Evropski dan sjećanja na žrtve staljinizma i nacizma
Evropski dan sjećanja na žrtve staljinizma i nacizma (poznat i kao Dan crne trake u nekim zemljama),[1] međunarodni dan sjećanja na žrtve totalitarnih ideologija, naročito staljinizma, nacizma i fašizma, koji se obilježava 23. augusta.[2]
Određen je od strane Evropskog parlamenta 2008/2009 kao "dan sjećanja u čitavoj Evropi na žrtve svih totalitarnih i autoritarnih režima, koji će se obilježavati sa dostojanstvom i nepristrasnošću,"[2][3] i obilježava se svake godine od strane tijela Evropske unije od 2009. godine.[4][5][6] Odluka Evropskog parlamenta iz 2009. o evropskoj svijesti i totalitarizmu, ko-sponzorirana od strane Evropske narodne partije, Saveza liberala i demokrata za Evropu, Zelenog-evropskog slobodnog saveza i Unije za Evropu nacija, pozvala je na njegovo provođenje u čitavoj Evropi. Uspostavljanje 23. augusta kao međunarodnog dana sjećanja za žrtve totalitarizma također je podržano Vilniuškom deklaracijom Parlamentarne skupštine OSCE-a iz 2009. godine.[7]
23. august odabran je kako bi se podudarao sa potpisivanjem Pakta Molotov-Ribbentrop, pakt o nenapadanju iz 1939. između SSSR-a i Nacističke Njemačke koji je sadržavao protokol o podjeli Rumunije, Poljske, Litvanije, Latvije, Estonije i Finske na utvrđene njemačke i sovjetske sfere utjecaja. Predsjedavajući Evropskog parlamenta, Jerzy Buzek, 2010. je taj sporazum opisao kao "dosluh dva najgora oblika totalitarizma u hisoriji čovječanstva."[4] Dan sjećanja nastao je iz prosvjeda koji su se održali u zapadnim gradovima protiv sovjetskih zločina i okupacije tokom 1980-ih, koje su pokrenuli kanadski izbjeglice iz zemalja pod okupacijom Sovjetskog Saveza i koji su kulminirali Baltičkim putem, velikom demonstracijom tokom revolucija 1989. koja je doprinijela oslobađanju država Baltika.
Svrha Dana sjećanja je očuvanje sjećanja na žrtve masovnih deportacija i istrebljenja, istovremeno ističući demokratske vrijednosti sa ciljem pojačavanja mira i stabilnosti u Evropi.[8]
23. august također je službeno priznat od strane Kanade i Sjedinjenih Država, gdje je poznat kao Dan crne trake.[9]