Czŏrnŏ dziura
 | Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
Czŏrnŏ dziura to je plac we czasoprzestrzyństwie, kerego bez wpływ grawitacyje, nic – cuzamyn ze światłym – niy może ôpuścić[1]. Zgodnie ze ôgōlnõ teoryjōm zglyndności, do jeji nastōniŏ zdatne je nagrōmadzynie dostatecznie srogij masy we ôdpednio małyj ôbjyntości. Czŏrnõ dziurã ôbtŏczŏ matymatycznie zdefiniowanŏ wiyrchnia nazywanŏ horyzōntym zdarzyń, kerŏ wyznaczŏ granicã bez nawrotu. Nazywŏ sie jōm „czŏrnõ”, pōniywŏż doimyntnie pochłōniŏ światło trefiajōnce w horyzōnt, a niy ôdbijŏ niczego, jak ciało perfekt czŏrne w termodynamice[2]. Kwantowŏ teoryjŏ pola przewiduje, iże czŏrne dziury ymitujōm prōmiyniowanie jak ciało perfekt czŏrne ô niyzerowyj tymperaturze. Tymperatura ta je ôpacznie proporcjōnalnŏ do masy czŏrnyj dziury, co sprawiŏ, iże barzo ciynżko jy zaôbserwować we wypadku czŏrnych dziur ô masie gwiŏzdowyj abo srogszych.
.jpg)
10 kwietnia 2019 wyuczyni z programu EHT ôpublikowali piyrszy w historyji ôbrŏz czŏrnyj dziury, bydōncyj w cyntrum galaktyki Messier 87[3].
„Czŏrnŏ Dziura” Laplace’a
We klasycznyj teoryji grawitacyje Isaaca Newtona tajleczka we spoczynku daleko ôd cyntrum grawitacyje mŏ imyntnõ ynergijõ rōwnõ nulowi
stōnd mōmy:
Prōmiyń Schwarzschilda 
