Diktatori
Diktator është sundimtari i një vendi (p.sh. absolutist apo autokratik) i cili merr pushtet vetiak absolut. Kur shtetet e tjera e quajnë kreun e një shteti të veçantë diktator, ai shtet quhet diktaturë. Fjala diktator e ka origjinën nga titulli i një gjykatësi në Romën e lashtë të emëruar nga Senati për të sunduar republikën në kohë të jashtëzakonshme.
Ashtu si termi tiran, fillimisht një titull i respektuar në Greqinë e lashtë, dhe në një shkallë më të vogël autokrat, termi diktator përdoret pothuajse ekskluzivisht si një term për një sundimtar shtypës dhe abuziv.
Në përdorimin modern, termi "diktatori" është përdorur zakonisht për të përshkruar një lider, i cili mban dhe abuzon një sasi të jashtëzakonshme të pushtetit personal, veçanërisht kompetenca për të bërë ligje pa përmbajtje efektive nga një kuvend kukull. Diktaturat karakterizohet nga tiparet e mëposhtme: pezullimin e zgjedhjeve ose zhvillimin e zgjedhjeve fiktive ku personat që do të zgjidhen janë paracaktuar, pezullimin e lirive civile, shpalljen e gjendjes së jashtëzakonshme; sundim me dekret, shtypjen dhe eliminimin e kundërshtarëve politikë, lejimin vetëm të një partie politike, dhe propagandimin e kultit të diktatorit.
Termi "diktator" është i krahasueshëm, por jo sinonim me konceptin e lashtë të tiranit. Shumë nga njerëzit që kanë ardhur në pushtet në regjime të tilla si junta ushtarake, shtete një partiake dhe qeveri civile nën sundimin personal, janë përshkruar si diktatorë. Për shembull, Hitleri, Mussolini, Enver Hoxha, Mao Ce Duni dhe Kim Jong-il.
Lista e diktatorëve të kohëve moderne
Emri | Shteti | Ardhja në pushtet | Ikja nga pushteti | Ideologjia |
---|---|---|---|---|
Enver Hoxha | Shqipëri | 1944 | 1985 | Diktaturë komuniste staliniste |
Juan Carlos Onganía | Argjentina | 1966 | 1970 | Diktaturë ushtarake |
Engelbert Dollfuss | Austria | 1932 | 1934 | Nacionalizëm/Fashizëm |
Aleksander Lukashenko | Bjellorusia | 1994 | present | Diktaturë Kushtetuese |
Getúlio Vargas | Brazili | 1930 | 1945 | Diktaturë Kushtetuese fashiste |
Félix Houphouët-Boigny | Bregu i Fildishtë | 1960 | 1993 | Diktaturë Kushtetuese |
Hassanal Bolkiah | Brunei | 1967 | vazhdon | Sulltanat |
Gjergj Dimitrov | Bullgaria | 1946 | 1949 | Kommunizëm |
Teodor Zhivkov | Bullgaria | 1954 | 1989 | Kommunizëm |
Blaise Compaoré | Burkina Faso | 1987 | vazhdon | Diktaturë Kushtetuese |
Hissène Habré | Çadi | 1982 | 1990 | Diktaturë ushtarake/Diktaturë Kushtetuese |
Klement Gottwald | Çekosllovakia | 1948 | 1953 | Diktaturë Kommuniste |
Rafael Trujillo | Republika Dominikane | 1930 | 1961 | Diktaturë ushtarake/Diktaturë Kushtetuese |
Gamal Abdel Nasser | Egjipt | 1954 | 1970 | Diktaturë Kushtetuese |
Anwar Sadat | Egjipt | 1970 | 1981 | Diktaturë Kushtetuese |
Hosni Mubarak | Egjipt | 1981 | 2011 | Diktaturë Kushtetuese |
Isaias Afewerki | Eritrea | 1991 | në pushtet | Nationalist Diktaturë Kushtetuese |
Konstantin Päts | Estonia | 1938 | 1940 | Diktaturë Kushtetuese |
Mengistu Haile Mariam | Etiopia | 1977 | 1991 | Diktaturë Kommuniste Diktaturë ushtarake |
Meles Zenawi | Etiopia | 1991 | 2012 | Diktaturë Kushtetuese |
Ferdinand Marcos | Filipinet | 1972 | 1986 | Diktaturë Kushtetuese |
Frank Bainimarama | Fixhi | 2006 | në pushtet | Diktaturë ushtarake |
Omar Bongo | Gaboni | 1967 | 2009 | Diktaturë Kushtetuese |
Theodoros Pangalos | Greqia | 1926 | 1926 | Diktaturë ushtarake |
Ioannis Metaxas | Greqia | 1936 | 1941 | Diktaturë ushtarake |
Efraín Ríos Montt | Guatemala | 1982 | 1983 | Diktaturë ushtarake |
Francisco Macías Nguema | Guinea Ekuatoriale | 1968 | 1979 | Nationalist Diktaturë Kushtetuese |
Teodoro Obiang Nguema Mbasogo | Guinea Ekuatoriale | 1979 | present | Nationalist Diktaturë Kushtetuese |
Adolf Hitler | Gjermania | 1933 | 1945 | Nazizëm |
François Duvalier | Haiti | 1957 | 1971 | Diktaturë Kushtetuese |
Jean Claude Duvalier | Haiti | 1971 | 1986 | Diktaturë Kushtetuese |
Miklós Horthy | Hungaria | 1920 | 1944 | Diktaturë ushtarake fashiste |
Mátyás Rákosi | Hungaria | 1947 | 1956 | Communism |
Sukarno | Indonezia | 1945 | 1966 | Diktaturë ushtarake |
Suharto | Indonezia | 1966 | 1998 | Diktaturë ushtarake |
Grand Ayatollah Seyyed Ali Khamenei | Irani | 1989 | në pushtet | Diktaturë Teokratike |
Saddam Hussein | Iraku | 1979 | 2003 | Ba'athism |
Benito Mussolini | Italia | 1922 | 1943 | Diktaturë ushtarake fashiste |
Josip Broz Tito | Jugosllavia | 1945 | 1980 | Socialism (Titoism) |
Pol Pot | Kamboxhia | 1975 | 1979 | Diktaturë komuniste ushtarake |
Nursultan Nazarbayev | Kazakistani | 1991 | në pushtet | Diktaturë Kushtetuese |
Augusto Pinochet | Kili | 1973 | 1990 | Diktaturë ushtarake |
Mao Zedong | Kina | 1949 | 1976 | Diktaturë Komuniste |
Askar Akayev | Kirgistani | 1991 | 2005 | Diktaturë Kushtetuese |
Gustavo Rojas Pinilla | Kolumbia | 1953 | 1957 | Diktaturë ushtarake/Diktaturë Kushtetuese |
Denis Sassou Nguesso | Kongo | 1979 | 1992 | Nationalist Diktaturë Kushtetuese |
Kim Il-sung | Korea e Veriut | 1948 | 1994 | Diktaturë Komuniste |
Kim Jong-il | Korea e Veriut | 1994 | 2011 | Diktaturë Komuniste |
Kim Jong-un | Korea e Veriut | 2011 | në pushtet | Diktaturë Komuniste |
Ante Pavelic | Kroacia | 1940 | 1944 | Diktaturë ushtarake fashiste |
Fulgencio Batista | Kuba | 1952 | 1959 | Diktaturë ushtarake |
Fidel CastroStampa:Disputed-inline | Kuba | 1959 | 2008 | Diktaturë Komuniste marksiste-leniniste |
Kārlis Ulmanis | Letonia | 1934 | 1940 | Diktaturë Kushtetuese |
Muammar Gaddafi | Libia | 1969 | 2011 | Socializëm arab/Kadafizëm) |
Antanas Smetona | Lituania | 1926 | 1940 | Diktaturë Kushtetuese |
Mahathir Mohamad | Malajzia | 1981 | 2003 | Diktaturë Kushtetuese |
Najib Razak | Malajzia | 2009 | present | Diktaturë Kushtetuese |
Barisan Nasional | Malajzia | 1973 | present | Diktaturë Kushtetuese |
Maumoon Abdul Gayoom | Maldivet | 1978 | 2008 | Diktaturë Kushtetuese |
Santa Anna | Meksika | 1833 | 1855 | Diktaturë ushtarake |
Porfirio Díaz | Meksika | 1876 | 1911 | Diktaturë Kushtetuese ushtarake |
Than Shwe | Birmania | 1992 | 2011 | Diktaturë ushtarake |
Anastasio Somoza García | Nikaragua | 1936 | 1956 | Diktaturë Kushtetuese ushtarake |
Luis Somoza Debayle | Nikaragua | 1956 | 1967 | Diktaturë Kushtetuese ushtarake |
Ayub Khan | Pakistani | 1958 | 1969 | Diktaturë ushtarake/Diktaturë Kushtetuese |
Yahya Khan | Pakistani | 1969 | 1971 | Diktaturë ushtarake/Diktaturë Kushtetuese |
Muhammad Zia-ul-Haq | Pakistani | 1978 | 1988 | Diktaturë ushtarake/Diktaturë Kushtetuese |
Pervez Musharraf | Pakistani | 1998 | 2008 | Nationalist Diktaturë ushtarake |
Omar Torrijos | Panamaja | 1968 | 1981 | Diktaturë ushtarake |
Manuel Noriega | Panamaja | 1983 | 1989 | Diktaturë ushtarake |
Alfredo Stroessner | Paraguaji | 1954 | 1989 | Diktaturë ushtarake |
Alberto Fujimori | Peruja | 1990 | 2000 | Diktaturë Kushtetuese (Fujimorizëm) |
Józef Pilsudski | Polonia | 1926 | 1935 | Diktaturë Kushtetuese ushtarake |
António de Oliveira Salazar | Portugalia | 1932 | 1968 | Diktaturë ushtarake fashiste |
Jean-Bédel Bokassa | Republika e Afrikës Qendrore | 1966 | 1979 | Diktaturë ushtarake |
François Bozizé | Republika e Afrikës Qendrore | 2003 | vazhdon | Diktaturë Kushtetuese |
Carol II of Romania | Rumania | 1938 | 1940 | Diktaturë Mbretërore |
Ion Antonescu | Rumania | 1940 | 1944 | Diktaturë ushtarake fashiste |
Nicolae Ceaușescu | Rumania | 1965 | 1989 | Diktaturë Komuniste |
Vladimir Putin | Rusia | 2000 | në pushtet | Putinizëm |
Théodore Sindikubwabo | Ruanda | 1994 | 1994 | Nationalist Diktaturë ushtarake nacionaliste |
Paul Kagame | Ruanda | 1994 | në pushtet | Diktaturë Kushtetuese ushtarake |
Abdullah of Saudi Arabia | 2005 | në pushtet | Monarki Absolute | |
Jozef Tiso | Sllovakia | 1938 | 1945 | Regjim nazist kukull |
Omar al-Bashir | Sudan | 1989 | në pushtet | Diktaturë Kushtetues ushtarake |
Hafez al-Assad | Siria | 1970 | 2000 | Ba'athism |
Bashar al-Assad | Siria | 2000 | në pushtet | Ba'athism |
Siad Barre | Somalia | 1969 | 1991 | Diktaturë Komuniste ushtarake |
Syngman Rhee | Korea e Jugut | 1948 | 1960 | Diktaturë Kushtetuese |
Park Chung-hee | Korea e Jugut | 1961 | 1979 | Diktaturë ushtarake |
Chun Doo-hwan | Korea e Jugut | 1979 | 1988 | Diktaturë Kushtetuese ushtarake |
Miguel Primo de Rivera | Spanja | 1923 | 1930 | Diktaturë ushtarake |
Francisco Franco | Spanja | 1939 | 1975 | Diktaturë ushtarake fashiste |
Josif Stalini | Bashkimi Sovjetik | 1922 | 1953 | Diktaturë Komuniste |
Emomalii Rahmon | Taxhikistani | 1992 | në pushtet | Diktaturë Kushtetuese nacionaliste |
Habib Bourguiba | Tunizia | 1957 | 1987 | Diktaturë Kushtetuese |
Zine El Abidine Ben Ali | Tunizia | 1987 | 2011 | Diktaturë Kushtetuese |
Saparmurat Niyazov | 1990 | 2006 | Diktaturë Kushtetuese nacionaliste | |
Gurbanguly Berdimuhamedow | 2006 | në pushtet | Diktaturë Kushtetuese nacionaliste | |
Idi Amin | Uganda | 1971 | 1979 | Diktaturë ushtarake |
Yoweri Museveni | Uganda | 1986 | në pushtet | Diktaturë Kushtetuese ushtarake |
Islam Karimov | Uzbekistani | 1990 | në pushtet | Diktaturë Kushtetuese nacionaliste |
Ho Chi Minh | Vietami i Veriut | 1954 | 1969 | Diktaturë Komuniste |
Sllobodan Milosheviç | Serbia | 1989 | 2000 | Diktaturë Nacionaliste |
Ismaïl Omar Guelleh | Xhibuti | 1999 | në pushtet | Diktaturë Kushtetuese |
Mobutu Sese Seko | Zaire | 1967 | 1997 | Diktaturë ushtarake |
Robert Mugabe | Zimbabve | 1980 | në pushtet | Diktaturë Kushtetuese nacionaliste |