İlham Aliyev

4. Azerbaycan cumhurbaşkanı

İlham Haydar oğlu Aliyev (Azericeİlham Heydər oğlu Əliyev; d. 24 Aralık 1961; Bakü), Azerbaycanlı siyasetçi ve iş insanıdır. 2003'ten itibaren Azerbaycan'ın dördüncü ve mevcut cumhurbaşkanıdır. Önceki Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in oğludur. Ayrıca Yeni Azerbaycan Partisinin genel başkanlığını yürütmektedir.[1]

İlham Aliyev
İlham Heydər oğlu Əliyev (Azerice)
Aliyev, 2023
4. Azerbaycan Cumhurbaşkanı
Görevde
Makama geliş
31 Ekim 2003
BaşbakanArtur Rasizade (2003-2018)
Nevruz Memmedov (2018-2019)
Ali Asadov (2019-)
YardımcıMihriban Aliyeva
Yerine geldiğiHaydar Aliyev
7. Azerbaycan Başbakanı
Görev süresi
4 Ağustos 2003 - 31 Ekim 2003
CumhurbaşkanıHaydar Aliyev
Yerine geldiğiArtur Rasizade
Yerine gelenArtur Rasizade
Azerbaycan Millî Meclisi 1. dönem ve 2. dönem milletvekili
Görev süresi
12 Kasım 1995 - 4 Ağustos 2003
2. Yeni Azerbaycan Partisi Genel Başkanı
Görev süresi
2005 - Görevde
Yerine geldiğiHaydar Aliyev
Azerbaycan Millî Olimpiyat Komitesi başkanı
Görev süresi
31 Temmuz 1997 - Görevde
BaşkanHaydar Aliyev
Yeni Azerbaycan Partisi Genel Başkan 1. Yardımcısı
Görev süresi
21 Kasım 2001 - 26 Mart 2005
Yeni Azerbaycan Partisi Genel Başkan Yardımcısı
Görev süresi
21 Aralık 1999 - 21 Kasım 2001
Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Petrol Şirketi Başkan Yardımcısı
Görev süresi
1994 - 3 Ağustos 2003
BaşkanNatig Aliyev
Bağlantısızlar Hareketi Genel Sekreteri
Görevde
Makama geliş
2019
Kişisel bilgiler
Doğum24 Aralık 1961 (62 yaşında)
Bakü, Azerbaycan SSC, SSCB
MilliyetiAzerbaycanlı
PartisiYeni Azerbaycan Partisi
Evlilik(ler)Mihriban Aliyeva
Çocuk(lar)Leyla, Arzu, Haydar
Ebeveyn(ler)Haydar Aliyev
Zarife Aliyeva
Bitirdiği okulMoskova Devlet Diplomasi Enstitüsü
MesleğiÖğretim görevlisi
DiniŞii İslam
İmzası
Resmî siteİlham Aliyev
Askerî hizmeti
RütbesiBaşkomutan

Eski Azerbaycan lideri Haydar Aliyev'in oğlu ve ikinci çocuğu olan Aliyev, 2003 yılında babasının ölümünün ardından yapılan cumhurbaşkanlığı seçimi ile beraber Azerbaycan'ın cumhurbaşkanı oldu. 2008 yılında ikinci dönem için yeniden seçildi. 2009 anayasa referandumu ile devlet başkanları için dönem sınırlamalarını kaldıran düzenleme sonucunda süresiz olarak seçimlere katılma hakkı kazandı. 2013 ve 2018 yıllarında yapılan seçimlerde tekrar seçildi. Seçim kampanyaları boyunca Aliyev, 2005 yılından bu yana genel başkanı olduğu Yeni Azerbaycan Partisi'nin bir üyesi olarak görev yaptı.

Uluslararası gözlemcilere göre Aliyev ailesi, devlet destekli kuruluşlarla olan bağlantıları aracılığıyla kendilerini zenginleştirdi. Aile, Azerbaycan bankalarının, inşaat firmalarının ve telekomünikasyon firmalarının önemli kısımlarını ellerinde bulundurmaktadır.[2] Muhalifleri İlham Aliyev'i bir diktatör olarak görmektedir.[3][4][5][6][7][8]

İlk yılları

1967-1977 yılları arasında Bakü'de ilk, orta ve lise eğitimi aldı. 1977 yılında Moskova Devlet Uluslararası İlişkiler Enstitüsünü kazandı. 1982 yılında Moskova Devlet Uluslararası İlişkiler Enstitüsünü başarıyla bitirerek aynı okulda doktoraya başladı. 1985 yılında doktorasını başarıyla tamamlayarak tarih doktoru unvanı aldı. 1985-1990 yılları arasında Moskova Devlet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'nde öğretim görevlisi olarak çalıştı. 1990-1994 yılları arasında iş hayatına atıldı. Birtakım ithalat-ihracat şirketlerinin yönetim kurulu başkanlığını yaptı.

Siyasi yaşamı

Aliyev, 2015'te Moskova'da düzenlenen Rusya Zafer Bayramı etkinliğinde

1994-2003 yılları arasında Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Petrol Şirketinin başkan yardımcılığını yaptı. Haydar Aliyev'in yeni petrol stratejisinnin hayata geçirilmesinde önemli bir rol üstlendi. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin petrol politikasının jeopolitik yönleriyle ilgili birçok araştırması bulunmaktadır. Bilimler doktorudur.

İlk olarak 1995 yılında daha sonra ise 2000 yılında Azerbaycan Millî Meclisi'ne yapılan seçimlerde milletvekili seçildi. 2003 yılında Azerbaycan cumhurbaşkanı tarafından başbakanlık görevine tayin edilmesiyle milletvekilliği sona erdi.

1997-1999 arası

1997 yılından itibaren Azerbaycan Milli Olimpiyat Komitesi başkanlığını yürütmektedir. Sporun gelişmesinde büyük hizmetler gösterdiği için Uluslararası Olimpiyat Komitesi Şeref Madalyası'yla taltif edildi. 1990 yılında Yeni Azerbaycan Partisinin başkan yardımcılığına, 2001 yılında birinci yardımcılığına, 2005 yılında ise başkanlığına seçildi.

2000'ler

2001-2003 yılları arasında Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisinde Azerbaycan Millî Meclisi delegasyonunun başkanı oldu ve Ocak 2003 tarihinde Avrupa Parlamenterler Asamblesi'nin başkan yardımcısı ve Büro üyesi seçildi. Avrupa Parlamenterler Asamblesi'nin çalışmalarına aktif katılımı ve Avrupa ilkelerine uyumundan dolayı Avrupa Parlamenterler Asamblesi'nin fahri üyesi diploması ve Avrupa Parlamenterler Meclisi madalyonuyla Nisan 2004 tarihinde taltif edildi.

Seçimler

1999 yılında, İlham Aliyev, iktidardaki Yeni Azerbaycan Partisi'nin genel başkan yardımcısı olarak seçildi ve 2001 yılında Parti'nin İkinci Kongresi'nde genel başkan yardımcılığı görevine seçildi. Yeni Azerbaycan Partisi'nin 26 Mart 2005 tarihinde düzenlenen üçüncü Kongresi'nde, Aliyev oybirliğiyle parti genel başkanlığına seçildi. Partinin 2008 ve 2013 yıllarında düzenlenen dördüncü ve beşinci kongreleri, bir sonraki başkanlık dönemi için adaylığını oybirliğiyle destekledi.[9][10]

1995 yılında Aliyev, Azerbaycan Cumhuriyeti Parlamentosu'na seçildi; daha sonra Azerbaycan Ulusal Olimpiyat Komitesi başkanı oldu (hala görevde).

2001'den 2003'e kadar Aliyev, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi'nde (PACE) bulunan Azerbaycan heyetinin başkanıydı.[11][12]

Ağustos 2003'te, babası Haydar Aliyev hala resmi olarak Azerbaycan'ın cumhurbaşkanıydı ancak hastalığı nedeniyle görevlerini yerine getirmiyordu. Bunun üzerine İlham Aliyev Başbakan olarak atandı.[13][14]

2003 seçimleri

15 Ekim 2003 seçimlerinin resmi sonuçları, İlham Aliyev'in zaferini ilan etti; Aliyev oyların %76,84'ünü kazandı. Siyasi gözlemciler tarafından seçimlerin hileli olduğu gözlemlendi.[15][16][17][18][13] İnsan Hakları İzleme Örgütü ve Doğu Avrupa'da Demokrasi Enstitüsü, muhalefet partilerinin adaylarının tutuklanmasını, gazetecilere ve seçim mitinglerine katılanlara yönelik polis şiddetini ve seçimlerin "yaygın sahtekârlık ve kötüye kullanım" içerdiğini belgeledi.[17][18]

2008 seçimleri

İlham Aliyev, 2008'de oyların %87'si ile yeniden seçildi. Seçimde toplam yedi aday yarışmak için 40.000 seçmen imzası topladı. Avrupa Parlamentosu Seçim Gözlem Delegasyonu raporuna göre, seçimlerde bildirilen bir huzursuzluk olmadı ve az sayıda küçük seçim ihlali meydana geldi. Rapor ayrıca, OSCE ve Avrupa Konseyi gereksinimleri ve standartlarına uygun olarak Seçim Kanunu'nda yapılan bir dizi reformu vurguladı.[19][20]

2009'da yapılan anayasa referandumunda, başkanlık için dönem sınırlamaları kaldırıldı. Muhalefet, bunun Azerbaycan anayasasını ve İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi'ni ihlal ettiğini iddia etti. Avrupa Komisyonu referandumun "demokraside ciddi bir gerilemeyi işaret ettiğini" açıkladı.[21][22][23]

2013 seçimleri

9 Ekim'de yapılan 2013 cumhurbabaşkanlığı seçimlerinde, Aliyev oyların açılmasından önce kazandığını iddia ederek oyların %85'ini alarak üçüncü beş yıllık dönemini güvence altına aldı. Seçim sonuçları kazara oylar açılmadan önce açıklandı.[24][25]

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi ve Avrupa Parlamentosu seçim gözlem heyetleri, oy verme sürecinin baskı veya tehdit belirtisi olmadan özgür, adil ve şeffaf olduğunu belirtti. Ancak oy verme işlemi başlamadan bir gün önce Merkezi Seçim Komitesi, vatandaşların oy sayımını gerçek zamanlı olarak izlemelerine izin vermek için yeni bir akıllı telefon uygulaması yayınladı ve istemeden seçim sonuçlarını seçimden önce gösterdi. Merkezi Seçim Komitesi, başlangıçta gösterilen sonuçların 2008 seçiminin sonuçları olduğunu, ancak ikinci sıradaki Jamil Hasanli dahil adayların 2013 seçimlerinden geldiğini iddia etti. Ancak Aliyev'in seçimdeki başlıca rakipleri Jamil Hasanli ve Igbal Agazade'ydi.[26][27][28]

Aliyev 2018 seçimlerindeki zaferini kutluyor.

2013 yılında Amnesty International, Anar Mammadli adlı önde gelen insan hakları aktivisti ve bağımsız Seçim Gözlemevi ve Demokrasi Araştırmaları Merkezi'nin başkanının gözaltına alınmasıyla ilgili batılı liderlere seslenerek, örgütünün seçim sırasında yaygın ihlalleri rapor ettikten sonra vergi kaçakçılığı ve yasa dışı iş faaliyeti ile yanlış bir şekilde suçlandığını söyledi.[29]

OSCE/ODIHR gözlemcileri, seçimler sırasında ifade özgürlüğüne kısıtlamalar olduğunu belirtti. ABD Dışişleri Bakanlığı, seçimlerin uluslararası standartları karşılamadığını ve ODIHR'nin değerlendirmesine destek verdiklerini ifade etti.[30][31][32]

2018 seçimleri

2018 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde İlham Aliyev oyların %86,02'sini aldı. Ana muhalefet partileri seçime katılmadı ve seçimlerin hileli olduğunu gösteren kanıtlar bulundu.[33][34][35][36]

Dış ilişkileri

Birleşmiş Milletler

Azerbaycan cumhurbaşkanı olarak İlham Aliyev ilk defa Eylül 2004'te Birleşmiş Milletler'in (BM) 59. genel kurulunda müzakerelere katılmış ve o zamanki BM genel sekreteri Kofi Annanla görüşmüştür.[37] Eylül 2010'da BM'nin 65. genel kuruluna ve Eylül 2017'de BM'nin 72. genel kuruluna katılmış ve Azerbaycan ülke olarak İlham Aliyev'in cumhurbaşkanlığı döneminde BM İnsan Hakları Konseyine (2006-2009), BM Güvenlik Konseyine (2012-2013) ve BM Ekonomik ve Sosyal Konseyine (2017-2019) üye olmuştur.[38][39]

Türkiye

İlham Aliyev Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir görüşme gerçekleştirirken, Bakü, Azerbaycan

2010 yılında İlham Aliyev'in cumhurbaşkanlığı döneminde Türkiye ve Azerbaycan arasında Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi (YDSK) mekanizması tesis edilmiştir.[40] 13 Kasım 2013'te o zamanki Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in liderliğinde yapılan Türkiye-Azerbaycan Yüksek Stratejik Konseyi 3. Toplantısı'nda, iki ülke arasında teknolojik işbirliği protokolü, bilim, teknoloji, sanayi ve girişimcilik alanında işbirliğini güçlendirmeye yönelik mutabakat zaptı, uluslararası kombine yük taşımacılığı anlaşması, güvenlik işbirliği anlaşması, iş gününü karşılıklı istihdamına dair anlaşma başta olmak üzere 7 protokol ve anlaşma imzalandı.[41]

Türkiye ile Azerbaycan arasındaki Bakü'de yapılması planlanan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi 5. Toplantısı, Ankara'da 17 Şubat 2016'da bombalı araçla meydana gelen saldırıya denk gelmiş ve Erdoğan Azerbaycan ziyaretini erteleme durumunda kalmıştır. Bunun üzerine, İlham Aliyev'in önerisiyle toplantı Bakü yerine Ankara'da yapılmıştır. Erdoğan Türkiye'yle somut dayanışma sergileme çerçevesinde yapılan bu öneriyi kabul ederek, bu jestten dolayı İlham Aliyev'e teşekkürlerini iletmiştir.[42]

ABD

Cumhurbaşkanı olduktan sonra İlham Aliyev ABD ile ilişkileri genişletmeye çalışmıştır. Bu bağlamda, 25-28 Nisan 2006'da eski ABD Başkanı George W. Bush'un daveti üzerine Washington'a ilk resmi ziyaretini yaptı. Toplantıda petrol ve gaz endüstrisi, bölgesel ve küresel enerji güvenliği konuları ele alınmıştır.[43]

24 Eylül 2010'da İlham Aliyev, BM Genel Kurulu 65. toplantısı için ABD ziyareti sırasında New York'ta o zamanki ABD Cumhurbaşkanı Barack Obama ile bir araya gelmiştir. 31 Mart-1 Nisan 2016 tarihlerinde Barack Obama'nın daveti üzerine Nükleer Güvenlik Zirvesine katılmıştır.[44]

Son olarak, İlham Aliyev, 20 Eylül 2017'de New York'ta ABD'nin o dönemdeki başkanı Donald Trump ile bir araya gelmiştir.[45] Donald Trump İlham Aliyev'e Güney Gaz Koridoru projesinin ABD tarafından desteklendiğini ve bu projenin Avrupa'nın enerji güvenliği açısından çok önemli olduğuna vurgu yapmıştır.[46]

Rusya

Vladimir Putin ile birlikte

İlham Aliyev Rusya'yı stratejik ortak olarak nitelendirmiştir.[47] 11 Ağustos 2004'te İlham Aliyev Putin tarafından 2005 yılının "Rusya'da Azerbaycan yılı" düzenlenmesi kararı sonrasında 2006 yılında "Azerbaycan'da Rusya yılı"nın düzenlenmesi kararını kabul etmiştir.[48]

Avrupa Birliği

Cumhurbaşkanı olduktan sonra İlham Aliyev Avrupa Birliği ile ilişkileri genişletmeye başlamıştır. İlham Aliyev cumhurbaşkanı olduktan sonra Azerbaycan 2004'te Avrupa Birliğinin (AB) dış politika programı olan Avrupa Komşuluk Politikasına katılmıştır.[49] 2 yıl sonra, 2006'da, Azerbaycan adına İlham Aliyev, Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi adına dönem başkanı Matti Vanhanen ve Avrupa Birliği Komisyonu adına dönem başkanı José Manuel Barroso, Azerbaycan'la Avrupa Birliği arasında Stratejik Enerji Mutabakat Zaptı'nı imzaladılar.[50]

2009'da Azerbaycan Avrupa Birliğinin Doğu Ortaklığı politikasına katıldı.[51] 2011'de İlham Aliyev ve Avrupa Birliği dönem başkanı José Manuel Barroso Azerbaycanın başkenti Bakü'de Güney Gaz Koridoru Ortak Deklarasyonu'nu imzaladılar.[52] Bununla Şah Deniz 2. Faz sahasından yılda 16 milyar metreküp gaz üretilmesi ve bu gazın 6 milyar metreküpünün Türkiye’ye, 10 milyar metreküpünün de Türkiye üzerinden transit geçerek Avrupa pazarlarına satılması planlanmaktadır.[53]

Davos-Dünya Ekonomik Forumu

2013 yılından itibaren İlham Aliyev her yıl İsviçrenin Davos kentinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumuna katılmıştır.[54][55][56][57][58][59]

Olaylar

İtirazlar

Ülkenin ana muhalefet partileri 2003, 2005 (parlamento seçimleri), 2008 seçimlerinde yolsuzluk yapıldığını iddia etmektedir. 2003 cumhurbaşkanlığı seçim sonuçlarını tanımayan muhalefet, seçim sabahı kitlesel gösteriler düzenlemiş, çok sayıda protestocu tutuklanmıştır.

WikiLeaks

WikiLeaks tarafından açıklanan Amerika Birleşik Devletleri diplomatik belge sızıntısında eşi Mihriban Aliyeva ile ilgili ayrıntılı bilgiler yer almakta, ülkeyi yöneten az sayıda güçlü ailenin Orta Çağ'daki gibi feodal bir biçimde ülkeyi yönettiği iddia edilmektedir.[60]

Ayrıca İlham Aliyev'in Türkiye'nin bölgedeki enerji merkezi olmasını istemediği ve bunu engellemek için Rusya ile gaz anlaşması yaptığı da WikiLeaks belgelerinde ileri sürülen iddialar arasındadır.[61]

2023 Türkiye Cumhurbaşkanlığı seçimleri hakkında iddialar

2023 Türkiye Cumhurbaşkanlığı seçimleri döneminde gazeteci Barçın Yinanç tarafından kaleme alınan bir yazıda bulunan iddia Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in, Cumhurbaşkanı adayı olan Sinan Oğan'a telefon açarak Erdoğan'la görüşmesini tavsiye ettiği yönünde oldu.[62] Tele1'in haberine göre, Azerbaycan Milli Meclis Başkanvekili Adil Aliyev, Iğdır'da AK Parti lehine propaganda faaliyetlerinde bulunmuş ve bu kampanyaya MHP'li Melekli Belediye Başkanı Eray Çoşar ile AK Parti Milletvekili Cantürk Alagöz de eşlik etmiştir. Gazeteye göre bu durum, ATA İttifakı'ndan ayrılan Cumhurbaşkanı adayı Sinan Oğan'ın AK Parti'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a destek vermesinin arkasında Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in etkili olduğu iddialarını beraberinde getirmiştir.[63]

Eleştiriler

Haksız kazanç ve yolsuzluk

Eleştirmenlere göre Aliyev ailesi, devlet işletmelerine olan bağlantıları aracılığıyla kendilerini zenginleştirmiştir. Büyük Azerbaycan bankalarının, inşaat firmalarının ve telekomünikasyon şirketlerinin önemli bir kısmına sahiptirler ve ülkenin petrol ve gaz endüstrilerinin kısmi sahibidirler. Bu zenginliğin büyük bir kısmı offshore şirketlerinde gizlenmektedir.[64] 2021 yılında ortaya çıkan Pandora Papers sızıntıları, Aliyev ailesinin paralarını gizlemek için geniş bir offshore ağı kurduklarını gösterdi. Sızıntılara göre aile ve yakın çevreleri, İngiltere'de 400 milyon sterlin değerinde gayrimenkul işlemlerine gizlice yatırım yapmıştır.[65][66][67]

Aliyev ailesi, 2018

2010 yılında The Washington Post'ta yazan Andrew Higgins, İlham Aliyev'in üç çocuğunun adıyla aynı isme sahip bazı Azerbaycanlıların Dubai'de 75 milyon dolar değerinde gayrimenkul sahibi olduğunu belirtmiştir. Higgins, bazı aile üyelerinin zengin olduklarını ifade etmiştir; örneğin, başkanın büyük kızı Leyla, Rus bir milyarder olan Emin Agalarov ile evlidir.[68]

2012 yılında Organize Suç ve Yolsuzlukla Mücadele Projesi (OCCRP), İlham Aliyev'i organize suç ve yolsuzluk alanında yılın kişisi olarak adlandırdı.[69] Ayrıca, 2012 yılında CNBC, Aliyev ailesinden bahseden yolsuzluk üzerine Filthy Rich adlı bir film çekti.

2013 yılında Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) tarafından yapılan bir soruşturma sonucunda, Aliyev ailesinin en az dört offshore şirkete doğrudan bağlantılı olduğu tespit edildi ve bu şirketler Hassan Gozal ile ilişkilendirildi.[70] ICIJ, Aliyev ailesi üyelerinin Aliyevlerin offshore şirketlerini hiçbir zaman bildirmediğini, İlham ve Mehriban Aliyev'in offshore şirket açma yasal hakları olmadığını ve bu şirketlerin açılması sırasında gerçek sahipleri gizlemek için önlemler alındığını belirtti. Şirketleri kaydederken, Aliyev'in kızları yaklaşık 6 milyon dolar değerinde gayrimenkul beyan etmişlerdi.[71][72] İsveç televizyonunun yaptığı soruşturma, Aliyevler tarafından kontrol edilen offshore şirketlerin, İsveçli telekomünikasyon şirketi TeliaSonera'dan, 2005 tahminine göre sadece 6.5 milyon dolar karşılığında satın alınan Azercell cep operatörü hisseleri şeklinde rüşvet olarak 600-700 milyon dolarlık hisse aldığını gösterdi.[73][74][75] 10 Eylül 2015 tarihli bir kararla Avrupa Parlamentosu, İlham Aliyev ve ailesine yönelik yapılan yolsuzluk iddialarının detaylı bir soruşturmasının yapılması için AB yetkililerine çağrıda bulundu.[76]

ABD hükümeti tarafından finanse edilen Radio Free Europe/Radio Liberty'de çalışan gazeteci Hatice İsmailova, gazetecilik çalışmaları yürüttü ve Aliyev ailesinin "Azerfon" ve "Azenco" gibi şirketleri kontrol ettiğini ve en büyük Azerbaycan bankalarında 3 milyar dolarlık varlığa sahip olduklarını iddia etti.[2][77]

İsmailova, Aralık 2014'te tutuklandı ve çeşitli suçlamalarla Eylül 2015'te yedi buçuk yıl hapis cezasına çarptırıldı. Mayıs 2016'da şartlı olarak serbest bırakıldı, ancak 2020 yılında seyahat yasağına tabi tutuldu ve ülkeyi terk etme başvurularına rağmen birçok kez ülkeyi terk edemedi. Avukatlar, İsmailova'nın, OCCRP'nin kurucu ortağı ve yürütme direktörü olan Rumen gazeteci Paul Radu'nun Londra'da ifade vermek üzere İngiltere'ye seyahat izni talep etti. Radu, Azerbaycan Milletvekili Cevanşir Feyziyev tarafından Londra'da iftira nedeniyle mahkemeye verildi, OCCRP'nin ödüllü Azerbaycan Laundromat serisindeki iki makale nedeniyle suçlandı. OCCRP'nin Azerbaycan'daki baş muhabiri olan İsmailova, davada önemli bir tanıktır.[78]

Aliyev, Acil Durumlar Bakanı Kamaladdin Heydarov, Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkanı Ramiz Mehdiyev ve Mehriban Aliyeva ile birlikte milletvekili adaylarından 1.000.000 dolar rüşvet kabul etmekle suçlanan kişiler listesine dahil edildi. Eleştirmenler "seçim zaferini" ve parlamentoya dahil olmalarını garanti etmek amacıyla yapılan suçlamara dahil etti.[79]

Lobicilik ve kara para aklama

Azerbaycan'ın petrol zenginliği, rejimin geniş çaplı lobi faaliyetlerine katılmasını mümkün kılmıştır. 2017 yılında, Aliyev ailesi, kendilerine yönelik eleştirileri savuşturmak ve rejimin olumlu bir imajını yaymak amacıyla önde gelen Avrupa siyasetçilerine rüşvet vermek için bir para aklama iddiası olan "Azerbaycan Laundromat" skandalıyla ilişkilendirildi.[80][81]

Otoriteryanizm

Aliyev yönetimi, Azerbaycan'da otoriter bir rejim olarak tanımlanmaktadır. Seçimler özgür ve adil değildir, güç Aliyev ve genişletilmiş çevresinin elinde toplanmıştır, yolsuzluk yaygındır ve işkence, keyfi tutuklamalar, gazetecilere ve sivil toplum kuruluşlarına yönelik taciz dahil olmak üzere insan hakları ihlalleri ciddi boyuttadır. Birçok eleştirmen Aliyev'i bir diktatör olarak görmektedir.[82][83][84][85][86][87][88][89][90][91][92][93][94][95][96][97][98]

İnsan hakları ihlalleri

Aliyev'in başkanlığı döneminde Azerbaycan'da insan hakları ihlalleri arasında işkence, keyfi tutuklamalar, istismar ve gazetecilere ile sivil toplum kuruluşlarına yönelik tacizler bulunmaktadır.[90][97]

Muhalefet partilerinin bastırılması ve özgür basının durumu

2020 Ermenistan-Azerbaycan çatışmaları sırasında 15 Temmuz 2020 tarihinde yaptığı bir konuşmada, Cumhurbaşkanı Aliyev en büyük muhalefet partisi olan Azerbaycan Halk Cephesi'ni hedef aldı. Halk Cephesi'nin "Ermenilerden daha kötü" olduğunu beyan etti. Azerbaycan kaynaklarına göre, şu anda parti yöneticileri ve gazeteciler dahil olmak üzere yaklaşık 120 kişi hapiste tutulmaktadır. 20 Temmuz'da ABD Dışişleri Bakanlığı, Azerbaycan'ın pandemiyi kullanarak "sivil toplum savunuculuğunu, muhalefet seslerini veya kamu tartışmalarını susturmaktan kaçınmasını" istedi. Bu eylemler genellikle "demokrasi yanlısı savunucuları ve siyasi rakipleri tamamen ortadan kaldırma" girişimi olarak görülmektedir. RFE/RL'ye göre, "Aliyev'in otoriter yönetimi bağımsız medya kuruluşlarını yok etmiş ve uluslararası gözlem grupları tarafından gerçek muhalefet olarak tanımlanan muhalefet partilerini bastırmıştır".[99][100]

Özel hayatı

Mihriban Aliyeva ile 1983 yılında evlenmiştir. Leyla, Arzu ve Heydar Aliyev adlı üç çocuk babasıdır. Beş torun sahibidir. Çok iyi derecede Rusça, İngilizce, Türkçe ve Fransızca bilmektedir.[101] Eşi Mihriban Aliyeva Azerbaycan'ın ilk cumhurbaşkanı yardımcısıdır.[102]

Ödül ve madalyaları

Ulusal

İlham Aliyev'e Polonya ziyareti sırasında verilen Liyakat Nişanı.

Uluslararası

Uluslararası Organizasyonlar
  •  BDT - Sınırları Koruma ve Güç ve İş Birliği Anlaşması Madalyası (2008) °[109]
Diğer
  •  Türkiye - İhsan Doğramacı Barış için Uluslararası İlişkiler Ödülü °
  •  Rusya - Rus Ortodoks Kilisesi Birinci sınıf Prepodobniy Sergiy Rodonejskiy Nişanı °
  • Uluslararası Askeri Sporlar Konseyi - Büyük Kordon Liyakat Nişanı °

Fahrî Doktoralar

° işareti aldığı ödül ve unvanların resmi web sitesinde olduğunu gösterir[113]

Kaynakça

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Ilham Aliyev ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Siyasi görevi
Önce gelen:
Haydar Aliyev

Azerbaycan Cumhurbaşkanı

2003-günümüz
Sonra gelen:
Görevde
Önce gelen:
Artur Rasizade
Azerbaycan Başbakanı
2003
Sonra gelen:
Artur Rasizade