24S-Hidroksiholesterol
24S-Hidroksiholesterol (24S-HC), takođe poznat kao holest-5-en-3,24-diol ili cerebrosterol, je endogeni oksisterol proizveden u neuronima u mozgu za održavanje homeostaze holesterola.[4] Otkrili su ga 1953. Alberto Erkoli, S. Di Frisko i Pjetro de Ruđeri, koji su prvo izolovali ovaj molekul u konjskom mozgu,[5] a zatim demonstrirali njegovo prisustvo u ljudskom mozgu.[6]
 | |
| Nazivi | |
|---|---|
| IUPAC naziv (24S)-holest-5-en-3β,24-diol | |
| Sistemski IUPAC naziv (1R,3aS,3bS,7S,9aR,9bS,11aR)-1-[(2R,5S)-5-Hidroksi-6-metilheptan-2-il]-9a,11a-dimetil-2,3,3a,3b,4,6,7,8,9,9a,9b,10,11,11a-tetradekahidro-1H-ciklopenta[a]fenantren-7-ol | |
| Drugi nazivi cerebrosterol | |
| Identifikacija | |
3D model (Jmol) | |
| Bajlštajn | 3218472 |
| ChEBI | |
| ChemSpider | |
| KEGG[1] | |
| UNII | |
| |
| Svojstva | |
| C27H46O2 | |
| Molarna masa | 402,66 g·mol−1 |
Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje materijala (na 25 °C [77 °F], 100 kPa). | |
| Reference infokutije | |
Struktura
24S-HC se proizvodi supstitucijom hidroksi grupe na ugljeniku broj 24 u holesterolu, katalizovanoj enzimom holesterol 24-hidroksilaze (CYP46A1).[7]
Funkcija
24S-HC se vezuje za apolipoproteine kao što su apoE, apoJ, i apoA1 da bi formirao komplekse slične HDL-u[8] koji mogu lakše da prođu krvno-moždanu barijeru od slobodnog holesterola. Dakle, proizvodnja 24S-HC služi kao jedan od nekoliko mehanizama za ravnotežu pri sintezi holesterola u mozgu.[4][9] Nakon ulaska u opštu cirkulaciju krvi i putovanja u jetru, 24S-HC može biti sulfatisan, glukuronizovan ili pretvoren u žučne kiseline, koje se na kraju mogu izlučiti.[10]
24S-HC je agonist jetrenih X receptora, klase nuklearnih receptora koji detektuju oksisterole. U mozgu, jetreni X receptor beta je primarni LXR tip, koji je u interakciji sa 24S-HC.[8] Nivoi 24S-HC koje detektuju LXR receptori mogu regulisati ekspresiju SREBP mRNA i proteina, koji zauzvrat regulišu sintezu holesterola i sintezu masnih kiselina.[11]
24S-HC može da učestvuje u nekoliko aspekata razvoja i funkcije mozga, kao što je rast aksona i dendrita ili sinaptogeneza,[7] kao i da deluje kao pozitivan alosterični modulator NMDA receptora.[12] Regulacija metabolizma 24S-HC u neuronima može igrati ulogu u njihovom zdravlju i funkciji, kao i njihovom odgovoru na povredu ili bolest.[13] Nivoi 24S-HC u krvnoj plazmi mogu biti promenjeni nakon akutnih povreda mozga kao što je moždani udar[14] ili kod neurodegenerativnih bolesti kao što su Alchajmerova bolest, Hantingtonova bolest i multipla skleroza.[15][16]
