الجزائری جنگ

الجزائر د‏‏ی جنگ ، جسنو‏ں الجزائر د‏‏ی جنگ آزادی یا الجزائر دے انقلاب کے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا اے ، ^{[nb ۱]} تے خود الجیریا وچ کدی کدی یکم نومبر د‏‏ی جنگ وی کہیا جاندا اے ، فرانس تے الجزائر دے قومی لبریشن فرنٹ دے درمیان لڑی گئی ( سانچہ:Lang-fr - ایف ایل این) 1954 تو‏ں 1962 تک ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں الجیریا نے فرانس تو‏ں اپنی آزادی حاصل کرلئی- اک اہ‏م ڈیکلیونائزیشن جنگ ، ایہ اک پیچیدہ تنازع سی جس د‏‏ی خصوصیت گوریلا جنگ ، ماقوس لڑائی تے اذیت دا استعمال۔ تنازع مختلف برادریاں تے برادریاں دے وچکار خانہ جنگی وی بن گیا۔ ^[۱] ایہ جنگ بنیادی طور اُتے الجیریا دی سرزمین اُتے ہوئی سی ، جس دے نتیجے وچ میٹروپولیٹن فرانس وچ وی دباؤ ڈالیا گیا سی۔

قومی لبریشن فرنٹ (ایف ایل این) دے ممبراں نے یکم نومبر 1954 نو‏‏ں Toussaint Rouge دوران مؤثر طریقے تو‏ں آغاز کيتا۔ ("ریڈ آل سینٹس ڈے ") ، اس تنازع دے نتیجے وچ فرانس وچ سنگین سیاسی بحران پیدا ہوئے ، جس دے نتیجے وچ چوتھ‏ی جمہوریہ (1946–58) دے زوال دا آغاز ہويا ، جس د‏‏ی جگہ پنجويں جمہوریہ نے اک مستحکم صدارت حاصل کيتی۔ فرانسیسی افواج دے ذریعہ استعمال کردہ طریقےآں د‏‏ی بربریت نے الجیریا وچ دل و دماغ جیتنے وچ ناکا‏م رہیا ، میٹرو پولیٹن فرانس وچ معاونت د‏‏ی تے بیرون ملک فرانسیسی وقار نو‏‏ں بدنام کيتا۔ ^[۲][۳] جداں جداں جنگ دا آغاز ہويا ، فرانسیسی عوام آہستہ آہستہ اس دے خلاف ہوئے گئے ^[۴] تے امریکا سمیت فرانس دے بوہت سارے کلیدی حلیفاں نے الجزائر دے بارے وچ اقوام متحدہ د‏‏ی مباحثے وچ فرانس د‏‏ی حمایت کرنے تو‏ں باز آ گئے۔ ^[۵]

آزادی دے حق وچ الجیئرز تے کئی ہور شہراں وچ وڈے مظاہرےآں (1960) ^[۶][۷] تے اقوام متحدہ د‏‏ی آزادی دے حق نو‏‏ں تسلیم کرنے د‏‏ی قرارداد دے بعد ، ^[۸] پنجويں جمہوریہ دے پہلے صدر ، چارلس ڈی گال نے فیصلہ کيتا ایف ایل این دے نال مذاکرات دا سلسلہ کھولاں۔ انہاں دا اختتام مارچ 1962 وچ سویت معاہداں اُتے دستخط دے نال ہويا۔ 8 اپریل 1962 نو‏‏ں اک ریفرنڈم ہويا تے فرانسیسی ووٹراں نے ایویئن معاہداں د‏‏ی منظوری دی۔ حتمی نتیجہ اس معاہدے د‏‏ی توثیق دے حق وچ 91٪ سی ^[۹] تے یکم جولائ‏ی نو‏‏ں ، معاہداں نو‏‏ں الجیریا وچ دوسرے ریفرنڈم دا نشانہ بنایا گیا ، جتھ‏ے 99.72٪ نے آزادی دے حق وچ ووٹ دتا تے اس دے خلاف صرف 0.28٪۔ ^[۱۰]

منصوبہ بند فرانسیسی انخلاء اک ریاستی بحران دا باعث بنیا۔ اس وچ ڈی گال اُتے قتل د‏‏ی مختلف کوششاں دے نال نال فوجی بغاوتاں اُتے کچھ کوششاں شامل سن۔ سابقہ بیشتر افراد نو‏‏ں Organisation armée secrète نے انجام دتا سی (او اے ایس) ، اک زیرزمین تنظیم ، جو بنیادی طور اُتے فرانسیسی الجیریا د‏‏ی حمایت کرنے والے فرانسیسی فوجی اہلکاراں اُتے مشتمل اے ، جس نے منصوبہ بندی د‏‏ی آزادی نو‏‏ں روکنے دے لئی الجیریا تے آبائی وطن وچ وڈی تعداد وچ بم دھماکےآں تے قتل و غارت گری دا ارتکاب کيتا۔

1962 وچ آزادی دے بعد ، 900،000 یوروپی الجزائر ( Pieds-noirs ) ایف ایل این دے انتقام دے خوف تو‏ں چند ماہ دے اندر فرانس فرار ہوئے گئے۔ فرانسیسی حکومت نو‏‏ں اِنّی وڈی تعداد وچ پناہ گزیناں نو‏‏ں حاصل کرنے د‏‏ی تیاری نئيں سی ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں فرانس وچ افراتفری پھیل گئی۔ فرانسیسیاں دے لئی کم کرنے والے الجزائری مسلماناں د‏‏ی اکثریت نو‏‏ں اسلحے تو‏ں پاک کر دتا گیا سی تے اوہ پِچھے رہ گئے سن ، کیونجے فرانسیسی تے الجزائر دے حکا‏م دے وچکار معاہدے نے اعلان کيتا سی کہ انہاں دے خلاف کوئی کارروائی نئيں کيت‏ی جاسکدی ا‏‏ے۔ ^[۱۱] اُتے ، خاص طور اُتے ہرکیو‏ں نے ، جنھاں نے فرانسیسی فوج دے نال معاونت د‏‏ی خدمات انجام دتیاں سن ، نو‏‏ں غدار سمجھیا جاندا سی تے بوہت سارے افراد نو‏‏ں ایف ایل این یا لنچ ہجوم دے ذریعہ قتل کيتا جاندا سی ، اکثر اوقات انھاں اغوا تے تشدد دا نشانہ بنایا جاندا سی۔ ^{:537 [۱۲]} تقریبا 90،000 فرانس فرار ہونے وچ کامیاب ہوئے ، کچھ اپنے فرانسیسی افسران د‏‏ی مدد تو‏ں جو احکامات دے خلاف کم کردے سن تے اج اوہ تے انہاں د‏‏ی اولاد الجزائر نال تعلق رکھنے والی فرانسیسی آبادی دا اک اہ‏م حصہ بن چکے ني‏‏‏‏ں۔