Kerala
Kerala (malabareraz: കേരളം Kēraḷaṁ) Indiako hego-mendebaldeko estatu bat da. Malabar kostan dago, Indiako penintsularen mendebalean. 38.864 km2 ditu, eta 33.387.677 biztanle. Hiriburua Trivandrum da.
| Kerala | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 India | |||||||||||
 | |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Izen ofiziala | Kerala കേരളം | ||||||||||
| Herrialdea | India | ||||||||||
| ISO 3166-2 | IN-KL | ||||||||||
| Hiriburua | Thiruvananthapuram | ||||||||||
Chief Minister of Kerala (en)  | Pinarayi Vijayan (en) | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 10°00′N 76°18′E / 10°N 76.3°E | ||||||||||
.svg) | |||||||||||
| Azalera | 38,863 km² | ||||||||||
| Mugakideak | Tamil Nadu, Karnataka eta Puducherry | ||||||||||
| Punturik altuena | Anamudi (en) | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 34.523.726 (2017) 1.117.665 (2011) | ||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 859 bizt/km² | ||||||||||
| Informazio gehigarria | |||||||||||
| Hizkuntza ofiziala | Malabarera eta ingeles | ||||||||||
| Ordu eremua | UTC+05:30 | ||||||||||
| Matrikula | KL | ||||||||||
| www.kerala.gov.in | |||||||||||
Geografia
Ipar-mendebaletik hego-ekialderantz luzatzen da (550 km) Malabar kostaldearen eta Gath mendien artean.
Mugak
Keralak honako mugakideak ditu: Karnataka iparraldean eta Tamil Nadu hegoaldean eta ekialdean. Mendebaldean Arabiako itsasoa du, izan ere, itsasoa eta Mendebaldeko Ghat mendien artean dago.
Historia
Gaur egungo Keralako estatua 1957an sortu zen, hizkuntza batasunean oinarrituta (malaialama). Lehenbiziko aipamenak, ordea, Asoka enperadorearen garaikoak dira (K. a. III. mendea): Keralaputra izeneko erresuma bat zen orduan. Geroztik ariarrak iritsi ziren Keralara, eta hinduismoa sartu zuten.
VII-VIII. mendeetan merkatari arabiarrek islamismoa eraman zuten. Geroztik Kerala feudo multzo bat izan zen.
1498an portugaldarrak Kalikutera iritsi zirenean, Kerala izan zen europarrak ezagutu zituen Indiako lehenengo estatua.
1790 ondoko urteetan britainiarren esku geratu zen. Indiak askatasuna lortu zuenean, Travancore-Cochin estatua osatu zuen gaur egungo Keralako estatuak, 1957. urtean berriro antolatu zen arte.
Banaketa administratiboa
Keralak 14 barruti ditu hiru eskualdetan banatuak: Malabar (iparraldean), Kochi (erdigunean) eta Travancore (hegoaldean):
Estatuko hiririk handienak
| Keralako hiri nagusiak (2001eko errolda)[1] | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Zbk. | Hiria | Barrutia | Biztanleria | ||||||||
| 01 | Thiruvananthapuram | Thiruvananthapuram | 744.983 | ||||||||
| 02 | Kochi | Ernakulam | 595.575 | ||||||||
| 03 | Kozhikode | Kozhikode | 436.556 | ||||||||
| 04 | Kollam | Kollam | 361.029 | ||||||||
| 05 | Thrissur | Thrissur | 317.526 | ||||||||
| 06 | Alappuzha | Alappuzha | 187.495 | ||||||||
| 07 | Palakkad | Palakkad | 130.767 | ||||||||
| 08 | Thalassery | Kannur | 99.387 | ||||||||
| 09 | Ponnani | Malappuram | 87.495 | ||||||||
| 10 | Manjeri | Malappuram | 83.024 | ||||||||
Biztanleak
Proportzioz Indian biztanleriarik handiena duen estatua da, eta analfabetismo tasarik apalena duena orobat.
Hizkuntza nagusia malaialama da.
Erlijio nagusiak hauek dira: hinduismoa (% 50), kristautasuna (% 5,6) eta islamismoa (% 5).
Ekonomia
Lurraldearen heren bat basoz estalia dago: teka, sandaloa, ebanoa, banbua. Elektrizitate ekoizpena handia da, mendi garaietatik datozen ibaietan eraikitako zentral hidroelektrikoetan. Industria Keralako estatuak berak parte hartuz garatu da gehienbat: ongarriak, kimika industria, elektrizitate materiala, zeramika, ehunak, porlana, beira, papera.
Kultura
Unibertsitate bat du Trivandrumen, eta beste batzuk Kotxinen eta Kalikuten.
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Kanpo estekak
- (Ingelesez) Kerala estatuko webgune ofiziala
