پنځلسم لوييس

پنځلسم لوييس د څوارلسم لوييس لمسی او د ډوک بورګوندي (۱۶۸۲-۱۷۱۲) او له ساوی څخه د هغه د مېرمنې ماري ادلایډ د ساوي د ډوک دويم وېکتور امادئوس د مشرې لور درېیم زوی و. هغه د ۱۷۱۰ ز کال د فبرورۍ په پنځلسمه د ورسای په ماڼۍ کې وزېږېد او له ځنډ پرته یې د ډوک انژوا لقب خپل کړ. په دې وخت کې د پنځلسم لوييس په توګه د هغه د پاچا کېدو احتمال ډېر لرې و. تمه کېده چې د پاچا خپل مشر زوی لوييس لوګراند ډوفین به د اوسني پاچا تر مړینې وروسته د ۱۵م لوييس په توګه تاج او تخت تر لاسه کړي او وروسته به د هغه مشر زوی- د لوييس پلار لي‌پتي ډافین – په راتلونکې کرښه کې ځای ونیسي او په احتمالي ډول به یوه ورځ په ۱۶م لوييس بدل شي. هغه مهال د لوييس پاتې مشر ورور چې هغه هم لوييس نومېده، په‌خپل وار سره د فرانسې ډوفين او وروسته د ۱۷م لوييس په توګه پاچا شو او د لومړني قانون پر بنست يې تاج خپل لومړني زوی ته وسپاره (دا په پام کې ولرئ چې د ډوک بورګوندي لومړی زېږېدلی ماشوم چې لوييس هم نومېده په ۱۷۰۵ ز کال کې له یو کلنۍ څخه په کم عمر کې د تشنج له امله ومړ له دې سره هغه د خپل عمر په لنډه موده کې د خپل پلار د ځای ناستۍ پر کرښه ولاړ و او که چېرې ژوندی وی تر خپلو دوه کشرانو وروڼو يې لومړیتوب درلود). په دې توګه ناروغیو ځای ناستي درې نسله مخکې د لورو تر منځ وغزوله: د ۱۷۱۱ ز کال د اپرېل په ۱۴مه ګرانډ ډوفین د چيچک ناروغۍ له امله ومړ او له یو کال څخه لږ مهال وروسته د ۱۷۱۲ ز کال د فبرورۍ په ۱۲مه د راتلونکي پاچا مور ماري ادلایډ چې په شړي/سرخکانو اخته وه ومړه او ۶ ورځې وروسته د هغې سر ښندونکي خاوند د لويي پلار چې د هغې د ناروغۍ پر مهال يې د هغې څنګ نه پرېښود ورپسې ورغی. د دواړو ډوفینونو پيټېټ او ګراند له مړینې سره، د لويي مشر ورور له ځنډ پرته د فرانسې ډوفین شو، خو یوازې دوه اونۍ وروسته د مارچ په ۷مه دا روښانه شوه چې مشر لويي او کشر لويي هم په شړي اخته شوي دي. د دې دوه وروڼو درملنه د وينې بهونې په دودویزه طریقه تر سره شوه. د مارچ په ۸ او ۹مه نوی پنځه کلن ډوفین د ناروغي او درملنې د ترکیب له امله ومړ. د لويې حکمرانې مادام ډي وېنټاډرو ډاکتران د لويي له ډېرې وينې بهونې څخه چې اوس د فرانسې ډوفین دی منعه کړل او د ماڼۍ یوې پټې پسخانې ته يې وتښتاوه چې هلته يې په يوازې ځان له هغه څخه پالنه کوله، هغه ډېر ناروغ و خو د هغې کړنو نوموړی وژغوره. کله چې په پای کې د ۱۷‍۱۵ ز کال د سېپټمبر په لومړۍ نېټه په‌خپله څوارلسم لويي ومړ، لويي په پنځه کلنۍ کې په لړزېدونکي او ژړېدونکي حالت کې د ډېر احتمال خلاف د ۱۵م لويي په توګه تاج او تخت په میراث کې ترلاسه کړل.^{[۲۱][۲۲][۲۳]}

په ۱۳۷۴ ز کال کې د پنځم چارلز د سلطنتي فرمان پر بنسټ د فرانسې پاچاهي باید تر هغه مهال چې یو معین پاچا خپل د څوارلس کلنۍ عمر ته ورسیږي د یو نایب السلطنه له خوا اداره شي. د نایب السلطنه لقب د کم‌عمره پاچا تر ټولو نږدې خپلوانو تر ډېره مور یا تره ته ورکول کېږي. خو دا چې د لوييس مور مخکې له ناروغۍ څخه اغېزمنه شوې وه او د هغه یوازینی تره چې له مخکې د اسپانیې پاچا و له دې امله یاده دنده د هغه د تره زوی د اورلیان ډوک دویم فلیپ ته وسپارل شوه. که څه هم څوارلسم لوييس پر فليپ چې یو وتلی سر تېری و خو د پخواني پاچا له خوا د بې دینه ازادي غوښتونکي په توګه ګڼل کېده چندان باور نه درلود. پاچا په خصوصي ډول فليپ د Fanfaron des crimes (د جرمونو غوریالی) یاد کړ. ۱۴م لويي هيله‌من و چې د هغه د خوښې وړ خو نامشروع زوی ډوک مېن (د ۱۴م لويي او مادام ډي مونټسپن نامشروع زوی) چې په شورا کې و او د ځای ناستۍ په قوانینو کې چې د ۱۴م لويس له خوا رامنځته شوي و له پام‌وړ بدلون سره فرانسه اداره کړي، هغه د نوموړي تر ټولو پخوانی ژغورل شوی نارینه بچی و د قانوني ځای ناستۍ د مستقیمې کرښې په له‌منځه تللو سره يې کولی شوی په قانوني ډول پاچا شی. د ۱۷۱۴ ز کال په اګست کې پاچا له خپلې مړينې څخه لږ مخکې د نایب السلطنه د صلاحیتونو د محدودولو لپاره خپله وصیت پاڼه بیاځلي ولیکله؛ دا پاڼه پر دې مشروطه وه تر هغه چې نوی پاچا د بلوغ عمر ته رسېږي هېواد باید د یوې څوارلس کسیزې سلطنتي شورا له خوا اداره شي. د ۱۴م لوييس وراره فلیپ د دې شورا د مشر په توګه وټاکل شو، خو په نورو غړو کې ډوک مېن او لږ تر لږه د هغه ۷ پېژندل شوي متحدان شامل وو. د دې ارادې پر بنسټ ټولې پرېکړې باید د رایو د اکثریت له لارې ترسره کېدی، په دې معنا چې ولسمشر هر مهال کولی شوی د مېن په واسطه لومړیتوب ترلاسه کړي او په عمل کې يې مېن ته د راتلونکو ۸ کلونو لپاره پر فرانسه د واکمنۍ اجازه ورکړه.^[۲۴][۲۵]