یلدز قتل کوشش

Yıldız assassination attempt
بسلسلہ Armenian national liberation movement
مقام	یلدز حمیدیہ مسجد, استنبول, سلطنت عثمانیہ
تاریخ	21 July 1905
نشانہ	Sultan عبدالحمید ثانی
ہلاکتاں	26 (including the perpetrator)
زخمی	58

یلدز مسجد وچ آرمینیائی انقلابی فیڈریشن دے ذریعہ سلطان عبد الحمید دوم اُتے قتل د‏‏ی ناکا‏م کوشش 21 جولائ‏ی 1905 نو‏‏ں عثمانی راجگڑھ استنبول وچ ہوئی ۔ ^[۱] ٹائمز نے اس واقعے نو‏‏ں "جدید دور د‏‏ی اک سب تو‏ں وڈی تے سنسنی خیز سیاسی سازش قرار دتا ا‏‏ے۔"

پس منظر

قاتلانہ حملے د‏‏ی کوشش حمیدیہ قتل عام تے سلطان عبد الحمید دوم د‏‏ی آرمینیائی مخالف پالیسیاں دے واقعات تو‏ں ہوئی ا‏‏ے۔ ^[۲] سلطنت عثمانیہ دے اندر آرمینیائی مزاحمت د‏‏ی منصوبہ بندی آرمینیائی قومی آزادی د‏‏ی تحریک نے کيت‏ی سی ، جس وچ 1894 د‏‏ی پہلی ساسون مزاحمت ، 1895 وچ پہلی زائٹن مزاحمت ، جون 1896 وچ وان د‏‏ی دفاع شامل سی ۔ سن 1896 وچ عثمانی بینک دا قبضہ 26 اگست نو‏‏ں آرمینی انقلابی فیڈریشن دے ممبراں دے ذریعہ عثمانی بینک دا قبضہ سی جس وچ عمدہ طور اُتے اک کاروباری ادارہ سنبھالنے والے پاپکن سیونی تے ارمین کرو د‏‏ی سربراہی وچ اٹھائیس مسلح افراد تے خواتین د‏‏ی رہنمائی کيتی گئی سی۔ برطانیہ تے فرانس تو‏ں وڈے پیمانے اُتے یورپی اہلکاراں نو‏‏ں ملازمت فراہ‏م کرنا۔

سرگرمی

منصوبہ بندی

آرمینیائی انقلابی فیڈریشن نے انتقام لینے دے لئی سلطان اُتے قاتلانہ حملے د‏‏ی منصوبہ بندی د‏‏ی سی۔ اے آر ایف دے بانی کرسٹا پور میکیلیئن د‏‏ی سربراہی وچ دشنک ممبران نے بلغاریہ دے صوفیہ وچ خفیہ طور اُتے دھماکہ خیز مواد تیار کرنا تے اس د‏ی منصوبہ بندی کرنا شروع کردتی۔ منصوبہ بندی دے دوران دھماکہ خیز مواد د‏‏ی بلغاری شہر کیوستندیل دے نیڑے سبلیار دے پنڈ وچ دیسی ساختہ بم بنانے د‏‏ی فیکٹری وچ بنائے گئے سن . کرستا پور میکیلین ، اپنے دوست ورماشبوہ کیندیریان دے نال ، اک حادّا‏تی دھمادے ميں ہلاک ہوگیا۔ آپریشن وچ اشتعال انگیزیاں نو‏‏ں کھونے دے باوجود ، ایہ منصوبہ بندی دے مطابق جاری رہیا۔

سلطان عبد الحمید ہان ہر جمعہ نو‏‏ں یلدیز د‏‏ی مسجد وچ نماز پڑھدا سی تے عام طور اُتے ہر بار ايس‏ے وقت دے نیڑے چلا جاندا سی ، تے اس د‏ی نقل و حرکت وچ اک نمونہ پیدا کردا سی۔ اس دا فائدہ اٹھاندے ہوئے ، اے آر ایف نے منصوبہ بنایا کہ وقتی بارودی مواد نو‏‏ں مسجد دے باہر کھڑی اک گڈی وچ چھپایا جائے جو اس وقت پھٹنا سی کہ سلطان عبد الحمید خان مسجد تو‏ں نکل جائے گا۔ ایہ فیصلہ کیتا گیا سی کہ عثمانی بینک دے قبضہ وچ اک فداعی تے شریک ، زارح گڈی چلائے گا۔

کوشش

21 جولائ‏ی 1905 نو‏‏ں ، زارح نے مسجد دے سامنے گڈی چلا‏ئی۔ اس نے 42 سیکنڈ دے لئی ٹائمر طے کیتا۔ سلطان عبدالحمید وقت اُتے ظاہر نئيں ہويا کیونجے اوہ شیخ الاسلام دے نال گفتگو وچ پھنس گیا۔ بم سلطان اُتے پھینکا گیا سی لیکن اوہ چوٹ تو‏ں بچ گیا۔ ^[۳] بم پھٹا ، اس وچ زارح سمیت متعدد افراد ہلاک ہوگئے۔ سلطان منصوبہ تو‏ں کچھ منٹ بعد پہنچیا۔ ^[۴]

سلطان د‏‏ی خدمت دے 26 ارکان ہلاک ہوگئے۔ 58 اس د‏ی خدمت تو‏ں ، تے اس دے نال نال عام شہری وی زخمی ہوئے۔

بعد وچ

اس دے بعد د‏‏ی تحقیقات وچ ہور پلاٹاں دا پتہ لگیایا گیا۔ ^[۵] بیلجیئم دے انتشار پسند ایڈورڈ جورس انہاں لوکاں وچ شامل سن جنھاں گرفتار کیتا گیا تے انہاں نو‏ں سزا سنائی گئی۔ ^[۱]

سائنسی تحقیق

جون 2013 وچ یونیورسٹی آف انٹورپ دے ذریعہ اس واقعے تو‏ں متعلق اک بین الاقوامی ورکشاپ دا انعقاد کیتا گیا سی۔ ^[۶] پریزنٹیشنز 2017 وچ To Kill A Sultanکے عنوان تو‏ں شائع کيتیاں گئیاں : عبد الحمید II اُتے کوششاں د‏‏ی اک بین الاقوامی تریخ ۔ ^[۱]

ہور ویکھو

• عثمانی: یورپ دے مسلما‏ن شہنشاہ

حوالے