بعد استعماری ساہت
بعد استعماری ساہت ساہتک رچناواں دا اوہ سموہ ہے جس وچّ ایشیا، افریقہ، مڈل ایسٹ، آسٹریلیا اتے ہور تھائیں یورپی سامراجیت دے بودھک ڈسکورس دا جواب ملدا ہے۔ بستیوادی بودھک ڈسکورس دا منتوَ بستیاں دے اتہاس اتے گیان نوں نینترت کرنا اتے توڑنا مروڑنا سی اتے اس دے دے ورودھ وچّ اتربستیواد اس گیان اتے اتہاس نوں مڑ کھوجن، اس دی مولکتا اتے ولکھنتا نوں ابھارن اتے بستیواد-ورودھی اندولن دے انوبھوَ وچوں نروپت نویں سنسار دے درشٹیکون نوں سمرپت ڈسکورس ہے۔ اتربستیوادی ساہت اک دیش اتے قوم دے آزاد ہون دیاں سمسیاواں اتے اس دے نتیجیاں نوں، خاص کر پوروَ-بستیاں دی پرجا دے سیاسی اتے سبھیاچارک آزادی دے مثلیاں نوں سنبودھت ہندا ہے۔ ایہہ نسل واد اتے بستیواد نوں جائز ٹھہراؤن والیاں اتربستیوادی ساہت دیاں ساہتک آلوچناواں نوں وی سنبودھت ہندا ہے۔[۱]
آلوچناتمک پہنچ
اتربستیوادی ساہتک آلوچنا بستیوادی ساہت دا پنر-ملانکن کردی ہے۔ ایہہ سبھیاچارک آلوچنا دی اک قسم ہے، جو عامَ طور تے اپنے اتہاس دے کسے موڑ' تے یورپی بستیوادی شکتیاں دے کنٹرول ہیٹھ آ گئے دیشاں اتے سبھیاچاراں وچّ پیدا ہوئے ساہتک پاٹھاں دا وشلیشن کردی ہے۔ اس دے نال ہی، ایہہ بستیکاری سبھیاچار دے پرتیندھ لیکھکاں دے بستیاں بارے لکھے پاٹھاں دا وی وشلیشن کر سکدی ہے۔ اپنی پستک اوریئینٹلجم (1978) وچّ، ایڈورڈ سعید (موڈھی اتربستیوادی آلوچک اتے سدھانتکار)، دسدا ہے کہ کویں بستیکاری پہلے وشو نے، تیجے (اتربستی) وشو بارے کلپت اتے جھوٹھے بمب گھڑے، جہناں راہیں پوربی اتے مدھ پوربی سبھیاچاراں اتے لوکاں دے کیتے پچھمی شوشن اتے غلبے نوں صحیح ٹھہرایا گیا۔ اپنے لیکھ اتربستی آلوچنا (1992) وچّ، ہومی کے بھابا نے دکھایا ہے کہ کویں کجھ سبھیاچار ہور سبھیاچاراں دی (غلط) پیشکاری کردے ہن، جس نال اوہ آدھونک وشو ووستھا وچّ اپنے سیاسی اتے سماجک غلبے دا وستار کردے ہن۔[۲]