1566

**1566. po kalendarima**
Gregorijanski	1566. (MDLXVI)
Ab urbe condita	2319.
Islamski	973–974.
Iranski	944–945.
Hebrejski	5326–5327.
Bizantski	7074–7075.
Koptski	1282–1283.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1621–1622.
• Shaka Samvat	1488–1489.
• Kali Yuga	4667–4668.
	Kineski
• Kontinualno	4202–4203.
• 60 godina	Yang Vatra Tigar; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11566.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Ovo je članak o godini 1566.

Godina 1566 (MDLXVI) bila je redovna godina koja počinje u utorak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Događaji

7. 1. - Dominikanac Michele Ghislieri izabran za papu Pija V. (do 1572).
15. 1. - Hrvatsko-slavonski sabor u Zagrebu: izbor poklisara za ugarski sabor, žalbe na potkapetana slavonske krajine Vida Haleka kao i na uskoke i Vlahe koji su "ubili Petra Orehovačkoga i počinjali druga razbojstva" itd^[1].

2. 2. - Ugarski sabor u Požunu (Bratislavi), mnoge žalbe plemstva, kralja Maksimilijana zastupao nadvojvoda Karlo.

28. 3. - Veliki majstor Malteškog reda Jean Parisot de la Valette položio kamen temeljac grada Vallette.

5. 4. - Plemićki zavet (ili kompromis) predstavlja peticiju regentkinji Habsburške Nizozemske Margareti od Parme protiv placard-a, tj. odredbi koje od protestantizma čine kapitalni prestup.
14. 4. - Zamjenik vrhovnog kapetana krajine Herbart Auersperg provalio iz Ripača u kotar Lušci i poharao ga^[2].
29. 4. - Sultan Sulejman I kreće na svoj poslednji pohod, na Ugarsku (Đula, Siget i Jegar^[3]).
30. 4. - Njemački državni sabor odobrava ugarsko-hrvatskom kralju Maksimilijanu 1.700.000 forinti za predstojeći rat sa Turcima, dobija vojnike iz mnogih zemalja^[2].

5. 6. - Budimski Arslan-paša Jahjapašić napao Palotu zapadno od Stolnog Biograda ali poslije deset dana mora uzmaknuti.
- Kapetan Salm zatim do srpnja zauzeo Vesprem i Totis.
29. 6. - Sultan stigao u Zemun gde ga je dočekao vazal Ivan Sigismund Zapolja.
- Sultan nameravao krenuti na Eger, ali će krenuti na Siget nakon vesti da je Nikola Zrinski razbio jednu tursku vojsku.
- Izgrađen most preko Drave kod Osijeka.

1. 8. - Turska vojska doprla do Sigeta a sultan 6. kolovoza.
3. 8. - Umesto pogubljenog Arslan-paše, novi budimski paša je Mustafa-paša Sokolović^[4] - najdugovekiji je na tom položaju, do 1578.
7. 8. - 8. 9. - Opsada Sigeta - Turci zauzeli grad nakon herojske obrane Nikole Šubića Zrinskog.
- Nova sigetska varoš napuštena 9. 8. a stara 19. 8., pri čemu je poginulo dosta branitelja.
- 26. 8. - Opći juriš: poginuli egipatski namjesnik Ali-paša i zapovjednik topništva Aliportuk.
- 29. 8. - Opći juriš: zarobljen janičarski aga.
- 2. 9. - Zapaljen lagum, branitelji se moraju povući u citadelu.
avgust - Beeldenstorm: kalvinisti u Nizozemskoj uništavaju religioznu umetnost.
16. 8. - Valjda prvi poznati dokument o oslobađanju robova u Sarajevu: šerijatski sud je oslobodio dve devojke iz Žrnovice kod Skradina koje su pre tri meseca oteli "Vlasi" i zatim prodali u Bosni.^[5]
29. 8. - Kraljevska vojska iz Topuskog napada Novi na Uni (zapaljena varoš) i Kostajnicu, haraju do Save i Požeškog sandžaka; u bici kod Novigrada razbijene turske vojske i poginuo livanjski sandžak Holi-beg i zarobljen požeški Usraim-beg^[6].

3. 9. - Đula se morala predati Pertev-paši, Turci zauzimaju i Jenö i Vilagoš.
6. 9. ? - Osmanski sultan Sulejman Veličanstveni umro pred Sigetom nakon 46 godina vladavine.
- Veliki vezir Mehmed-paša skriva to i obaveštava Selima.
7. 9. - Juriš Zrinskog iz zapaljene tvrđave i pogibija. Turci zauzimaju tvrđavu ali mnogi ginu u eksploziji baruta^[7].

oko 24. 10. - Veliki vezir Mehmed-paša Sokolović tokom povratka konačno objavio Sulejmanovu smrt, u Beogradu se sastao sa novim sultanom Selimom II, podelom novca sprečena pobuna^[8]^[9].
- Selim zvani Pijanica (vl. do 1574), politiku uglavnom vodi Mehmed-paša - počinje lagano opadanje Osmanskog carstva.

decembar - Sultan i paše s vojskom stigli u Carigrad, novi nemir janičara umiren podelom novca, dok je isto potraživanje spahija i najamnika rešeno silom^[10].

U današnjem obliku izgrađena Careva džamija u Sarajevu.
Ferhat Sokolović postavljen za kliškog sandžaka (do 1574).
Mnogi zapisi o teškom stanju hrišćana u Turskoj, dosta preveravanja^[9].
Franjo Tahi preuzeo svoju polovicu Susedgrada i Stubice i počeo proganjati kmetove koji su se borili prošle godine protiv njega^[11].
ljeto - Flota Pijale paše u Boki, hara po Jadranu^[12].
974 po Hidžri (juli 1566 - juli 1567) - Završen Stari most u Mostaru.
Osmanlije (Pijale paša) zauzele otok Hios Đenovljanima, od Mlečana uzeti Andros i Naksos.
Giuseppe Arcimboldo naslikao "Četiri elementa" i "Pravnika".

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1566.

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1566.

Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)
Миленко М. Вукићевић, Знаменити Срби Мусломани, Београд 1906 (rastko.rs)