Czy wiesz…

Z nowych i ostatnio rozbudowanych artykułów w Wikipedii:

…na co zwrócić uwagę podczas zakupu biżuterii ozdobionej kamieniami? (na zdjęciu)

…w jaki niekonwencjonalny sposób agitowali bolszewicy?

…które płazy uznano za tożsame z Allobates olfersioides?

…że „Polonistyka” propagowała wartości zarówno marksistowskie, jak i chrześcijańskie?

…o kim Peter Lax powiedział: „Na szczęście, po 2300 latach, Grecy powrócili do matematyki!”?

Wydarzenia

Inwazja Rosji na Ukrainę • Wojna Izraela z Hamasem

James Earl Jones

• Zakończyły się letnie igrzyska paralimpijskie w Paryżu; liderem klasyfikacji medalowej została reprezentacja Chin (8 września)
• Zakończyła się 144. edycja US Open; zwycięzcami w grze indywidualnej zostali Jannik Sinner i Aryna Sabalenka (8 września)
• Primož Roglič wygrał w 79. edycji Vuelta a España (Red Bull-Bora-Hansgrohe) (8 września)
• Na Ziemię powróciła kapsuła Starliner, która uczestniczyła w testowej misji załogowej; astronauci pozostali na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, skąd mają wrócić w lutym 2025 (7 września)
• Michel Barnier objął urząd premiera Francji (5 września)

Zmarli: James Earl Jones (na zdjęciu) • Hermes Ramírez • James Darren • Aleksandr Miedwied • Robertas Žulpa • Jean-Charles Tacchella • Rena Rolska • Nabil al-Arabi • Sven-Göran Eriksson • Salim al-Huss

Rocznice

11 września: imieniny obchodzą m.in.: Hiacynt, Prot i Teodora
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:

Kolumna Aleksandrowska

Pomnik Plastusia

• 1709 – wojna o sukcesję hiszpańską: połączone armie Wielkiej Brytanii, Holandii i Austrii pokonały Francję w bitwie pod Malplaquet
• 1814 – wojna brytyjsko-amerykańska: zwycięstwo Amerykanów w bitwie pod Plattsburghiem
• 1834 – w Petersburgu odsłonięto Kolumnę Aleksandrowską (na fotografii)
• 1894 – urodziła się polska pisarka Maria Kownacka, autorka Plastusiowego pamiętnika (na fotografii rzeźba Plastusia w Łodzi)
• 1899 – w mieście Flagstaff założono Northern Arizona University
• 1914 – I wojna światowa: zwycięstwo wojsk rosyjskich nad austro-węgierskimi w bitwie pod Rawą Ruską
• 1944 – 42. dzień powstania warszawskiego – więcej w kalendarium
  
  10 września • Kalendarium dzień po dniu • 12 września

Artykuł na medal

Kurelom i kumom – w wierzeniach ruchu świętych w dniach ostatnich zwierzęta wykorzystywane przez Jeredytów. Pojawiają się we wchodzącej w skład Księgi Mormona Księdze Etera. Miały być szczególnie przydatne człowiekowi. Niektórzy komentatorzy wnioskują z tego, że mogły być udomowione, inni, spoglądając na szerszy kontekst, wyciągają wniosek dokładnie przeciwny. Utrwalone w kulturze świętych w dniach ostatnich, nazywane są najbardziej osobliwymi oraz najbardziej tajemniczymi zwierzętami wymienianymi w Księdze Mormona. Istnienie kurelomów i kumomów nie znalazło potwierdzenia w źródłach zewnętrznych. Od dawna są niemniej obiektem spekulacji. Badacze podejmowali próby identyfikacji tych zwierząt. Przyjmuje się, jakoby miały przynależeć do gatunków rodzimych dla zamieszkanego przez Jeredytów starożytnego kontynentu amerykańskiego. Zwraca się również uwagę na to, iż w procesie określanym mianem tłumaczenia Księgi Mormona Joseph Smith nie znalazł dlań słowa w języku angielskim. Z uwagi na ten fakt czasem wspomina się o lamach oraz alpakach. Czytaj więcej…

Dobry artykuł

Lira korbowa – strunowy instrument muzyczny z korpusem podobnym do gitarowego, wiolonczelowego lub lutniowego, wyposażony w kilka, zazwyczaj zamkniętych w drewnianej skrzynce strun. Struny pobudzane są do drgań przez pocierającą je krawędź koła, które muzyk – lirnik – wprawia w ruch za pomocą korbki. Struny skracane są tangentami, za pomocą umieszczonych wzdłuż nich klawiszy. Naturalną dla liry korbowej artykulacją jest legato. Lira znana była od wczesnego średniowiecza, wykorzystywana przez nowożytność do XXI wieku, w muzyce dawnej, ludowej, jazzie, industrialu, muzyce rockowej oraz różnych gatunkach muzyki współczesnej. Włodzimierz Kamiński zaliczył lirę korbową do chordofonów szyjkowych. Wg innych źródeł jest ona chordofonem smyczkowym. Czytaj więcej…