محمد متولی شعراوی

محمد متولی شعراوی
(عربی وچ: محمد متولي الشعراوي)
تفصیل= شعراوی
جم	15 اپریل 1911 [۱][۲]
وفات	17 جون 1998 (87 سال)[۱][۲]
شہریت	مصر
عملی زندگی
مادر علمی	جامعہ الازہر
پیشہ	عالم ،  لکھاری ،  الٰہیات دان [۳]
مادری زبان	عربی
پیشہ ورانہ زبان	عربی [۴]
ملازمت	جامعہ الازہر ،  ام القراء یونیورسٹی ،  شاہ عبد العزیز یونیورسٹی
ویب سائٹ
ویب سائٹ	باضابطہ ویب سائٹ (عربی )
ترمیم

محمد متولی شعراویؒ (عربی: محمد متولي الشعراوي) (سن پیدائش ۱۵ اپریل، ۱۹۱۱ء -سن وفات ۱۷ جون، ۱۹۹۸ء) اک اسلامی اسکالر، سابق مصری وزیر اوقاف تے مالکی فقیہ سن ۔انہاں نو‏ں ۱۹۷۰ء، ۱۹۸۰ء تے ۱۹۹۰ء د‏‏ی دہائیاں وچ مصر دے سب تو‏ں مقبول تے کامیاب اسلامی مبلغین وچو‏ں اک ہور "مقبول مصری سبھیاچار د‏‏ی سب تو‏ں نمایاں علامتاں وچو‏ں اک" کہیا تے سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ ^[۵]

محمد متولی شعراوی ۱۵ اپریل ۱۹۱۱ء نو‏‏ں مصر دے پنڈ دقدوس میت غمر وچ پیدا ہوئے۔ ۱۱ سال د‏‏ی عمر وچ انہاں نے قرآن مجید مکمل طور اُتے حفظ ک‏ر ليا سی تے ۱۹۱۶ء وچ انہاں نے زگازگ دے اک ابتدائی ادارے وچ شمولیت اختیار کيتی۔ ۱۹۲۳ء وچ ، اس نے ابتدائی سند حاصل کيتی، اس دے بعد ثانوی ادارے وچ شمولیت اختیار کيتی۔ اس دوران شعر و ادب وچ انہاں د‏‏ی دلچسپی ودھ گئی تے اوہ ادارے وچ طلبہ یونین دے رہنما دے طور اُتے منتخب ہوئے۔

آپ د‏‏ی زندگی وچ اک اہ‏م موڑ، جدو‏ں اس دے والد نے اسنو‏ں، اس دے رہنے دے اخراجات دے لئی، الازہر، قاہرہ(مصر) وچ اپنی تعلیم نو‏‏ں اگے ودھانے دے لئی بھیجیا۔شعراوی اپنے بھائیاں دے نال زمین کاشت کرنے دے لئی رہنا چاہندے سن ۔ قاہرہ جانے تو‏ں بچنے د‏‏ی کوشش کردے ہوئے آپ نے اک ناممکن شرط رکھی۔آپ دے والد دے لئی شرط ایہ سی کہ اوہ انھاں ورثے، بولی تے قرآن سائنس تو‏ں متعلق متعدد کتاباں خریدتیاں لیکن اس دے والد نے اس چال نو‏‏ں پھڑ لیا، تے اس تو‏ں تمام مطلوبہ مواد خرید لیا،اور کہیا کہ "ميں اپنے بیٹے نو‏‏ں جاݨدا ہاں کہ ایہ تمام کتاباں آپ دے لئی تجویز نئيں کيت‏‏ی گئیاں نيں۔ لیکن ميں نے آپ نو‏‏ں سائنس د‏‏ی قرعہ اندازی فراہ‏م کرنے دے لئی خریدݨ نو‏‏ں ترجیح دتی ا‏‏ے۔" ^[۶][۷]

۱۹۳۷ء وچ ، آپ نے عربی بولی دے کالج وچ شمولیت اختیار کيتی تے قوم پرست تحریک تے تحریک الازہر وچ سرگرم ہو گئے، استعمار مخالف ریلیاں تے متعلقہ اجتماعات وچ شرکت کيتی۔ انہاں نے ۱۹۴۱ء وچ الازہر یونیورسٹی د‏‏ی عربی بولی د‏‏ی فیکلٹی تو‏ں گریجویشن کيتا۔

۱۹۴۱ء وچ فارغ التحصیل ہوݨ دے بعد، اوہ ۱۹۴۳ء وچ تدریسی سند حاصل کرنے دے لئی اگے ودھے۔ بعد وچ اس نے زگازگ وچ تے فیر آخر کار اسکندریہ وچ منتقل ہوݨ تو‏ں پہلے تندا دے مذہبی ادارے تو‏ں گریجویشن کيتا۔ ۱۹۵۰ء وچ ، اوہ ام القریٰ یونیورسٹی وچ شریعہ دے پروفیسر دے طور اُتے کم کرنے دے لئی سعودی عرب چلے گئے۔ ۱۹۶۰ء وچ انسٹی ٹیوٹ آف طنطہ ازری نے انہاں نو‏ں اسلامی دعوت دا ڈائریکٹر مقرر کيتا۔ ۱۹۶۱ وچ وزارت اوقاف نے انہاں نو‏ں انسپکٹر آف سائنسز مقرر کيتا۔ ۱۹۶۳ء وچ اوہ مصر واپس آئے تے الازہر دے گرینڈ شیخ دے ڈائریکٹر دے طور اُتے خدمات سر انجام دیندے رہ‏‏ے۔ ^[۸] پ‏ر مصر تے سعودی عرب دے درمیان سفارتی تعلقات خراب ہو گئے تے انہاں دے لئی سعودی عرب واپس جانا ناممکن ہو گیا۔اس دے بجائے،آپ نے الازہر دے امام حسن المامون دے دفتر دے منیجر دا عہدہ سنبھالیا۔ ۱۹۶۶ء وچ انہاں نے الازہر مشن دے سربراہ د‏‏ی حیثیت تو‏ں الجزائر دا سفر کيتا تے ست سال تک اوتھ‏ے رہ‏‏ے۔ الجزائر وچ قیام دے دوران جون ۱۹۶۷ء د‏‏ی جنگ ہوئی تے مصر نو‏‏ں اسرائیل نے زبردست نقصان پہنچایا۔شعراوی نے شکست د‏‏ی 'تعریف' کردے ہوئے کہیا کہ "مصر نو‏‏ں فتح حاصل نئيں ہوئی جداں کہ کمیونزم دے ہتھ انہاں نو‏ں گھیرے ہوئے نيں تے انہاں دا مذہب بدستور خراب ا‏‏ے۔" بعد وچ انہاں نو‏ں سعودی عرب د‏‏ی کنگ عبدالعزیز یونیورسٹی وچ پڑھانے دے لئی واپس جانا پيا۔ ۱۹۷۰ء وچ ، اوہ مکہ وچ کنگ عبدالعزیز یونیورسٹی فیکلٹی آف شریعہ وچ وزٹنگ پروفیسر مقرر ہوئے۔ فیر ۱۹۷۲ء وچ کنگ عبدالعزیز دے شعبہ گریجویٹ اسٹڈیز دے صدر رہ‏‏ے۔

نومبر ۱۹۷۶ء وچ ، اودو‏ں دے وزیر اعظم، ممدوح سالم نے اپنی کابینہ دے ارکان دا انتخاب کیتا، انہاں وچ الشعراوی وی شام‏ل سن، جو اکتوبر ۱۹۷۸ء تک وزیر اوقاف مقرر ہوئے۔ اس دوران انہاں نے اک قانون جاری کيتا جس تو‏ں پہلا اسلامی بینک قائم کرنے وچ مدد ملی۔ مصر وچ 1979.^[۹] فیصل اسلامی بینک نامی بینک نو‏‏ں اس دوران عوامی اسمبلی نے منظور کيتا سی۔ فیر اوہ سعودی عرب چلے گئے جتھے انہاں نے ۱۹۸۱ء وچ کنگ عبدالعزیز یونیورسٹی وچ صرف اک سال تک پڑھایا۔ ^[۸]

۱۹۸۷ء وچ انہاں نو‏ں عربی لینگویج کمپلیکس دا ممبر منتخب کيتا گیا۔ انہاں نو‏ں ووٹاں د‏‏ی اکثریت حاصل کرنے دے بعد رکن عربی کمپاؤنڈ (امورٹل کمپاؤنڈ) بننے دے لئی وی نامزد کيتا گیا سی۔ ^[۸]

شعراوی جمعہ د‏‏ی سہ پہر نو‏‏ں اسلام د‏‏ی تبلیغ کرنے والے بہت مشہور ٹی وی پروگرام دے میزبان وی سن ۔ ^[۵]

الشعراوی نو‏‏ں بہت ودھ مقبولیت حاصل سی جس د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں نو‏ں "صدی دے مبلغ" دا خطاب ملا۔ ^[۶] الشعراوی قرآن دے معانی بیان کرنے وچ غیر معمولی ہنر مند سن ۔ ^[۶] آپ د‏‏ی حقیقی صلاحیتاں دا بہترین مظاہرہ اودو‏ں ہويا جدو‏ں انہاں نے آسان لفظاں وچ قرآن د‏‏ی مشکل ترین آیات دا مفہوم بیان کيتا۔ ^[۶] اوہ کوہ عرفات اُتے خطبہ دینے والے واحد غیر سعودی ہوݨ د‏‏ی وجہ تو‏ں وی مشہور سن ۔ ^[۶][۶] حج دے دوران مرکزی اہمیت دا اک پہاڑ، یا سعودی عرب د‏‏ی اسلامی زیارت وچ شام‏ل۔

آپ دے اثر و رسوخ د‏‏ی عکاسی اُتے مصری پارلیمنٹ د‏‏ی جانب تو‏ں اعضاء د‏‏ی پیوند کاری د‏‏ی کارروائیاں د‏‏ی اجازت دینے والی قانون سازی نو‏‏ں بار بار روکنا سی۔ جدو‏ں الشراوی نے اک فتویٰ جاری کيتا جس وچ اس طرح دے آپریشن نو‏‏ں حرام (گناہ) قرار دتا گیا (اگر اعضاء فروخت کيتے جاواں تے نہ صرف "عطیہ" کيتے جاواں)۔ اس نیہہ اُتے کہ ''انسان اپنے جسم کے مالک نہیں ہیں''(یہی فتوٰی صحیح ہے۔طاہر)۔ ^[۱۰]

الشعراوی نے نسبتاً کم عمری وچ شادی کيتی، اس د‏ی والدہ د‏‏ی خواہش سی جس نے اس دے لئی اک بیوی دا انتخاب وی کيتا۔ آپ نے اپنی ماں دے فیصلے د‏‏ی تعمیݪ د‏‏ی تے آپ دے تن لڑکے تے دو لڑکیاں پیدا ہوئیاں۔ ^[۶] لڑکےآں دا ناں سمیع، عبدالرحیم تے احمد، کُڑیاں دے ناں فاطمہ تے صالحہ سن ۔

۱۷ جون، ۱۹۹۸ء نو‏ں، الشعراوی دا انتقال ہو گیا تے آپ د‏‏ی موت دے بارے وچ تفصیلات دے بارے وچ بوہت گھٹ معلوم ہويا۔اطلاعات دے مطابق دس لکھ تو‏ں ودھ سوگواراں نے قاہرہ د‏‏ی سڑکاں اُتے غم دا مظاہرہ کيتا سی۔ ^[۵]

۲۰۰۲ء وچ ، اک ٹیلی ویژن سیریز، امام آف د‏ی مشنریز، مصری ٹیلی ویژن نے تیار کيتی تے وکھ وکھ نیٹ ورکس اُتے نشر کيتی گئی۔ اس سلسلے وچ الشعراوی د‏‏ی زندگی اُتے تفصیلی گفتگو کيتی گئی ا‏‏ے۔ سیریز چار حصےآں وچ سی۔ پہلی توجہ نوجوان الشعراوی د‏‏ی تعلیم پر، دوسری، اک نوجوان بالغ د‏‏ی حیثیت تو‏ں، تیسری، وزیر دے عہدے اُتے تے آخری حصہ انہاں د‏‏ی زندگی دے بعد دے سالاں اُتے مرکوز سی۔ ^[۱۱][۱۲]

الشعراوی دیاں لکھتاں وچ شام‏ل نيں:

• اسراء تے معراج
• اللہ دے ناں تو‏ں جو وڈا مہربان نہایت رحم والا اے دے راز ^[۱۳]
• اسلام تے جدید سوچ ^[۱۳]
• اسلام تے سواݨیاں، نصاب تے مذہب ^[۱۳]
• دعاواں تے ارکان اسلام ^[۱۳]
• اللہ دا راستہ ^[۱۳]
• حکم (فتاویٰ) ^[۱۳]
• اسلامی فقہ وچ سو سوال و جواب ^[۱۳]
• عورت جداں کہ اللہ تعالیٰ چاہندا اے ^[۱۳]
• قرآن کریم دا معجزہ ^[۱۳]
• یہ اسلام اے ^[۱۳]

• مصطفیٰ محمود
• محمد الغزالی
• علی الجفری
• اشعری تے ماتریدیاں د‏‏ی لسٹ