عبد اللہ بن یحیی حضرمی
| معلومات شخصیت | |
|---|---|
| کنیت | ابو الرضا، ابو الرضی |
| وجہ شہرت | شرطۃ الخمیس، اصحاب امام علیؑ |
| معروف رشتہ دار | یحیی حضرمی (والد، صحابی امام علیؑ) |
| نمایاں کارنامے | |
| دیگر سرگرمیاں | |
عبد اللہ بن یحیی حضرمی، شرطۃ الخمیس دے ارکانہاں وچوں نيں تے جنگ جمل وچ شریک سن ۔ صلح امام حسن دے بعد معاویہ دے حکم توں شہید کيتے گئے۔ امام حسنؑ نے معاویہ نوں لکھے اک خط وچ عہد نامہ دی خلاف ورزی تے عبد اللہ بن یحیی دے قتل دی طرف اشارہ کيتا اے۔
ناں و نسب
عبد اللہ بن یحیی حضرمی، یمن دے شہر حضرموت توں منسوب نيں۔ بعض نسخےآں وچ انہاں دا ناں عبد اللہ بن بحر[۱] و عبد اللہ بن نُجی[۲] (عبد اللہ بن یحیی دی تصحیف دے نال)[۳]) وی ثبت ہويا اے۔ انہاں دی کنیت ابو الرضا[۴] یا ابو الرضی[۵] ذکر ہوئی اے۔ان دے والد یحیی حضرمی وی امام علیؑ دے اصحاب تے شرطۃ الخمیس[۶] وچوں سن ۔ اوہ جنگ صفین وچ امام دے ہمراہ سن ۔[۷]
جنگ جمل وچ شرکت
عبد اللہ، امام علیؑ دی خلافت دے زمانہ وچ شرطۃ الخمیس وچوں سن ؛[۸] ايسے طرح جنگ جمل وچ وی حاضر سن ۔ نقل ہويا اے کہ حضرت علیؑ نے جنگ دے دوران انہاں توں فرمایا:
- « توانوں بشارت ہو اے عبد اللہ، بلا شبہ تسيں تے تواڈے والد شرطۃ الخمیس وچ شامل ہوئے۔ پیغمبر اکرمؐ نے تواڈا تے تواڈے والد دا ناں شرطۃ الخمیس دی لسٹ وچ ہونے دی خبر مینوں دتی اے۔ خداوند عالم نے اپنے رسولؐ دی بولی توں توانوں شرطۃ الخمیس دے ناں توں موسوم کيتا اے ۔»[۹]
شہادت
امام علیؑ دی شہادت دے بعد توں عبد اللہ ہمیشہ آپؑ دے فضائل بیان کيتا کردے سن ۔[۱۰] زیاد بن ابیہ نے معاویہ نوں حضرت علیؑ توں انہاں دی بے پناہ محبت دے بارے وچ دسیا تاں اس نے عبد اللہ تے انہاں دے ساتھیاں دے قتل دا حکم جاری کيتا۔ [۱۱]
علامہ امینی اپنی کتاب الغدیر وچ المحبر توں نقل کردے ہوئے ذکر کردے نيں کہ زیاد نے انہاں نوں کوفہ وچ اپنے گھر دے باہر کئی دناں تک تختہ دار اُتے لٹکا کر رکھیا[۱۲] تے جداں کہ امام حسنؑ دے معاویہ نوں لکھے گئے خط جو تحریر کيتا اے، توں معلوم ہُندا اے کہ زیاد نے انہاں دے بدن نوں مثلہ وی کيتا سی۔[۱۳]
حسنینؑ دا رد عمل
شیخ صدوق نے کتاب الفروق بین الاباطیل و الحقوق دے حوالے توں تحریر کيتا اے کہ جدوں معاویہ نے عہد نامہ دی خلاف ورزی دی تاں امام حسنؑ نے اسنوں اک خط لکھیا جس وچ اس دے ذریعہ کيتی گئی صلح نامے دی خلاف ورزیاں نوں بیان کيتا تے اس دی ابتداء وچ عبد اللہ بن یحیی حضرمی دے قتل دی طرف اشارہ فرمایا۔[۱۴]
امام حسینؑ نے وی معاویہ نوں اک خط عبد اللہ یحیی دے قتل اُتے اس دی مذمت کيتی۔[۱۵]
مقام حدیثی
شیخ طوسی نے انہاں دا ناں امام علیؑ دے راویاں وچ کیہ اے۔[۱۶] شیعہ و سنی منابع وچ بعض روایات خود عبد اللہ توں یا انہاں دے والد دے حوالے توں حضرت علیؑ توں نقل ہوئیاں نيں۔[۱۷]