Język malajski jambi

Język malajski jambi (malajski bahasa Melayu Jambi) – język austronezyjski używany w indonezyjskiej prowincji Jambi. Według danych z 2000 roku posługuje się nim milion osób^[1].

Swoim zasięgiem obejmuje także pewne zakątki prowincji Bengkulu (niewielki obszar na południe od jeziora Dipatipan), Riau (kabupateny Indragiri Hulu i Indragiri Hilir), Sumatra Południowa (północne obrzeże prowincji) i Sumatra Zachodnia (kabupaten Pesisir Selatan)^[1].

Dzieli się na trzy główne dialekty: jambi ilir, jambi ulu^[a] i pesisir („nadbrzeżny”)^[2]. Tworzy sieć pokrewnych odmian wraz z malajskim riau, minangkabau i musi^[1]. Należy do grupy języków malajskich, według klasyfikacji Ethnologue stanowi część tzw. makrojęzyka malajskiego^[1].

W malajskim jambi zaznaczyły się wpływy jawajskiego i minangkabau^[3]. Związek historyczny z jawajskim przyczynił się do powstania poziomów mowy (basó kasar – „język szorstki”, basó alós – „język uprzejmy”)^[4].

W użyciu jest także język indonezyjski, który dominuje w różnych sferach życia (szkolnictwo, piśmiennictwo, środki masowego przekazu). Malajski jambi wykazuje silne wpływy języka narodowego; wiele rodzimych cech i form leksykalnych konkuruje z elementami indonezyjskimi^[5]. Na terenach miejskich wykształciła się forma pośrednia między malajskim jambi a standardowym indonezyjskim (Jambi Indonesian)^[5][6].

Pierwsze informacje dot. malajskiego jambi pochodzą z I poł. XX w.^[7] Istnieje też szereg nowszych publikacji poświęconych temu językowi, w dużej mierze powstałych pod auspicjami Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa^[8]. Są wśród nich prace gramatyczne (1985, 1986, 2000)^{[9] [10] [11]}  oraz dwutomowy słownik (1997/1998)^[12][13]. W publikacji z 1985 r. zawarto dane leksykalne z różnych dialektów jambi^[14]. Materiały z XXI w. obejmują opracowania gramatyczne (2010, 2025)^[15] [16] oraz słownik dialektu seberang (2021)^[17]. Jest zapisywany alfabetem łacińskim^[1].