امام (اسماعیلي)
امام چې د لارښود په معنی دی، په ځینې اسلامي ډلو ټپلو کې داسې گروهه شته چې د نبي علیه السلام د مړینې وروسته هغه خپل ځایناستي (امامان) ټاکلي چې په ترتیب سره علي بن ابي طاللب، حسن، حسین، علي بن حسین ... او نورو پورې دوام درلوده. د شیعه فرقې په اسماعیلي څانگه کې د ناطق، وصي او امام اصطلاحات ډېر مشهور دي. دوي په دې گروهه دي چې دا دندې الهي ورکړه ده چې د نبي له مړینې وروسته یې ځینو ځانگړو بنده گانو ته ورکړې. اسماعیلیان خپل امام د اهل بیت یو غړی گڼي او هغه د الهي فیض سرچینه گڼي. په لومړیو شپږو امامانو کې ددوي ترمنځ د ښکاره (ظاهر) امام او مستور (پټ) امام نظریه موجوده وه.
له دولس امامي (اثنا عشریه) شیعه ډلې سره گډ امامان
- علی بن ابی طالب
- حسن بن علي
- حسین بن علي
- زین العابدین
- محمد باقر
- جعفر صادق
اسماعیلي امامان
له دې ځایه د اسماعیلي امامانو پیل کېږي:
- اسماعیل بن جعفر
- محمد بن اسماعیل سبعیه یا اووه امامي اسماعیلیان، دا کس د اسماعیلیانو وروستی امام گنل کېږي چې غایب امام یې بولي.
- وفی احمد پهلے داعي (په اسماعیليانو کې د داعي لړۍ پیل کېدنه)
- تقی محمد دوسرے داعي
- حسین زکي درېیم داعي
- محمد المهدی څلورم داعي او لومړی فاطمی خلیفه چې په ښکاره یې ځان امام وگنلو.
- محمد قائم بامرالله
- اسماعیل منصور
- المعزلدین الله
- ابومنصور نزار العزیز بالله
- حاکم بامرالله شپږم فاطمي خلیفه چې په 1021ھ کې ناگهانه ورک شو، د دروزیه ډلې په گروهه همدا ورک شوی امام مهدي موعود گڼل گېږي.
- علی ظاهر
- معاذ مستنصربالله
له دې ځایه اسماعیلیه دوه ډلې شوې، یوه د نزار بن معاذ خپل امام گڼلو او دویمې یې احمد مستعلی چې د فاطمي ډلې راتلونکی خلیفه و، خپل امام گڼلو. نو له همدې وجې دا ډلې په نزاریه او مستعلیه وبللې شوی.
مستعلیه آئمه
له دې ځایه د [[مستعلیه]] ډله راښکاره کېږي، چې ځانته د دعوت قدیم والا وایي.
- احمد مستعلی
- امیر بن مستعلی
- طیب ابوالقاسم
له دې ځایه د مستعلیه ډله دوه ځایه شوه، یوه یې د مستعلیه طیبیه او دویمه یې د مستعلیه حافظیه په نومو ونومول شوه.
د مستعلیه طیبیه ډلې مطلق داعي
مستعلیه طیبیه هغه دي چې طیب ابوالقاسم خپل وروستی امام گڼي، او د هغه د غیبوالي قائله دي. ددې غایب امام مرستیالان (نایبین) داعي مطلق په نامه یادېږي. د داعي مطلق ډلې ته بوهره ډله هم ویل کېږي چې په هند کې ستره مذهبي ډله ده. نن سبا ټول [[مستعلیه]]، مستعلیه طیبیه یا بوهره دي. دا ډله په یمن او هند کې اوسېږي. د ټولو بوهره ډلې 26 داعي مطلق مشترک امامان دي چې دا ۲۶ امامان ټول په گډه سره مني.د وخت په تېرېدو سره په دوي کې هم د داعي مطلق په اړه اختلاف راغی، نو په یمن کې سلیمانی بوهره وگڼل شوه، او په هند کې داؤدي بوهره گڼل کېږي. او څوک چې سني شوي دي هغوي بیا د صغیري بوهره په نامه یادېږي.۔
د داؤدي بوهره داعي مطلق
داؤدي بهره یوه کوشنۍ ډله علوی بوهره له 1980 ء راهیسې ضیاء الدین صاحب د 44م مطلق دعي په توگه گجرات کې سرمشري کوي. داؤدي بوهره 29م دعي مطلق په ټاکلو کې د علی بن ابراهیم په اختلاف سره دا ډله د علوي بوهره په نامه وبلل شوه. علوی بوهره کی ویب سایټ
د علوي بوهره داعي مطلق
د سلیماني بوهره داعي مطلق
د مستعلیه حافظیه ډلې امامان
مستعلیه حافظیه هغه ډله ده چې امامت یواځې په فاطمي تخت کېناستونکو امامانو کې جاري بولي. دا ډله د فاطمي خلفاوو په ختمېدو سره له منځه ولاړه.
- الحافظ
- الظافر
آئمه نزاریه
له دې ځایه د نزاریه فرقې پیل کېږي. دا ډله د ابومنصور نزار بن معاذ المصطفی لدین الله خپل لومړی خلیفه گڼلو. دا ډله د دعوت جدید یا نوي دعوت کوونکو ډلې په نامه هم یادېږي. ددې ډلې مخالفین دا ډله د حشاشیونو په نامه یادوي.
- نزار بن معاذ
- هادی بن نزار
- مهتدی منصور
- حسن قاهر
- علی ذکره السلام
- اعلا محمد
- جلال الدین حسن
- علاء الدین محمد
- رکن الدین خورشاه
- شمس الدین محمد
له دې ځایه د نزاریه ډله په دوه برخو ووېشل شوه: یوه یې مؤمنیه بولي چې د شمس الدین مشر زوی مؤمن خپل امام گڼي او دویمه یې قاسمیه چې د شمس الدین د دویم زوی قاسم شاه امام گڼي.
د مؤمنیه نور امامان په دې توگه دي:
د نزاریه مؤمنیه ائمه
- مومن بن محمد
- محمد بن مومن
- رضی الدین بن محمد
- طاهر بن رضی الدین
- رضی الدین دوئم بن طاهر
- طاهر بن رضی الدین دوئم
- حیدر بن طاهر
- صدر الدین بن حیدر
- معین الدین بن صدر الدین
- عطیۃ الله بن معین الدین
- عزیز بن عطیۃ الله
- معین الدین دوئم بن عزیز
- محمد بن معین الدین دوئم
- حیدر بن محمد
- محمد بن حیدر (امیر باقر)
دلته د مؤمنیه نزاریه د امامت لړۍ په امام محمد بن حیدر امیر باقر چې څلوېښتم امام گڼل کېږي باندې ودرېده.
د نزاریه قاسیمه امامان
هغه ډله چې قاسم شاه خپل امام گڼي د دوي د امامت لړۍ لا تردې دمه هم روانه ده.
ددې ډلې د امامانو لړۍ په دې توگه ده:
- قاسم شاه
- اسلام شاه
- محمد بن اسلام شاه
- منتسر بالله دوم
- عبدالسلام شاه
- غریب میرزا
- ابوذر علی نورالدین
- مراد میرزا
- ذوالفقار علی
- نورالدهر علی
- خلیل الله اول
- شاه نزار
- سید علی شاه نزار
- حسن علی شاه نزار
- قاسم علی سید جعفر
- ابوالحسن علی باقرشاه
- شاه خلیل الله دویم
نن سبا د قاسیمه نزاریه ډله د دوي د وروستیو څلورو امامانو له وجې په اغاخانیه یادول کېږي چې هغه څلور په دې ډول دي:
- لومړی اغا خان
- دویم اغا خان
- درېیم اغا خان
- څلورم اغا خان
سرچینې
- د اغاخان ژوندلیک
- ویلیام بوردهی. تحقیقی در آیین اسماعیلیه. ترجمه زهرا سعیدی. مشهد: تابناک پبلشر، 1364ھ ش۔
- محمد بن زین العابدین. تاریخ جماعت اسمعیلیه:هدایت المومنین الطالبین. ترجمه هما خاقان زاده. الکساندر سیمونوف. تهران: اساطیر، ۱۳۶۲ ھ ش۔
