චරිතාපදාන
චරිතාපදානයක් යනු, යමෙකුගේ ජීවිතය පිළිබඳ සවිස්තරාත්මක සටහනක් හෝ විස්තරයක් හෝ වෙයි. ප්‍රධාන තතු (අධ්‍යාපනය, කර්මාන්ත, සබැඳියාවන් සහ, මරණය) ලැයිස්තුවකට වඩා වැඩිමනත් තොරතුරු සපයන චරිතාපදානයක් විසින්, මෙම සිද්ධීන් තුල පරික්ෂ්‍යමානයාගේ පළපුරුද්ද විදහා දක්වයි. පැතිකඩක් හෝ ජීව දත්ත තොරතුරු (සංක්ෂේපය) මෙන් නොව, චරිතාපදානයක් විසින් පරික්ෂ්‍යමානයාගේ ජීවිත කතාව ගෙනහැර පාන්නේ, පළපුරුද්දේ සූක්ෂ්ම විස්තර අඩංගුව, ඔහුගේ හෝ ඇයගේ දිවියේ විවිධ පාර්ශව ඉස්මතු කරමින් වන අතර, පරික්ෂ්‍යමානයාගේ පෞරුෂත්වය පිළිබඳ විශ්ලේෂණයක්ද මෙහි අඩංගු විය හැක.
චරිතාපදාන කෘති සාමාන්‍යයෙන් අප්‍රබන්ධ වන මුත්, පුද්ගලයෙකුගේ දිවිය අලේඛනය කිරීමට ප්‍රබන්ධ වුව භාවිතා කල හැක. ගැඹුරින් කෙරෙන චරිතාපදාන ආවරණ ආකෘතියක් හැඳින්වෙන්නේ ලෙගසි ලිවීම ලෙසිනි. විභින්න මාධ්‍යයෙහි—සාහිත්‍යයෙහි සිට චිත්‍රපට දක්වා— චරිතාපදාන කෘති විසින්, චරිතාපදාන නමින් හැඳින්වෙන ප්‍රභේදය තැනෙයි.
අවසරලත් චරිතාපදානයක් ලියනු ලබන්නේ, පරික්ෂ්‍යමානයාගේ හෝ පරික්ෂ්‍යමානයාගේ උරුමකරුවෙකුගේ හෝ අවසරය, සහයෝගය සහ, විටෙක සහභාගිත්වය සහිතවය.ස්වයං චරිතාපදානයක් යනු, එම පරික්ෂ්‍යමානයා විසින්, සහකාරයෙක් සමග හෝ අදෘශ්‍ය ලේඛකයෙක් සමග හෝ ලියනු ලබන, පරික්ෂ්‍යමානයෙකුගේ ජීවිතය පිළිබඳ විස්තරයකි.
ඉතිහාසය
නූතන චරිතාපදාන
20 වන සියවස ඇරඹෙත්ම, මනෝ විද්‍යාව සහ සමාජ විද්‍යාව යන විද්‍යාවන් නැග එමින් පැවතුන අතර, නව සියවසෙහි චරිතාපදාන වෙත ඒවා විසින් මහත් බලපෑමක් ඇති කිරීමට නියමිතව තිබුණි.[1] ඉතිහාසයේ "මහා පුරුෂ " සිද්ධාන්තයේ අභාවය විසින්, මනෝ විහිතයෙහි ඇතිවීමට තිබූ වෙනස පිළිබඳ ඉඟි පල කෙරිණි. ඩාවිනියානු සිද්ධාන්ත අනුසාරයෙන් මානව චර්යාව පැහැදිලි කිරීම ඇරඹිණි. පරිසරය හේතුවෙන් සිදු වන පරික්ෂ්‍යමානයාගේ ක්‍රියාවන් මුල් කර ගෙන "සමාජ විද්‍යාත්මක" චරිතාපදාන බිහි වූ අතර, තනිපුද්ගලභාවය වෙත අඩු අවධානයක් යොමු කිරීමේ ප්‍රවණතාවයක් ඇති විය.
