Watimala
| |||||
| Llaqta qayanqillqa: El País de la Eterna Primavera | |||||
| Llaqta taki: Guatemala Feliz | |||||
 | |||||
| Uma Llaqta • Runakuna • Tinkurachina siwikuna | Watimala llaqta 1.167.495 (2000) 14°38′ N 90°33′ O | ||||
| Aswan hatun llaqta | Watimala llaqta | ||||
| Tukri simi | Kastilla simi¹ | ||||
| Kamachiy | Ripuwlika | ||||
| Kawpay | |||||
| Bernardo Arévalo | |||||
| Qispikusqa • Fecha | Ispañamanta 15 ñiqin tarpuy killapi 1821 | ||||
| Mama llaqtap hawan • Llapan hallka k'iti k'anchar • % yakukuna Saywakuna Chalakuna | Ñiqi: 106º 108890 km² 0,4% 1.687 km 400 km | ||||
| Runakuna • Llapan • T'iqisqa kay | Ñiqi: 69º 18.917.714(2023)[1] 173,7 hab./km² | ||||
| Brutu ukhu hayt'uy (BUH) - Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) • Llapan (2005) • BUH, llapan runap | Ñiqi: 70º US$ 56.736 millones US$ 4.136 | ||||
| HDI -Runa kururay rikuchiq- (2003) | 0.663 (117º) – medio | ||||
| Kañina | Quetzal (GTQ) | ||||
| Runa llaqtap sutin | Guatemalteco, -a | ||||
| Pacha suyu • Ruphay mit'a | UTC-6 UTC-6 | ||||
| Internet tuyru | .gt | ||||
| Karu rimay tuyru | +502 | ||||
| Ankichiy tuyru | TGA-TGZ, TDA-TDZ | ||||
| ISO tuyru | 320 / DEU / GT | ||||
| Kaypi wankurisqa: ONU, OEA | |||||
¹ La población indígena habla diversas lenguas mayenses, el Xinca y el Garífuna. | |||||
Watimala nisqaqa (kastilla simipi: Guatemala, nawatl simimanta: Cuauhtēmallān) Chawpi Awya Yalapi huk mama llaqtam.
- 108.890 km²
- 12.293.545 runakuna (2006)
- Uma llaqta: Watimala llaqta (Ciudad de Guatemala)
Wiñay kawsay
Allpa saywachi
Simikuna
- Kastilla simi (ufisyal nisqa simi)
- K'iché simi: 2.000.000 rimaqkuna
- Kaqchikel simi: 1.000.000 rimaqkuna
- Mam simi: 1.100.000 rimaqkuna
- Qeqchí simi: 700.000 rimaqkuna
- Poqomchí simi: 260.000 rimaqkuna
- Q'anjob'al simi: 210.000 rimaqkuna
- Tsutuhil simi: 160.000 rimaqkuna
- Ishil simi: 130.000 rimaqkuna
- Poqomam simi: 130.000 rimaqkuna
- hukkunapas
Watimala: 30%-chá mistikuna, 10%-chá wiraquchakuna,60%-chá runa indihina nisqakuna.
Pulitika rakiy
Suyukuna
| No. | Suyu | Wallqanqa | Llapan hallka k'iti k'anchar km² | Munisipyukuna | Uma llaqta |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | Watimala |  | 2 126 | 17 | Watimala llaqta |
| 2. | Alta Verapaz |  | 8 686 | 17 | Cobán |
| 3. | Urin Verapaz suyu | 3 124 | 8 | Salamá | |
| 4. | Chimaltenango |  | 1 979 | 16 | Chimaltenango |
| 5. | Chiquimula |  | 2 376 | 11 | Chiquimula |
| 6. | El Progreso | Rikcha:Coat of arms of Progreso.gif | 1 922 | 8 | Guastatoya |
| 7. | Escuintla |  | 4 384 | 13 | Escuintla |
| 8. | Huehuetenango |  | 7 400 | 32 | Huehuetenango |
| 9. | Izabal |  | 9 038 | 5 | Puerto Barrios |
| 10. | Jalapa |  | 2 063 | 7 | Jalapa |
| 11. | Jutiapa |  | 3 216 | 17 | Jutiapa |
| 12. | Petén |  | 35 854 | 13 | Flores |
| 13. | Quetzaltenango |  | 1 953 | 24 | Quetzaltenango |
| 14. | Quiché |  | 8 378 | 21 | Santa Cruz Quiché |
| 15. | Retalhuleu | Rikcha:Coat of arms of Retalhuleu.gif | 1 856 | 9 | Retalhuleu |
| 16. | Sacatepequez |  | 465 | 16 | Macchu Watimala |
| 17. | San Marcos |  | 3 791 | 29 | San Marcos |
| 18. | Santa Rosa |  | 2 955 | 14 | Cuilapa |
| 19. | Sololá |  | 1 061 | 19 | Sololá |
| 20. | Suchitepéquez |  | 2 510 | 20 | Mazatenango |
| 21. | Totonicapán |  | 1 061 | 8 | Totonicapán |
| 22. | Zacapa |  | 2 690 | 10 | Zacapa |
Llaqtakuna
| Watimalapi llaqtakuna | ||||||
| No | Llaqta | Runakuna | Suyu | |||
| 1981 | 1994 | 2002 | 2005 | |||
| 1. | Watimala llaqta | 754 243 | 823 301 | 942 348 | 964 823 | Watimala suyu |
| 2. | Mixco | 11 544 | 209 791 | 277 400 | 297 039 | Watimala suyu |
| 3. | Villa Nueva | 20 236 | 101 295 | 187 700 | 218 294 | Watimala suyu |
| 4. | Quetzaltenango | 62 719 | 90 801 | 106 700 | 112 121 | Quetzaltenango suyu |
| 5. | Escuintla | 36 931 | 49 026 | 65 400 | 69 311 | Escuintla suyu |
| 6. | Amatitlán | 20 407 | 36 999 | 55 800 | 61 562 | Watimala suyu |
| 7. | Chinautla | 2 027 | 37 102 | 55 700 | 61 520 | Watimala suyu |
| 8. | Cobán | 14 152 | 33 996 | 47 202 | 59 428 | Hanan Verapaz suyu |
| 9. | Chimaltenango | 14 967 | 26 465 | 43 900 | 48 902 | Chimaltenango suyu |
| 10. | Mazatenango | 20 918 | 30 350 | 40 281 | 46 968 | Suchitepéquez suyu |
| 11. | Santa Lusiya Cotzumalguapa | 14 624 | 24 013 | 39 500 | 44 615 | Escuintla suyu |
| 12. | Coatepeque | 19 307 | 30 437 | 41 294 | 44 234 | Quezaltenango suyu |
| 13. | Petapa | 3 766 | 12 949 | 31 600 | 39 311 | Watimala suyu |
| 14. | Chiquimula | 18 965 | 27 644 | 35 100 | 37 256 | Chiquimula suyu |
| 15. | Puerto Barrios | 24 235 | 29 095 | 35 300 | 36 682 | Izabal suyu |
| 16. | Retalhuleu | 22 001 | 27 563 | 34 300 | 35 525 | Retalhuleu suyu |
| 17. | Jalapa | 16 928 | 23 884 | 30 500 | 32 380 | Jalapa suyu |
| 18. | Huehuetenango | 12 422 | 19 922 | 26 600 | 28 547 | Huehuetenango suyu |
| 19. | San Benito | 7 903 | 12 685 | 24 792 | 27 182 | Petén suyu |
| 20. | Santa Cruz Quiché | 8 966 | 14 352 | 20 870 | 26 372 | Quiché suyu |
| 21. | Santiago Atitlán | 14 152 | 17 585 | 24 300 | 26 302 | Sololá suyu |
| 22. | Palín | 8 362 | 11 390 | 24 680 | 26 138 | Escuintla suyu |
| 23. | Jutiapa | 10 648 | 14 642 | 22 200 | 24 579 | Jutiapa suyu |
| 24. | Zacapa | 12 482 | 16 386 | 21 900 | 23 513 | Zacapa suyu |
| 25. | Ciudad Vieja | 9 435 | 14 292 | 21 200 | 23 349 | Sacatepéquez suyu |
| 26. | Comalapa | 11 362 | 16 295 | 19 524 | 22 082 | Chimaltenango suyu |
| 27. | Sumpango | 9 484 | 13 954 | 18 910 | 21 706 | Sacatepéquez suyu |
| 28. | Macchu Watimala | 15 801 | 16 357 | 19 700 | 20 616 | Sacatepéquez suyu |
| 29. | Puerto San José | 9 795 | 14 170 | 17 430 | 19 480 | Escuintla suyu |
| 30. | Esquipulas | 7 226 | 12 967 | 18 368 | 19 470 | Chiquimula suyu |
| 31. | Patzún | 9 802 | 13 760 | 17 346 | 19 089 | Chimaltenango suyu |
| 32. | San Andrés Itzapa | 7 968 | 10 767 | 16 350 | 18 453 | Chimaltenango suyu |
| 33. | Flores | 1 324 | 9 330 | 16 122 | 18 399 | Petén suyu |
| 34. | Musuq llaqta Tiquisate | 12 096 | 12 734 | 16 801 | 18 244 | Escuintla (suyu |
| 35. | Jocotenango | 6 668 | 14 013 | 16 692 | 17 823 | Sacatepéquez suyu |
| 36. | San Pedro Sacatepéquez | 11 414 | 14 992 | 17 000 | 17 531 | San Marcos suyu |
| 37. | El Estor | 5 175 | 9 801 | 14 019 | 17 480 | Izabal suyu |
| 38. | San José Pinula | 5 296 | 7 225 | 14 000 | 16 458 | Watimala suyu |
| 39. | San Juan Sacatepéquez | 6 726 | 8 349 | 14 400 | 16 453 | Watimala suyu |
| 40. | Nebaj | 4 491 | 9 155 | 14 500 | 16 228 | Quiché suyu |
| 41. | Patzicía | 7 628 | 9 543 | 14 496 | 15 514 | Chimaltenango suyu |
| 42. | San Pedro Ayampuc | 3 842 | 5 679 | 12 600 | 15 314 | Watimala suyu |
| 43. | Alotenango | 6 751 | 7 543 | 13 300 | 15 280 | Sacatepéquez suyu |
| 44. | Santiago Sacatepéquez | 6 522 | 9 840 | 14 000 | 15 261 | Sacatepéquez suyu |
| 45. | Santa Catarina Pinula | 4 272 | 8 193 | 13 500 | 15 254 | Watimala suyu |
| 46. | Santa María de Jesús | 8 287 | 11 469 | 14 418 | 15 095 | Sacatepéquez suyu |
| 47. | Poptún | 6 362 | 8 075 | 13 300 | 15 028 | Petén suyu |
Kaypipas qhaway
- Pulitika rakiy (Watimala)
Hawa t'inkikuna
🔥 Top keywords: Qhapaq p'anqaMarie AntoinetteYanapa:Wikipidiya YanapanaIskay ñiqin pachantin maqanakuyWikipedia:WikipidiyamantaWikipedia:Ayllupaq p'anqaWikipidiya:Allinmi hamusqaykichikWikipidiyaWikipedia:General disclaimerRikcha:Flag of Colombia.svgWikipidiya:Ayllupaq p'anqaInlis simiSapaq:MaskayPlantilla:Cite webHukllachasqa Qhapaq LlaqtaJosé Luis Ayala OlazávalSapaq:NaqhaHukchasqaWikipidiya:Sapsilla saywachasqa paqtachiyJavier DelgiudiceAlbert EinsteinEmojiKarapari munisipyuTaripay amachaqSapaq:RimachinayGuangdong puruwinsiyaWikimedia CommonsGoogleHukllachasqa Amirika MamallaqtakunaWikipidiya:WikipidiyamantaRusyaIspayChunwa Runallaqta RipuwlikaPlantilla:Cite journalPiruwSallqa pachaHTMLInriyaQullqi wasiKamachi
