Yana huchk'u
Yana Huchk'u, Yanawara, Ukhu pacha icha Yana Uchku nisqaqa huk pachaqta suyun, maypichus llasaturaku atiy ancha kallpayuq, mana imapis, k'anchaypis icha huk iliktruniku waqrakunapis, chawpipi kallpayuq kaqta, kanan pampa nisqamanta ayqinanpaq.[2] Kasqa rilatiwidad (Pacha) ñasa nin, chawpipi kumpaktu wisnu pachata q'iwiyta atinman, yana huchk'uta ruwananpaq.[3][4] Mana ayqikuypa tukunantaqa "kanan pampa" ninchis. Hatun kamanata ruwaptinpis, huk imapis chimpaptinpa chayananpi hinaspa pasananpipis, mana nima willay yanapaq riqch'ananyuqchu "kasqa rilatiwidad" nisqamanhina.[5] Achka ruwaykunapi, yana husk'uqa allin yana kurku hinam llamk'an, mana k'anchayta rikuchisqanrayku.[6][7] Chaymantapis, kurkuyuq pachapi kuwantum pampa ñasa icha yachayqa willan kanan pampakuna Hawking radiyasiyunta lluqsichisqanmanta, kikin ispiktru icha qhawanyuq yana kurkuwan huk ruphaywan waqlawmanta kikilawkunayuq wisnunman. Kay q'uñi kayqa chaskancha yana huchk'ukunapaq Kelvinpa hunukunamanta yapanan huknin, chayraykum astawantaqa mana chiqap qhawayta atikunchu.
