GN-z11
Ang GN-z11 ay isang galaksiyang may mataas na redshift na matatagpuan sa konstelasyong Ursa Major, at ito ang kasalukuyang pinakaluma at pinakamalayo sa mga nakilalang galaksiya sa mapagmamasdang sansinukob.[3] Ang GN-z11 ay may redshift na pang-spectroscopy na z = 11.1, na katumbas sa comoving distance na mga 32 bilyong sinag-taon mula sa Daigdig.[4][note 1]
| GN-z11 | |
|---|---|
 GN-z11 nakapatong sa isang larawan mula sa pagsisiyasat ng GOODS-North. | |
| Datos ng pagmamasid (J2000[1] epoch) | |
| Konstelasyon | Ursa Major[1] |
| Asensyon sa kanan | 12h 36m 25.46s[1] |
| Paglihis | +62° 14′ 31.4″[1] |
| Redshift | 11.09[2] |
| Layo | ~3.2×1010 ly |
| Uri | Galaxy |
| Masa | ~1×109 M☉ |
| Tingnan din: Galaksiya | |
Ang pangalan ng galaksiya ay mula sa tagpuan nito sa GOODS-North field ng mga galaksiya at sa mataas nitong bilang sa redshift ayon sa Doppler z-scale (GN + z11).[5] Napagmasdan ang GN-z11 sa anyo nito noong nakaraang 13.4 bilyong taon, o 400 milyong taon pagkatapos ng Big Bang;[2][6] kaya ang layo ng GN-z11's ay malawakang (at mali)[7] naiuulat bilang 13.4 bilyong sinag-taon.[8][9]
Pagkatuklas
Nakilala ang galaksiya ng isang pangkat na pinagaaralan ang datos mula sa ng Cosmic Assembly Near-infrared Deep Extragalactic Legacy Survey (CANDELS) ng Hubble Space Telescope at Great Observatories Origins Deep Survey-North (GOODS-North) ng Spitzer Space Telescope.[10][11] Ginamit ng pangkat ng mananaliksik ang Wide Field Camera 3 ng Hubble upang isukat ang layo ng GN-z11 sa pamamaraang ayon sa spectroscopy, sa paghati ng ilaw sa mga bahagi nitong mga kulay para isukat ang redshift na dulot ng paglobo ng sansinukob.[12] Ang mga natuklasan, na inanunsyo noong Marso 2016, ay naibunyag na ang galaksiya ay mas malayo pa kaysa sa unang inakala sa pinakamalayong kayang mapagmasdan ng Hubble. Ang GN-z11 ay mga 150 milyong taong mas matanda kaysa sa dating may hawak ng tala, ang EGSY8p7,[5] at ito ay napagmasan na "napakalapit sa dulo ng sinasabing Madilim na Panahon ng sansinukob",[12] at "malapit sa pinakasimula" ng reionization era.[13]
Kumpara sa galaksiya ng Ariwanas, Ang GN-z11 ay dalawampu't-limang mas maliit, may 1 porsyento ng masa, at bumubuo ng mga bagong bituin nang halos dalawampung mas mabilis.[12] Tinatayang mgay tandang pang-stellar na mga 40 milyong taon, pinapaniwalaan na ang mga bituin ng galaksiya ay nabuo na napagkamabilis kumpara sa Ariwanas.[2] Ang katotohanan na ang isang galaksiyang napakamalaking masa ay umiral pagkatapos lamang ng pagsisimula ng pagbuo ng mga unang bituin ay humahamon sa may kasalukuyang mga modelong teoretikal sa pagkabuo ng mga galaksia.[12][14]
Mga Tala
Mga sanggunian
Panlabas na kawing
