ابوجا
ابوجا (انگريزي: Abuja)[4] نائيجيريا جو گاديءَ جو هنڌ ۽ اٺون وڏو آبادي وارو شهر آهي. [5] ملڪ جي وچ ۾ فيڊرل ڪيپيٽل ٽيريٽري (FCT) ۾ واقع، هي هڪ منصوبابندي ڪيل شهر آهي، جيڪو بنيادي طور تي 1980 جي ڏهاڪي ۾ انٽرنيشنل پلاننگ ايسوسيئيٽس (IPA)،[6][7] ٽن آمريڪي پلاننگ ۽ آرڪيٽيڪچر فرمن جو هڪ ڪنسورشيم; [8] والس، رابرٽس، ميڪ هارگ ۽ ٽوڊ (WRMT; آرڪيٽيڪٽس جو هڪ گروپ) جي اڳواڻي ۾، آرڪي سسٽم انٽرنيشنل (هورڊ هيوز ڪارپوريشن جو هڪ ماتحت)، ۽ پلاننگ ريسرچ ڪارپوريشن جي ماسٽر پلان جي بنياد تي ٺاهيو ويو. ابوجا جو مرڪزي ڪاروباري ضلعو جاپاني معمار ڪينزو ٽينج پاران ٺهيل هو.[9][10][11] اهو 12 ڊسمبر 1991 تي ملڪ جي سڀ کان وڌيڪ آبادي وارو شهر لاگوس جي جاء تي گاديءَ جو هنڌ بڻايو.[12][13]
ابوجا Abuja | |||
---|---|---|---|
وفاقی گاديء وارو شھر ء مقامی گورنمنٹ جو علایقو | |||
مٿي کان، کاٻي کان ساڄي: مٽياما ۾ گهٽي جو ڏيک، ابوجا جي قومي مسجد، زوما راڪ، ملينيم پارڪ ۾ فوارو، سينٽرل بئنڪ هيڊڪوارٽر ۽ سنٽرل بزنس ڊسٽرڪٽ ۾ رات ۾ آسمان جو ڏيک. | |||
| |||
عرفيت: ABJ | |||
جاگرافي بيهڪ: 9°4′N 7°29′E / 9.067°N 7.483°E 7°29′E / 9.067°N 7.483°E | |||
ملڪ | نائيجيريا | ||
ریاست | وفاقي گاديء وارو علائقو | ||
Settled | 1828 | ||
Incorporated | 1 October 1984 | ||
Declared capital | 12 December 1991 | ||
حڪومت | |||
• قسم | City management | ||
• مجلس | Abuja Metropolitan Management Council | ||
• Minister of the Federal Capital Territory | Nyesom Wike | ||
پکيڙ[1] | |||
• وفاقی گاديء وارو شھر ء مقامی گورنمنٹ جو علایقو | 1,476 ڪ.م2 (570 ميل2) | ||
• شھري | 927 ڪ.م2 (358 ميل2) | ||
بلندي | 360 ميل (1,180 ft) | ||
آبادي (2022 estimate)[1] | |||
• وفاقی گاديء وارو شھر ء مقامی گورنمنٹ جو علایقو | 1,693,400 |
ابوجا جي جاگرافيائي وضاحت اسو راڪ (Aso Rock) طرفان ڪئي وئي آهي، هڪ 400 ميٽر (1,300 فوٽ) مونولٿ پاڻي جي خراب ٿيڻ کان بچيل آهي. صدارتي ڪمپليڪس، قومي اسيمبلي،[14] سپريم ڪورٽ ۽ شهر جو گهڻو حصو پٿر جي ڏکڻ تائين پکڙيل آهي. زوما راڪ (Zuma Rock)، هڪ 792 ميٽر (2،598 فوٽ) مونولٿ، شهر جي اتر ۾ ڪدونا ڏانهن ايڪسپريس وي تي واقع آهي. [15]
2006 جي مردم شماري ۾، ابوجا جي شهر جي آبادي 7,76,298 ماڻهن ۽ 179,674 گهرن جي هئي،[16] ان کي نائيجيريا جي ڏهن سڀ کان وڌيڪ آبادي وارن شهرن مان هڪ ٺاهيو (2006 جي مطابق اٺين نمبر تي). گڏيل قومن جي مطابق، ابوجا 2000 ۽ 2010 جي وچ ۾ 139.7 سيڪڙو وڌي، ان کي دنيا ۾ تيز ترين وڌندڙ شهر بڻايو. 2015 تائين، شهر گهٽ ۾ گهٽ 35 سيڪڙو جي سالياني واڌ جو تجربو ڪري رهيو آهي، آفريڪا براعظم تي تيز ترين وڌندڙ شهر ۽ دنيا ۾ تيز ترين وڌندڙ شهر جي حيثيت سان پنهنجي پوزيشن برقرار رکي.[17][18] 2016 تائين، ابوجا جي ميٽروپوليٽن علائقي جو اندازو ڇهه ملين ماڻهن تي آهي، ان کي صرف لاگوس جي پويان نائيجيريا ۾ سڀ کان وڌيڪ آبادي وارو ميٽرو علائقو آهي.[2][19][20]
اهم مذهبي ماڳن ۾ نائجيرين نيشنل مسجد ۽ نائجيرين نيشنل ڪرسچن سينٽر شامل آهن. شهر نمدي ازيڪيوي ( Nnamdi Azikiwe) انٽرنيشنل ايئرپورٽ طرفان خدمت ڪئي وئي آهي.[21][22][23] ابوجا آفريڪا ۾ ڪجھ مقصد سان تعمير ٿيل گاديءَ واري شھرن مان ھڪڙو آھي ۽ گڏوگڏ ھڪڙو مالدار آھي.[10]
ابوجا نائيجيريا جي انتظامي ۽ سياسي راڄڌاني آهي. اهو علائقائي معاملن ۾ نائيجيريا جي جيو-سياسي اثر جي ڪري آفريقي براعظم تي پڻ هڪ اهم سرمايو آهي.[24] ابوجا هڪ ڪانفرنس سينٽر پڻ آهي ۽ هر سال مختلف گڏجاڻين جي ميزباني ڪندو آهي، جهڙوڪ 2003 دولت مشترڪه جي سربراهن جي حڪومت جي گڏجاڻي ۽ 2014 ورلڊ اڪنامڪ فورم (آفريڪا) گڏجاڻين جي ميزباني آهي.[25] ابوجا 2016 ۾ يونيسڪو گلوبل نيٽورڪ آف لرننگ سٽيز ۾ شامل ٿيو.