁਜ਼ਰਿਆ। ਸੰਨ‌ 1817 ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ। ਪ੍ਰਾਈਡ ਐਂਡ ਪ੍ਰੇਜੂਡਿਸ, ਸੇਂਸ ਐਂਡ ਸੇਂਸਿਬਿਲਿਟੀ, ਨਾਰਦੇਂਜਰ, ਅਬੀ, ਏਮਾ, ਮੈਂਸਫੀਲਡ ਪਾਰਕ ਅਤੇ ਪਰਸੁਏਸ਼ਨ ਇਸ ਦੇ ਛੇ ਮੁੱਖ ਨਾਵਲ ਹਨ। ਕੁੱਝ ਛੋਟੀਆਂ ਮੋਟੀਆਂ ਰਚਾਨਾਵਾਂ ਵਾਟਸੰਸ, ਲੇਡੀ ਸੂਸਨ, ਸਡਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਲਵ ਐਂਡ ਫਰੇਂਡਸ਼ਿਪ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਸੌ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਸੰਨ‌ 1922 ਅਤੇ 1927 ਦੇ ਵਿੱਚ ਛਪੀਆਂ।

ਜੇਨ ਆਸਟਿਨ ਦੇ ਨਾਵਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ 18ਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਦੀ ਸਾਹਿਤਕ ਪਰੰਪਰਾ ਦੀ ਅੰਤਮ ਝਲਕ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਭਾਵਕਸ਼ੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੰਜਮ ਅਤੇ ਕਾਬੂ, ਜਿਨਪਰ ਸਾਡੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਕਲਾਸੀਕਲ ਪਰੰਪਰਾ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਸਨ। ਠੀਕ ਇਸ ਸਮੇਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਰੋਮਾਨੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਜੋਰ ਫੜ ਰਹੀ ਸੀ। ਲੇਕਿਨ ਜੇਨ ਆਸਟਿਨ ਦੇ ਨਾਵਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਲੇਸ਼ਮਾਤਰ ਵੀ ਸੰਕੇਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ। ਫ਼ਰਾਂਸ ਦੀ ਰਾਜਕਰਾਂਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਵੀ, ਜਿਸਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਇਸ ਯੁੱਗ ਦੇ ਸਾਰੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰਿਲਕਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਸਰਵਥਾ ਉਦਾਸੀਨ ਰਹੀ। ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਧਾਰਨ ਢੰਗ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕੁੱਝ ਇਨੇ ਗਿਣੇ ਪਰਵਾਰਾਂ ਦੀ ਦਿਨ ਚਰਿਆ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਲਈ ਸਮਰੱਥ ਸੀ। ਦੈਨਿਕ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸਧਾਰਨ ਕਾਰਿਆਕਲਾਪ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਕੋਈ ਮਹੱਤਵ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਵਲਾਂ ਦੀ ਆਧਾਰਭੂਮੀ ਹੈ। ਗ਼ੈਰ-ਮਾਮੂਲੀ ਜਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਪਾਊ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਵੀ ਦਖਲ ਨਹੀਂ।

1783 ਵਿੱਚ, ਆਸਟਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਕੈਸੈਂਡਰਾ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਐਨ ਕਾਵਲੇ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਕਸਫੋਰਡ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਊਥੈਮਪਟਨ ਲੈ ਗਏ ਜਦੋਂ ਉਹ ਖੁਦ ਉਸੇ ਸਾਲ ਉੱਥੇ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਪਤਝੜ ਵਿੱਚ ਦੋਵੇਂ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਘਰ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਟਾਈਫਸ ਨਾਮੀ ਬੁਖਾਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਗ੍ਰਿਫਤ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਆਸਟਨ ਮੌਤ ਦੇ ਭੂਤ ਨਜ਼ਦੀਕ ਸੀ। ਆਸਟਨ ਉਸ ਸਮੇਂ ਘਰ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਫਿਰ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਨਾਲ ਰੀਡਿੰਗ ਐਬੀ ਗਰਲਜ਼ ਸਕੂਲ ਵਿਖੇ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਬੋਰਡਿੰਗ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਿਲਾ ਲਿਆ। ਇਹ ਸਕੂਲ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਲਾ ਟੌਰਨੇਲ ਦਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਥੀਏਟਰ ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਸੀ।^[2] ਸਕੂਲ ਦੇ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਇਦ ਕੁਝ ਫ੍ਰੈਂਚ, ਸਪੈਲਿੰਗ, ਸੂਈ ਦਾ ਕੰਮ, ਡਾਂਸ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਡਰਾਮਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਦੋਵੇਂ ਭੈਣਾਂ ਦਸੰਬਰ 1786 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਘਰ ਪਰਤ ਗਈਆਂ ਕਿਉਂਕਿ ਆੱਸਟਨ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਦੋ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਕੂਲ ਫੀਸਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਨ।^[3] 1786 ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਆਸਟਨ "ਫਿਰ ਕਦੇ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਨੇੜਲੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਤੋਂ ਪਰੇ ਨਹੀਂ ਸੀ।"^[4]

ਉਸ ਦੀ ਬਾਕੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਭਰਾ ਜੇਮਜ਼ ਤੇ ਹੈਨਰੀ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦੁਆਰਾ ਆਈ।^[5] ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਸਟਨ ਦੀ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰਕ ਦੋਸਤ ਵਾਰਨ ਹੇਸਟਿੰਗਜ਼ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸੀ। ਇਕੱਠਿਆਂ ਇਹ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਤੇ ਵਿਭਿੰਨ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਲਈ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਵੀ ਆਸਟਨ ਦੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਲਿਖਣ ਦੇ ਜੋਖਮ ਭਰਪੂਰ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲ ਸੀ, ਅਤੇ ਦੋਹਾਂ ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਿਖਣ ਅਤੇ ਚਿੱਤਰਣ ਲਈ ਮਹਿੰਗਾ ਕਾਗਜ਼ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮੱਗਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਸੀ।^[6]

ਨਿਜੀ ਥੀਏਟਰਲ ਆਸਟਨ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ, ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਰਿਕਟਰੀ ਬਾਰਨ ਵਿੱਚ ਨਾਟਕ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਿਚਰਡ ਸ਼ੈਰਿਡਨ ਦਾ ਦ ਰਿਵਾਲਜ਼ (1775) ਅਤੇ ਡੇਵਿਡ ਗੈਰਿਕ ਦਾ ਬੋਨ ਟੌਨ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਆਸਟਨ ਦੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਜੇਮਜ਼ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਸੰਕੇਤਕ ਲੇਖ ਲਿਖੇ ਅਤੇ ਉਹ ਸ਼ਾਇਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਦਰਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭਾਗੀਦਾਰ ਵਜੋਂ, ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ।^[7] ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨਾਟਕ ਕਾਮੇਡੀ ਸਨ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਆਸਟਨ ਦੇ ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਤੋਹਫ਼ਿਆਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 12 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਨਾਟਕੀ ਲਿਖਤ 'ਚ ਆਪਣਾ ਹੱਥ ਅਜ਼ਮਾਇਆ; ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਤਿੰਨ ਛੋਟੇ ਨਾਟਕ ਲਿਖੇ।^[8]