گیانی شیر سنگھ

گیانی شیر سنگھ
مقام پیدائش	ٹھیکریوالا، سنگرور ضلع (ہن برنالہ)، برطانوی ہند
مقام وفات	امرتسر، برطانوی ہند
قومیت	بھارتی
عملی زندگی
پیشہ	سیاسی آگوُ راوی اخبار سمپادک
وجہ شہرت	اکالی لہر
کارہائے نمایاں	گرو گرنتھ تے پنتھ گرو صاحب دا وید نت نیم سٹیک سٹیک آسا دی وار
ترمیم

گیانی شیر سنگھ (۱۸۹۰–۱۹۴۴)، سیاسی آگوُ، راوی اتے اخبار اڈیٹر سن۔ اوہناں نے گرو گرنتھ تے پنتھ، گرو صاحب دا وید، نت نیم سٹیک، سٹیک آسا دی وار ورگیاں کئی کتاباں وی لکھیاں۔ اوہ مکھ طور اُتے اکالی لہر وچ کیتے یوگدان قرقہ جانا جاندے ہن۔

مڈھلا جیون

گیانی شیر سنگھ دا جم جنوری ۱۸۹۰ وچ پنجاب دے سنگرور ضلعے (ہن برنالہ) دے پنڈ ٹھیکریوالا وکھے وریام سنگھ اتے نند کور دے گھر ہویا سی۔ بچپن وچ کسے بیماری دے چلدیاں اوہناں دیاں اکھاں دی روشنی چلی گئی سی پھر وی اوہناں نے اپنے اپنی پڑھائی جاری رکھی۔ پہلاں اوہناں نے سنت جوالا داس اتے سنت بھولا سنگھ توں سکھیا حاصل کیتی اتے پھر دودھر وکھے انھے بچیاں لئی اکّ ادارہ وچ تقریباً پنج سالاں لئی پڑھائی کیتی۔ سکھ دھرم بارے چوکھی جانکاری ہون کرکے اوہناں نوں گیانی وجوں جانیا جان لگا۔

مذہبی جیون

امرت چھکن توں بعد اوہناں دا نام سادھو سنگھ توں شیر سنگھ رکھ دتا گیا۔ اوہ پنڈ ہٹھور اتے دودھر وکھے کہانی کریا کردے سن۔ دودھر وکھے اوہ نیترہین لوکاں نوں پڑہاؤندے سن۔ اسے ویلے دوران اوہناں نے پشاور وکھے وی کہانی ویاکھیان کیتا۔ پشاور وکھے عیسائیاں دا اکّ وڈا پرچار مرکز سی۔ جتھے اوہناں نے پادری توں انگریزی دا مطالعہ کیتا۔ اتھے اوہ ۱۹۱۱ توں ۱۹۱۵ تک رہے۔۔ پشاور وکھے راولپنڈی دیاں سنگتاں دا بہت آؤنا جانا سی جس کرکے راولپنڈی دیاں سنگتاں دی بینتی تے اوہ راولپنڈی چلے گئے۔۔ اتھے اوہناں دی جان پچھان نانک سنگھ نال ہوئی۔ اسے ویلے دوران گیانی شیر سنگھ نے کئی کتاباں لکھیاں جہناں وچوں نت نیم اتے آسا دی وار پرمکھ ہن۔

سیاسی جیون

راولپنڈی توں امرتسر آؤن توں بعد اوہناں نے پردیسی خالصہ، روزانہ قومی دربار، قومی درد، سکھ سیوک اتے خالصہ سیوک اخبار دا لگاتار اڈیٹنگ کیتا۔ اکّ اخبار اڈیٹر وجوں، گیانی شیر سنگھ نے لوکاں تے چنگا اثر پایا۔ اوہ سکھ حقاں اتے مقصداں دی پرزور وکالت کردے سن۔ صحافت توں علاوہ گیانی شیر سنگھ نے سیاست وچ وی سرگرم حصہ لیا۔ اوہناں نے کانگرس دے پلیٹ فارم توں بااثر بھاشن دتے اتے ایہناں وچوں اکّ بھاشن لئی شیر سنگھ نوں (۲۳ جون ۱۹۲۲ توں ۳۰ جون ۱۹۲۳) حراست وچ رکھیا گیا سی۔^[۱]

پنڈ ڈسکا وکھے اکالی مورچے وچ شمولیت کرن لئی گیانی شیر سنگھ نوں ۱۶ نومبر ۱۹۳۱ توں ۱۷ مئی ۱۹۳۲ تک جیل وچ رکھیا گیا۔ ۱۹۲۶ وچ سکھ گردوارہ ایکٹ ماتحت ہوئیاں پہلی چوناں وچ گیانی شیر سنگھ نوں سربسمتی نال شرومنی گردوارہ پربندھک کمیٹی لئی مخالف دھر دے لیڈر وجوں چنیا گیا سی۔ اوہناں نے لمبے ویلے تک ماسٹر تارا سنگھ دی اگوائی ہیٹھ پارٹی وچ کم کیتا۔ سینٹرل سکھ لیگ دے میت پردھان وجوں گیانی شیر سنگھ نے اگست ۱۹۲۸ وچ لکھنؤ وکھے آل پارٹیاں کانفرنس اتے مدن موہن مالویا اتے شوکت الٹ ولوں نومبر ۱۹۳۲ وچ الہ؎ آباد؉ وکھے منعقد ایکتا کانفرنس ورگے آل انڈیا فورماں وچ سکھاں دی نمائندگی کیتی سی۔

نہرو رپورٹ دا خلاف

الہ؎ آباد؉ وکھے اوہناں نے “نہرو رپورٹ” دی سخت تنقید کیتی جو مسلماناں نوں خوش کرن لئی اوہناں نوں بہو گنتی والے حق دین دی گل کردی سی۔ ایہہ دیکھدیاں سکھ لیڈراں نے نے وی سکھاں لئی اسے سہولتاں دی منگ کیتی پر کانگرس ولوں ایہہ منگ ٹھکرا دتی گئی۔ سکھ اس کانفرنس وچوں واک آؤٹ کر آئے اتے پنجاب آکے ایجیٹشن شروع کر دتی جسدے وڈے ترجمان شیر سنگھ ہندے سن۔ “نہرو رپورٹ” دے خلاف وچ امرتسر وچ اکّ جلوس کڈھیا گیا جس وچ سکھاں نے بھاری گنتی وچ حصہ لیا۔

موت

گیانی شیر سنگھ دی ۷ اکتوبر ۱۹۴۴ نوں برین ٹیومر کارن امرتسر دے سول ہسپتال وکھے موت ہو گئی۔

حوالے