1340

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

• 28. 2. - Papa piše Stjepanu Kotromaniću, nakon što je dobio izveštaj o njegovim razgovorima sa franjevačkim generalom Gerardom Odonisom: podržava ga u želji da obnovi crkve, pozvaće i ostale vladare da mu pomognu.^[1][2]
• U ovo vreme je osnovana franjevačka Bosanska vikarija, osnovan je Franjevački samostan u Kraljevoj Sutjesci.
• 31. 3. - Umro je Ivan I., moskovski veliki knez, nasleđuje ga sin Simeon - knez Moskve i veliki knez Vladimira do 1353. Patent za titulu velikog kneza je dobijen od Zlatne horde, nasuprot traženja Tvera i Suzdalja. Simeon se ove godine uspešno sukobljavao sa Novgorodom oko naplate poreza u Toržoku.

April/Travanj – Jun/Lipanj

• 1. 4. - Ubijen je grof Gerhard III od Holstein-Rendsburga, praktični gospodar Danske.
• 6. 4. - Umro trapezuntski car Vasilije, izgleda da ga je otrovala supruga Irina, inače vanbračna kćerka Andronika III - ona preuzima vlast (do 1341), ali dolazi do građanskog rata.
• 7. 4. - Kralj Galicije-Volinije Jurij II. Boleslav umire, otrovan, bez nasljednika. Sve do 1392. za kraljevstvo se sukobljavaju Poljska i Litva. Poljski kralj Kazimir III ubrzo upada u zemlju.
• 19. 4. - Kralj upozorava "bana Mikca, knezove Dujma i Bartola Frankapana, kao i (...) slobodne obćine i kastelane gradova, da ne daju utočišta nekim žiteljima slobodne obćine Gradac kod Zagreba, koji bijahu radi bune kažnjeni izgonom iz grada".
  • Radi se o višegodišnjoj buni u Zagrebačkoj biskupiji zbog utjerivanja desetine (od 1333): "sila buntovnika" je izvedena pred kraljevski vrhovni sud u Visegrádu ove godine, ali su pobjegli u Hrvatsku prije osude. Pomilovani su na prijedlog biskupa Ladislava de Kobola, koji se vraća na stolicu u Zagreb.^[3]
• proleće - Andronik III i Jovan Kantakuzin su ušli u pobunjeni Epir, Arta je pod šestomesečnom opsadom.
• jun - Kralj Dušan Nemanjić je teško bolestan u ovo vreme; obećava Mlečanima odred od 500 ljudi, čak i u Lombardiji, može i lično na čelu vojske, traži sigurno sklonište za sebe i porodicu - Venecija ih uvrštava u svoje građane, ništa konkretnije.^[4]
  • Vojvoda Hrelja je u ovo vreme prebacio lojalnost sa Dušana na Andronika III, zajedno sa Strumicom i još dva grada, dobiće titulu velikog domestika (ponovo priznaje Dušana 1342).
• jun - Kazimir III je zauzeo i zapalio Lavov.
• 24. 6. - Stogodišnji rat, pomorska Bitka kod Sluysa: engleski kralj Edward III je potukao mnogobrojniju francusku flotu
• 24. 6. - Valdemar IV, sin Kristofera II, proglašen je za kralja Danske (do 1375). Prve godine provodi vraćajući pod kraljevsku vlast delove Danske koje je založio njegov otac.
• 23. 6. - 25. 9. - Neuspešna anglo-flandrijska opsada Tournaia.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

• 7. 7. - Grof Vilim II. od Hainauta dao gradska prava Rotterdamu.
• 27. 8. - Kralj Karlo I. Robert je poslao "poklisara u Hrvatsku i s njim kraljevska pisma na kneza Dujma Frankapana, kao i na bana Mikca i njegove sinove Stjepana i Akuša, kojima im strogo naloži, da čim doznadu, što pisma kažu, namah izplate biskupu zagrebačkomu desetinu od svojih posjeda, i da više ne priječe biskupovim ljudima pobirati desetinu od svojih podanika i kmetova".^[3]
• 25. 9. - Espléchinsko primirje u Stogodišnjem ratu.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

• 30. 10. - Rekonkvista, Bitka na Río Salado ili kod Tarife: kastiljsko-portugalska pobeda nad marinidsko-grenadskim snagama na jugu Španije. Marinidi se vraćaju u Afriku, više nijedna muslimanska armija nije mogla invadirati Španiju. Gibraltar je ostao Granadi, ali Kastiljanci i Đenovljani kontroliraju moreuz.
• jesen - Epir: Arta se predaje nakon što je Kantakuzen vodio razgovore; Nikifor Orsini prekida pobunu, obećana mu je Kantakuzenova kćerka.
• zima 1340/41 - Zlatna horda je napadala Poljsku, Mađarsku, Brandenburg, Prusku.

Kroz godinu

• Opet se šire vijesti da će kralj Karlo Robert dolaziti u Hrvatsku, Šubići se dogovaraju s Mlečanima da to spriječe.^[5]
• 1340-41 - Sinod svetogorskih igumana i glavnijih monaha podržava učenje Grigorija Palame u isihastičkom sporu.
• U Dušanovoj povelji se pominje Pološki manastir kod Kavadaraca, kome je ktitor njegov rođak Ivan Dragušin.
• 1340-42 - Župan Petar Brajan zida Belu crkvu karansku kod Užica. Oko ove godine je nepoznati ktitor podigao "latinsku crkvu" kod Prokuplja, neki vlastelin je obnovio malu crkvu u Gornjem Kozjaku kod Štipa.^[6]
• Pribac Hrebeljanović se pominje kao logotet kralja Dušana ("šef kancelarije", zadužen za vladarske isprave).
• Königsberg se priključio Hanzeatskoj ligi.

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1340.

• 30. 11. - Jean de Berry, francuski vojvoda, regent, bibliofil († 1416)
• c. Nikola Tavelić, franjevac, prvi hrvatski svetac († 1391)

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1340.

Literatura

• Svezak drugi: dio prvi. Treće doba: Vladanje kraljeva iz raznih porodica (1301-1526). Prva knjiga: Anžuvinci i Sigismund do gubitka Dalmacije (1301-1409), Vjekoslav Klaić (archive.org)
• Istorija srpskog naroda, Prva knjiga, Od najstarijih vremena do Maričke bitke (1371), SKZ Beograd 1981 (I)
• Ćorović, Historija Bosne I

1340 na Wikimedijinoj ostavi