Filu (bioluggìa)

rangu tassunòmicu chi sta' supra â classi e sutta ô regnu

Nu filu (plurali: fila) è nu taxon usatu ntâ classificazzioni scintìfica pi tutti li cosi viventi. La palora latina Phyla veni dû grecu phylai chi foru li gruppi di pirsuni chi vutàvanu ntê stati dâ Grecia antica. Li fila rapprisèntanu li cchiù granni gruppi d'armali e autri cosi viventi chi pussèdinu certi carattiristichi biològgichi. A li voti li fila vennu divisi ntra suprafila.

Li fila cchiù canusciuti sunnu Mollusca, Porifera, Cnidaria, Platyhelminthes, Nematoda, Annelida, Artropoda, Echinodermata, Chordata; l'umani s'appartennu cu st'ùrtimu.

Oi lu sistema dî tri duminî veni usatu largamenti e chissu agghiunci lu liveddu di Duminiu supra Regnu comu ddu liveddu cchiù autu.


Lista dî fila di l'armali

FiluSignificatuNomu cumuniCarattirìstichi distintiSpeci discritti
AcanthocephalaTesta spinusaVermi câ testa spinusaSpinusu probosciscirca 1.150
AcoelomorphaSenza stòmacuCci nni màncanu la vucca
AnnelidaAneddu nicuVermi sigmintatiTanti segghimenti cìrculicirca 15.000
Arthropodapedi junciutuTaràntuli e nzettiesschèlitru1.134.000+
BrachiopodaVrazzu pediLamp shellsLophophore e pedicletra 300 e 500
BryozoaArmali di lippuArmali di lippuNuddu pidicuddu, granfi di purpucirca 5.000 speci viventi
ChaetognathaJancularu chî capiddi longhiVermi di filecciaSpini ogni latu dâ testacirca 100 speci viventi
ChordataCordaCurdatiCorda càfura chî nervi63,000+
CnidariaArdìcula spinusacèlluli puncenticirca 10.000
Ctenophorachi porta nu pèttiniMucciu di pèttiniOttu strisci di ciliacirca 100 speci viventi
Cycliophorachi porta na rotaSymbionVucca cìrculaarmenu 3
EchinodermataPedda spinusaspini caucificaticirca 7.000 speci viventi 13,000 estinti
EchiuraCuda spinusaVermi di cucchiaraÀmmuricirca 140
EntoproctaDintra anusVermu di caliciuAnus dintracirca 150
GastrotrichaHair stomachMeiofaunaTwo terminal adhesive tubesabout 450
GnathostomulidaJaw orificeJaw worms
HemichordataHalf cordAcorn wormsStomochord in collarabout 100 living species
KinorhynchaMotion snoutMud dragonsEleven segments, each with a dorsal plateabout 150
LoriciferaCorset bearerBrush headsUmbrella-like scales at each endabout 21
MicrognathozoaTiny jaw animalsAccordion like extensible thorax1
MolluscaThin shellMollusks / molluscsMuscular foot and mantle round shellabout 70,000 [1]
MyxozoaSlime animalsPolar capsules resembling nematocystsat least 12,000
NematodaThread likeRound wormsRound cross section, keratin cuticle80 000 - 1 million
NematomorphaThread formHorsehair wormsabout 320
NemerteaA sea nymphRibbon wormsabout 1200
OnychophoraClaw bearerVelvet wormsLegs tipped by chitinous clawsabout 110 modern
OrthonectidaStraight swimabout 20
PhoronidaZeus' mistressHorseshoe wormsU-shaped gut20
PlacozoaTubular animals1
PlatyhelminthesFlat wormsFlat wormsabout 25,000
PoriferaPore bearerSpongesPerforated interior wallover 5,000 modern
PriapulidaPenisPriapulid wormsRetractable proboscis surrounded by papillae17
RhombozoaLozenge animalSingle axial cell surrounded by ciliated cells75
RotiferaWheel bearerRotifersAnterior crown of ciliaabout 2000
SipunculaSmall tubePeanut wormsMouth surrounded by invertible tentacles144-320
TardigradaSlow stepWater bearsFour segmented body and headabout 750
XenoturbellidaStrange flatwormCiliated deuterostome2
TOTAL2,400,000+

List of principal protista phyla

PhylumMeaningCommon nameDistinguishing characteristics
RhodophytaRed plantRed algaeAlgae with no cells having a flagellum
ChromistaColouredNoneAlgae having chlorophyll
AlveolatesLittle hollowsNoneSimilarities within this phyla are genetic
ExcavatesDiggingNoneSimilarities within this phyla are genetic
RhizariaOf rootsNoneAmoeboids with pseudopods
AmoebozoaChanging animalsAmoeboidsMove by cytoplasmic flow
ChoanozoaFunnel animalNoneFlagellum surrounded by microvilli
Many more minor phyla within protista are not listed here

Groups formerly ranked as phyla

Name as phylumCommon nameCurrent consensus
CraniataSubgroup of phylum Chordata; perhaps synonymous with Vertebrata.
CephalochordataLanceletsSubphylum of phylum Chordata
CephalorhynchaSuperphylum Scalidophora.
EnterepneustaAcorn wormsClass of phylum Hemichordata.
PentastomidaTongue wormsSubclass of Maxillopoda of phylum Arthropoda.
PogonophoraBeard wormsPart of family Siboglinidae of phylum Annelida.
PterobranchiaClass of phylum Hemichordata.
SymplasmaGlass spongesClass Hexactinellida of phylum Porifera.
UrochordataTunicatesSubphylum of phylum Chordata.
VestimentiferaVent wormsPart of family Siboglinidae of phylum Annelida.


List of plant divisions

DivisionMeaningCommon nameDistinguishing characteristics
AnthophytaFlower plantFlowering plantsProducing flowers and fruit (or close relatives)
BryophytaMoss plantsMosses & WortsDiploid spores, no vascular system
PteridophytaFern plantsFernsDiploid spores and vascular system
PinophytaSap/pitch plantsConifersCones containing seeds
SphenophytaWedge plantHorsetailsPhotosynthetic, hollow, jointed and ridged stems
CycadophytaPalm plantsCycadsSeeds, crown of compound leaves
GinkgophytaGinkgo plantsGinkgo, MaidenhairSeeds not protected by fruit (single species)
GnetophytaGnetophytesSeeds and woody vascular system

List of fungi divisions

PhylumMeaningCommon nameDistinguishing characteristics
ChytridiomycotaLittle pot mushroomChytridsCellulose in cell walls, flagellated gametes
DeuteromycotaSecond mushroomImperfect fungiOnly reproduce asexually
ZygomycotaYoke mushroomZygomycetesBlend gametangia to form a zygosporangium
GlomeromycotaBall mushroomNoneForm arbuscular mycorrhizae with plants
AscomycotaBag/Wineskin MushroomSac fungiProduce spores in an 'ascus
BasidiomycotaBasidium MushroomNoneProduce spores from a 'basidium'

Liami sterni