نریندر دابھولکر

'ڈاکٹر۔ نرندر دابولکر' دا جم (1 نومبر، 1945-20 اگست 2013) مہاراشٹر وکھے ہویا۔ مہاراشٹر دے اُگھے ترقی پسند آگوُ سن۔ اوہ اندھ عقیدت نرمولن سمتی دے بانی اتے پردھان سن اتے مراٹھی ساہت جگت دی جانی-پچھانی شخصیت سن۔ اوہناں نے اک درجن توں ودھ کتاباں لکھیاں ہن۔ اوہ پیشے وجوں ایم بی بی ایس ڈاکٹر سن۔ اوہناں نے معراج دے میڈیکل کالج^[۲] توں ایم۔بی۔ بی۔ ایس۔ دی ڈگری حاصل کیتی۔ ڈاکٹری دی نوکری کردیاں سماجی تانے-بانے وچ نابرابری اتے دھرم دی آڑ وچ لوکاں دا کیتا جاندا استحصال اس نوں برا لگدا سی۔ سماجی برابری لئی اوہناں بابا آدھو دے ‘اک پنڈ-اکڈ کھوہ’ ناں دی تحریک توں اپنے-اپنے نوں سماجی کماں نال جوڑیا۔ سن 1982 توں اوہناں دھرم دے نام تے کیتے جاندے اڈمبراں، اتے اکھوتی چمتکاراں دا گورکھ دھندا کرن والے اکھوتی بابیاں، تانترکاں، غیبی طاقتاں دے نام تے لوکاں نوں لٹن والے دھرم گروآں دی اصلیت جگّ-ظاہر کرن لئی میدان ملّ لیا۔

ڈاکٹر۔ نرندر دابولکر دا جم 1 نومبر 1945 نوں اچیوت اتے تارابائی دے گھر ہویا۔ اوہ دس بھین بھراواں وچوں سبھ توں چھوٹے سن اتے سبھ توں وڈا بھائی، مرحوم سکھیاشعورت، گاندھیوادی اتے سماج وادی دیودتّ دابھولکر سن۔^[۳] اوہناں نے نیو انگلش سکول ستارا اتے ولنگٹن کالج سنگلی توں پڑھائی کیتی اتے ایم بی بی ایس دی ڈگری معراج میڈیکل کالج توں کیتی۔^[۲] شیلا نال شادی توں اوہناں دے مکتا اتے حمید دابھولکر دو بچے ہن۔^[۱]اوہ شیواجی یونیورسٹی کبڈی ٹیم دا کیپٹن سی۔ اسنے اک کبڈی ٹورنامینٹ وچ بنگلہ دیش دے نال میچ وچ بھارتی ٹیم دی کپتانی کیتی سی۔ اسنے کبڈی لئی مہاراشٹر سرکار دا شو چھترپتی یوا اوارڈ حاصل کیتا۔^[۲][۴]

اس کم دے نال-نال اوہناں سائنسی فکر دے پسار لئی مراٹھی دی ہفتہ واری اخبار دیانتداری دی ادارت وی سمبھالی۔ اس سفر دی شروعات توں ہی اوہ اپنی منزل ول ثابت قدمیں ترے۔

زندگی دا اوہ روپ ہی نوینیاں پیڑاں پاؤن دے اہل ہندا اے جس دے آمورت اچے-سچے ہون۔ زندگی دے اسے سنگھرشمئی روپ دا نام سی ڈاکٹر۔ نریندر ڈابولکر،^[۳] جس نے اگیانتا دا ہنیرا مٹاؤن لئی اپنی زندگی داء تے لگا دتی۔ اندھعقیدت نرمولن سمتی مہانراشٹر دے پردھان ڈاکٹر۔ ڈابولکر صرف بھارت دے ہی نہیں بلکہ دنیاں بھر دیاں ترکشیل، مانووادی، لوک ہتو جتھیبندیاں دا اک جانیا-پچھانیا نام سی۔ لوکائی نوں اندھ-وشواساں اتے اگیانتا دے چکرویو ’چوں کڈھ کے بھرم-مکت سماج سرجنا اس دا عہد سی۔ اپنے اسے آمورت دی تکمیل ہی اس دا ‘سکھ-چین’ سی، جس لئی اوہ دن-رات قلم چلاؤندا، تقریراں کردا، بحث-مباحثیاں وچ حصہ لیندا تے چمتکاراں دا دمبھ ننگا کرن لئی دور-دراڈے پنڈاں، گلیاں، شہراں تے مہانگراں وچ لوکاں دے رو-ب-رو ہندا رہا۔

سن1989 وچ مہاراشٹر وچ ‘اندھعقیدت نرمولن سمتی’ دی قیام کر کے اوہناں اندھ-وشواساں تے اگیانتا خلاف جدوجہد نوں عوامی مہم دا روپ دتا۔ اوہناں دا مننا سی کہ ‘دھرم دی آڑ وچ، دھرم دے نام تے، غیر- سائنسی تے ویلا وہا چکیاں رسماں انسانی جیون دی آزادی دے راہ وچ روڑا ہن۔ ایہناں نوں ہٹا کے ہی برابری تے خوش حالی لیاندی جا سکدی اے۔’ سماج ’چوں چھوت-چھات دے خاتمے لئی اوہناں دلتاں دی برابری لئی کیتے جاندے جدوجہداں وچ وی حصہ لیا۔ مانووادی کارجاں اتے ترکشیل سنگٹھناں دیاں سرگرمیاں وچ ڈاکٹر۔ نریندر ڈابولکر موہری رول نبھاؤندے سن۔ اوہناں اگیانتا خلاف کیتے جدوجہد دوران 15 سالاں وچ لگپگ 10 ہزار استاداں نوں سکھئت کیتا۔ ‘سائنس بودھ واہنی’ نام دی اک چلدی-پھردی لیبارٹری مہاراشٹر دے پنڈاں وچ گھمائی تے لوکاں نوں کراماتاں پچھے کم کردے سائنس بارے دسیا۔

اوہ عورتاں دی ترقی اتے برابری دے وی حامی سن۔ عورتاں نوں سکھئت کرن لئی کم کردی ارارہ ‘پرورتن’ وچ وی اوہناں موہری رول نبھایا تے ویاہاں اپر کیتے جاندے بے لوڑے خرچیاں خلاف وی آواز اٹھائی۔ اوہناں مراٹھی وچ 12 کتاباں لکھیاں تے مراٹھی ساہت دے نامور ساہتکار بنے۔

اوہناں دی پہل قدمی نال اندھ-وشواساں خلاف بل سال 2003 وچ مہاراشٹر صوبائی اسمبلی وچ پیش ہویا سی۔ سال 2005 وچ نام بدل کے نواں بل لیاندا گیا، جو کجھ تبدیلیاں توں بعد پاس ہو گیا۔ ڈاکٹر۔ نریندر ڈابولکر دھرم دے نام تے بھولے-بھالے لوکاں تے کیتے جاندے تشدد دے سخت خلاف سن۔

ڈاکٹر۔ نریندر ڈابولکر سائنسی وچاراں نوں پرنائے ہوئے آگوُ سن۔ سماج نوں اگیانتا اتے اندھ-وشواساں توں مکت کرنا اوہناں دا آمورت سی۔ ماحول نوں بچاؤن لئی اوہناں ایہہ آکھدیاں مورتی وسرجن دا خلاف کیتا کہ پانی وچ تاریاں جاندیاں دیوی-دیوتیاں دیاں مورتیاں اپر لگے رسائنک رنگ پانی نوں دوشت کر کے سمندری جیو-جنتوآں تے انسانی جاناں نال کھیڈدے ہن۔ اوہ نڈر ہو کے اپنی گل لوکاں ساہمنے رکھدے سن۔

اوہناں نوں شروعاتی دور وچ ہی فرقو سنگٹھناں ولوں دھمکیاں ملن لگ گئیاں سن پر اوہناں کدے ایہناں دی پرواہ نہیں سی کیتی۔ سماج وچ سائنسی فکر دی رشنائی کر راے اس سہرد آگوُ نوں 20 اگست 2013 نوں پونا وکھے دن-دہاڑے گولیاں مار کے مار کر دتا گیا سی۔ اگیانتا خلاف چانن دا پسار کر راے ڈاکٹر۔ نریندر ڈابولکر دے قاتل بناں شکّ اوہی لوک ہن جہڑے دھرم دے برقعے ہیٹھ اندھ-وشواساں تے اگیانتا دا وپار کردے ہن۔ بھاویں اوہناں ساڈے کولوں ڈاکٹر۔ نریندر ڈابولکر نوں جسمانی روپ وچ کھوہ لیا اے پر اوہناں دے بول اج وی فضا وچ ہن۔ سائنسی فکر دے چانن دا چھٹا دینا ہی اوہناں نوں سچی شردھانجلی ہوویگی۔^[۴]