Biyospero

Ang biyospero ay ang kabuuan ng nasasakupan ng mga organismong nabubuhay sa daigdig, kasama ang pinamumuhayan nilang hangin o himpapawid, lupa o lupain, at tubig. Subalit hindi kasama sa biospero ang mga bahagi ng mundo na hindi pinaninirahan ng mga bagay na may buhay.[1]

Sa pangkalahatan, matatawag na biyospero ang kahit anong lugar na sarado at nakakatakbo ng mag isa na ekosistema. Kasama na rito ang tulad ng Biosphere 2 at BIOS-3 at iba pang mga potensyal na lugar tulad ng ibang planet at buwan.

Etimolohiya

Ang salitang "biyospero" o "biosphere" ay inisip ni Eduard Suess noong 1875. Kung saan ang lugar sa planetang ito kung saan ang buhay ay naninirahan.[2]

Biyospero ng Daigdig

Ang kaunaunahang ebidensya ng buhay sa planeta ay ang biyohenikong biogenic grapayt na may edad na 3.7 bilyong taong gulang. Ang buhay ay nakakalat sa buong planeta, mula sa malamig na niyebe hanggang sa ekwador ay nagmamalas ng mga buhay sa iba't ibang paraan.

Sa kasalukuyan, ang kabuuang bilang ng mga buhay na selula ay tinatayang nasa 1030; ang kabuuan simula noong nagsimula ang Daigdig, bilang 1040, at ang kabuuang bilang para sa buong panahon ng isang natitirhang planetang Daigdig bilang 1041.[3][4]

Biyoma

Sa ekolohiya, ang biyoma o bioma (Ingles: biome) ay bahagi ng biyospero na inilalarawang pangklima at pangheograpiya bilang parehong mga kondisyong pangklima sa daigdig gaya ng pamayanan ng mga halaman, hayop at mga organismo sa lupa[5] at kadalasang tinutukoy bilang mga ekosistema.

Mga sanggunian