ਟਾਈਗਰੇ ਟਕਰਾਅ

ਟਾਈਗਰੇ ਟਕਰਾਅ ਇਕ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਟਕਰਾਅ ਹੈ ਜੋ ਨਵੰਬਰ 2020 ਵਿਚ ਇਥੋਪੀਆ ਦੇ ਟਾਈਗਰੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਦੋ ਪੱਖਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਦੋ ਪੱਖ ਹਨ: ਟਾਈਗਰੇ ਖੇਤਰੀ ਸਰਕਾਰ, ਜਿਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਟਾਈਗਰ ਪੀਪਲਜ਼ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਫਰੰਟ (ਟੀਪੀਐਲਐਫ) ਕਰਦੀ ਹੈ; ਅਤੇ ਈਥੋਪੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਡਿਫੈਂਸ ਫੋਰਸ (ਓ.ਐੱਨ. ਐੱਫ. ਐੱਫ.), ਅਫਾਰ ਅਤੇ ਅਮਹਾਰਾ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਫ਼ੌਜ਼ਾਂ, ਅਤੇ ਏਰੀਟਰੀਅਨ ਰੱਖਿਆ ਫੋਰਸ ਵਿਚਕਾਰ ਇਕ ਮਿਲਟਰੀ ਗੱਠਜੋੜ।^[1][2]

ਜਦੋਂ ਇਥੋਪੀਆ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਅਬੀ ਅਹਿਮਦ 2018 ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਇਆ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਅਰਥ ਵਿਵਸਥਾ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤੇ। ਈਥੋਪੀਆ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਹੈਲੇਮਰਿਅਮ ਡੇਸਲੇਗਨ ਦੇ ਇੱਕ ਲੇਖ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਟੀਪੀਐਲਐਫ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਚਿੰਤਤ ਸਨ ਕਿ ਇਹ ਹਰਕਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।^[3] ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਟੀਪੀਐਲਐਫ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਫੈਡਰਲ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਇਥੋਪੀਆਈ ਸੰਸਦ, ਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਅਤੇ ਫੈਡਰਲ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੌਂਪਣ ਲਈ ਸਪੱਸ਼ਟ ਅਤੇ ਗੁਪਤ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕੀਤੀਆਂ।

ਟੀਪੀਐਲਐਫ, ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਾਕਤਵਰ ਹਸਤੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਕਿ 30 ਸਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਈਥੋਪੀਆ 'ਤੇ ਦਬਦਬਾ ਸੀ, ਨੇ ਨਵ ਪਾਰਟੀ 'ਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਲਈ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਕਿ ਅਬੀ ਅਹਿਮਦ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਕੋਵਿਡ-19 ਕਾਰਨ 29 ਅਗਸਤ 2020 ਰੱਖ ਕੇ 2021 ਤੱਕ ਇੱਕ ਨਜਾਇਜ਼ ਹਾਕਮ ਬਣ ਗਿਆ।

ਟੀਪੀਐਲਐਫ, ਚੇਅਰਮੈਨ ਡੈਬ੍ਰੇਟਸਨ ਗੇਬਰਿਮਾਈਕਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ, ਸਤੰਬਰ 2020 ਵਿੱਚ ਟਾਈਗਰੇ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰੀ ਚੋਣਾਂ ਵਜੋਂ ਸੰਘੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧ ਗਈ, ਜਿਸਨੇ ਟਾਈਗਰੇ ਦੀ ਚੋਣ ਨੂੰ ਗੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ। ^[4]

4 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਇਥੋਪੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਡਿਫੈਂਸ ਫੋਰਸ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕਮਾਂਡ ਹੈਡਕੁਆਟਰਾਂ ਤੇ ਟੀਪੀਐਲਐਫ ਦੁਆਰਾ ਕਥਿਤ ਹਮਲੇ ਨਾਲ ਸਥਿਤੀ ਹਿੰਸਾ ਵੱਲ ਵਧ ਗਈ। ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਖੇਤਰੀ ਦਾਇਰਾ ਦੇਣ ਦੀ ਅਸਫਲ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ, ਟੀਪੀਐਲਐਫ ਨੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਏਰੀਟਰੀਆ ਵਿਖੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਬੈਰੇਜ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਏਰੀਟਰੀਆ ਨੇ ਹਮਲੇ ਦਾ ਜਵਾਬ ਨਾ ਦੇਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਗੁਵਾਂਢੀ ਅਮਹਾਰਾ ਖੇਤਰ ਦੇ ਟਿਕਾਣਿਆਂ 'ਤੇ ਵੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਚਲਾਈਆਂ ਗਈਆਂ। ਫੈਡਰਲ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਟੀਪੀਐਲਐਫ ਦੇ ਹਮਲੇ ਦਾ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ।

ਸੰਘੀ ਬਲਾਂ ਨੇ 28 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਟਾਈਗਰੇਰੀਅਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਮੇਕੇਲੇ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਬੀ ਨੇ ਟਾਈਗ੍ਰੇ ਅਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ‘ਓਵਰ’ ਐਲਾਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਟੀਪੀਐਲਐਫ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਲੜਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਗੇ।^{[5] [6]}