کراکاٹوا
| ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| ملک |  انڈونیشیا | |||
| کوارڈینیٹس | 6°06′07″S 105°25′23″E / 6.102°S 105.423°E | |||
| اُچائی | 813 میٹر [۱] | |||
| چوٹی | 813 میٹر [۱] | |||
| نقشہ | 6°06′07″S 105°25′23″E / 6.102°S 105.423°E | |||
| انتظامی تقسیم | ||||
| ملک | انڈونیشیا [۲] | |||
| فضائی نظارہ | Anak Krakatoa from space with infrared 2020-04-17.jpg | |||
| کامنز مورتاں | Krakatau | |||
| سمندر پدھر توں اُچائی | 813 میٹر [۱] | |||
| ماخذ | نٹال انسائیکلوپیڈیا اوٹوز انسائکلوپیڈیا دائرۃ المعارف بریطانیکا 1911ء | |||
ترمیم  | ||||
کراکوٹوا (انڈونیشی زبان: Krakatau، پرتگیزی زبان: Krakatao، انگریزی: Krakatoa) انڈونیشیا دے جزیرے جاوا تے سماٹرا دے درمیان آبنائے سنڈا دا اک آتش فشانی جزیرہ اے۔ ایہ ناں مجموعۂ الجزائر، مرکزی جزیرہ (جسنوں راکٹیا (Rakata) وی کہندے نيں)،اور آتش فشاں دونے، دے لئی استعمال ہُندا اے۔ تریخ وچ کئی مرتبہ ایہ آتش فشاں پھٹا اے تے وڈے پیمانے اُتے تباہی پھیلائی اے۔ جنہاں وچ سب توں مشہور 26 و 27 اگست 1883ء نوں زبردست دھماکےآں دے ذریعے پھٹنے دا سلسلہ اے۔ جس دے نتیجے وچ 25 مکعب کلومیٹر پتھر، چٹاناں تے راکھ باہر نکلے اورتریخ دا سب توں وڈا دھماکا ہويا جو 1930 میݪ یا3100 کلومیٹر دور پرتھ، آسٹریلیا تے تقریباً 3 ہزار میݪ یا 4800 کلومیٹر دور واقع ماریشس دے نیڑے جزیرہ روڈریگوئس تک وچ سنی گئی۔ ارتجاجی موجاں نے دنیابھر دے گرد ست چکر لگائے تے آسمان کئی دناں تک سیاہ رہیا۔ سرکاری اعداد و شمار دے مطابق کراکاٹوا دے نیڑے 165 دیہات تے قصبے تباہ ہوئے جدوں کہ 132 نوں شدید نقصان پہنچیا تے سرکاری اعداد و شمار ہی دے مطابق گھٹ توں گھٹ 36 ہزار 417 افراد ہلاک تے ہزاراں زخمی ہوئے، جنہاں دی وڈی تعداد زلزلے توں پیدا ہوݨ والے سونامی توں متاثر ہوئی۔
آتش فشاں دے زور دار دھماکے دے باعث کراکاٹوا دا دو تہائی جزیرہ تباہ ہو گیا۔ 1927ء توں آتش فشاں اُتے ہوݨ والے نويں دھماکےآں دے نتیجے وچ اک نواں جزیرہ وجود وچ آیا اے جسنوں اناک کراکاٹوا یعنی کراکاٹوا دا بچہ کہندے نيں۔
کراکاٹوا آتش فشاں دے پھٹنے دے نتیجے وچ زمین دی فضا وچ جو راکھ تے دھواں پھیلا اس دے نتیجے وچ سورج دے اشعاعی اخراج (ریڈی ایشن) وچ کمی واقع ہوئی تے اگلے چند سالاں وچ زمین دے درجہ حرارت وچ اوسطاً 1.2 فیصد کمی واقع ہوئی۔ 1888ء تک زمین دا درجہ حرارت معمول اُتے نئيں آیا۔ دنیا دے کئی علاقےآں وچ سورج ڈوبنے دے سرخ مناظر عرصے تک دیکھے جاندے رہے۔
