ڪيرالا
ڪيرالا(انگريزي: Kerala ) (/ˈkɛrələ/) ڏکڻ انڊياجي ھڪ رياست جيڪا ان جي ڏکڻ اولھ واري مالابار ساحل تي واقع آھي. اھا رياست پھرين نومبر 1956 ۾ اسٽيٽس ري آرگنائيزيشن ايڪٽ تحت ملايالم ٻولي ڳالهائيندڙ ماڻھن جي علائقن کي گڏائي قائم ڪئي وئي. ھن رياست جي پکيڙ 38٬863 km2 (15٬005 sq mi) آھي. ھن رياست جون حدون اتر ۽ اتر اوڀر ۾ ڪرناٽڪا، اوڀر ۽ ڏکڻ ۾ تامل ناڊو ۽ اولھ ۾ لڪشادويپ سمنڊ سان ملن ٿيون.[11] 2011 ۾ ان جي مردم شماري 33,387,677 آھي. ھن رياست ۾ 14 ضلعا آهن. رياست جو گاديءَ جو هنڌ ٿيرووانانٿاپرم شھر آھي. سرڪاري زبان ملايالم آھي.[12] ھن علائقي جي پھرين مشھور بادشاھي چيرا شاھي خاندان جي ھئيسن 3000 ق م کان ھي علائقو مصالحا برآمد ڪرڻ جي ڪري مشھور رھندو آيو آھي. انھن مصالحن جو واپار ئي پورچوگيزن کي ھتي وٺي آيو ۽ اھڙي طرح انڊيا ۾ يورپي بيٺڪن جو آغاز ٿيو. انڊيا جي آزادي وقت ھتي ٻہ وڏيون پرنسلي رياستون ھيون جن ۾ ڪيرالا ٽروانڪور رياست ۽ ڪوچين جي بادشاھت شامل آهن. 1949 ۾ انھن ٻنھي کي ملائي ٿيروڪوچي رياست قائم ڪئي وئي. ھن رياست جي اتر ۾ واقع مالابار خطو برٽش انڊيا جي مدراس پريزيڊنسي جو حصو جيڪو پوء ڪيرالا جو حصو بڻايو ويو. ڪيرالا انڊيا جي ٻارھين وڏي معيشت آھي.
| ڪيرالا | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| رياست | |||||||
گھڙيالي چڪر وانگر مٿان کان هيٺ: نياماسڀا مندرم, ڪتاند (Kuttanad) جا چانورن جا فصل, ڪووالام بيچ، ڪاٿاڪالي, ڪرتب ڏيکاريندڙ , اٿراپيلي آبشار, ٻيڙي وارو گھر | |||||||
| |||||||
| عرفيت: خدا جو پنھنجو ملڪ, انڊيا جو مصالحن جو باغ ، ناريلن جي سرزمين | |||||||
 ڪيرالا جو مقام | |||||||
| جاگرافي بيهڪ (ٿيروواناٿاپرم): 8°30′N 77°00′E / 8.5°N 77°E 77°00′E / 8.5°N 77°E | |||||||
| ملڪ |  ڀارت | ||||||
| رياست جو درجو | 1956 نومبر 1 | ||||||
| گادي | ٿيرووانانٿاپرم | ||||||
| ڪيرالا جا ٽوٽل ضلعا | 14 | ||||||
| حڪومت | |||||||
| • مجلس | ڪيرالا جي حڪومت | ||||||
| • گورنر | پي.ساٿاسيوم[1] | ||||||
| • وزيراعلي | پنارايي وجيين (سي پي آء (ايم)) | ||||||
| • مقننہ | ھڪ ايواني (141 سيٽون) | ||||||
| • پارليامينٽ ۾ نمائندگي | راجيا سڀا ۾ 9 سيٽون لوڪ سڀا ۾ 20 سيٽون | ||||||
| • ھاء ڪورٽ | ڪيرالا ھاء ڪورٽ ڪوچي | ||||||
| پکيڙ | |||||||
| • ڪل | 38,863 ڪ.م2 (15,005 ميل2) | ||||||
| پکيڙ ۾ درجو | پکيڙ ۾ انڊيا جي 22ھين وڏي رياست | ||||||
| بلند ترین پیمائش | 2,695 ميل (8,842 ft) | ||||||
| آبادي (2011)[2] | |||||||
| • ڪل | 33,387,677 | ||||||
| Symbols | |||||||
| نشان |  ڪيرالا جي مھر | ||||||
| جانور | .jpg) | ||||||
| پکي |  | ||||||
| مڇي |  | ||||||
| جيت | .jpg) | ||||||
| گل |  | ||||||
| ميوو |  | ||||||
| وڻ |  | ||||||
.jpg)
ڪيرالا جي انتظامي ورھاست
| ڪوڊ[13] | ضلعو | صدر مقام[14] | قيام [15] | ذيلي ورھاست | آبادي (2011)[14] | پکيڙ [16] | آبادي جي گھاٽائي (2011) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| AL | الاپوزا | الاپوزا | 17 آگسٽ 1957[17] |
(ھريپاد)
| 2,121,943 | 1٬414 km2 (546 sq mi) | 1٬501 /km2 (3٬890 /sq mi) |
| ER | ايرناڪولام | ڪاڪاند | 1 اپريل 1958[18] |
| 3,279,860 | 3٬068 km2 (1٬185 sq mi) | 1٬069 /km2 (2٬770 /sq mi) |
| ID | اڊوڪي | پائناوو | 26 جنوري 1972[20][21] |
| 1,107,453 | 4٬358 km2 (1٬683 sq mi) | 254 /km2 (660 /sq mi) |
| KN | ڪانور | ڪانور | 1 جنوري 1957[22] |
| 2,525,637 | 2٬966 km2 (1٬145 sq mi) | 852 /km2 (2٬210 /sq mi) |
| KS | ڪساراگاد | ڪساراگاد | 24 مئي 1984[23][24] |
| 1,302,600 | 1٬992 km2 (769 sq mi) | 654 /km2 (1٬690 /sq mi) |
| KL | ڪولام | ڪولام | 1 نومبر 1956[26] ( 1 July 1949)[27][28] |
| 2,629,703 | 2٬491 km2 (962 sq mi) | 1٬056 /km2 (2٬740 /sq mi) |
| KT | ڪوٽايام | ڪوٽايام | 1 نومبر 1956[30] (1 July 1949 )[27] |
| 1,979,384 | 2٬208 km2 (853 sq mi) | 896 /km2 (2٬320 /sq mi) |
| KZ | ڪوزھيڪودي | ڪوزھيڪودي | 1 جنوري 1957[32] |
| 3,089,543 | 2٬344 km2 (905 sq mi) | 1٬318 /km2 (3٬410 /sq mi) |
| MA | مالاپورام | مالاپورام | 16 جون 1969[34] |
| 4,110,956 | 3٬550 km2 (1٬370 sq mi) | 1٬158 /km2 (3٬000 /sq mi) |
| PL | پالاڪاد | پالاڪاد | 1 جنوري 1957[35] |
| 2,810,892 | 4٬480 km2 (1٬730 sq mi) | 627 /km2 (1٬620 /sq mi) |
| PT | پاٿانامٿيتا | پاٿانامٿيتا | 1 نومبر 1982[37][38] |
| 1,195,537 | 2٬637 km2 (1٬018 sq mi) | 453 /km2 (1٬170 /sq mi) |
| TV | ٿيرووانانٿاپرم | ٿيرووانانٿاپرم | 1 نومبر 1956[40] (1 July 1949)[27] |
| 3,307,284 | 2٬192 km2 (846 sq mi) | 1٬509 /km2 (3٬910 /sq mi) |
| TS | ٿريسور | ٿريسور | 1 نومبر 1956[41] (1 Jul 1949)[27] |
| 3,110,327 | 3٬032 km2 (1٬171 sq mi) | 1٬026 /km2 (2٬660 /sq mi) |
| WA | واياناد | ڪالپيٽا | 1 نومبر 1980[42] |
| 816,558 | 2٬131 km2 (823 sq mi) | 383 /km2 (990 /sq mi) |
| ٽوٽل | — | — | — | — | 33,387,677 | 38٬863 km2 (15٬005 sq mi) | 859.11 /km2 (2٬225.1 /sq mi) |